گروه اقتصاد اجتماعی
نزدیک به یک هفته قبل، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از لزوم بازنگری و اصلاح طرح جامع گردشگری کشور خبر داد. زهرا احمدی‌پور سه‌شنبه ۱۹ اردیبهشت‌ماه، در نشستی با اتاق بازرگانی ایرانی، در پاسخ به انتقادهای وارده نسبت به وضعیت گردشگری کشور، به تدوین سندهای ملی در حوزهی گردشگری و صنایع دستی اشاره کرد و گفت: «دولت صرف‌نظر از برنامه ششم توسعه برنامه اقتصاد مقاومتی نیز را در دستور دارد که سه بسته فعالیتی عمدا در بخش گردشگری و صنایع دستی در آن تعریف شده است. » او با اشاره به موضوع تولید و اشتغال که بحث روز گفت‌وگوهای انتخاباتی است، ادامه داد: «باور دارم در صنایع دستی راحت‌تر، در گردشگری بهتر و در میراث فرهنگی می‌توان آسان‌تر اشتغال ایجاد کرد. » او همچنین با اشاره به تشکیل کارگروه‌هایی برای تدوین سیاست‌های کلی افزود: «این شورا قرار بود با حضور معاون اول رییس‌جمهور در اسفندماه تشکیل جلسه دهد که فعالیت آن تحت‌الشعاع فضای انتخاباتی قرار گرفته، اما بعد از آن شورا تشکیل می‌شود و موضوع عضویت نماینده اتاق در آن پیگیری خواهد شد. » او یادآور شد:«انتقادهایی درباره توجه انحصاری این سازمان و دولت به موضوع
گردشگری و نادیده‌گرفتن صنایع‌دستی و میراث فرهنگی وارد است. تمام تمرکزم را بر این گذاشته‌ام که سه حوزه را به موازات پیش ببرم، ولی آنچه گردشگری را خیلی مطرح کرده و شما فکر می‌کنید غالب بر دو حوزه دیگر شده، ناشی از پویایی خاص آن است. وگرنه به همین میزان در صنایع‌دستی تنوع وجود دارد و ما اکنون چاره‌یی نداریم جز توانمندسازی جوامع محلی برای جلوگیری از مهاجرت آنها؛ چون در آن صورت باید ستادهایی را برای کاهش آسیب‌های اجتماعی تشکیل دهیم، در حالی که می‌توانیم از همین ابتدای راه برای ماندگاری و تثبیت جوامع روستایی، آن هزینه‌ها را صرف کنیم.»
سند ملی، تا پایان سال
در پی این گفت‌وگوها، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روز گذشته نیز در نشستی با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و با محوریت حوزه صنایع دستی بار دیگر از لزوم تدوین سیاست‌های کلان در حوزه گردشگری و صنایع دستی سخن گفت. زهرا احمدی‌پور گفت: «یکی از جدی‌ترین موضوعاتی که در این سازمان پیگیری می‌شود، این است که به موازات دو حوزه میراث فرهنگی و گردشگری، بتوانیم حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی را در نظام برنامه‌ریزی و نظام سیاست‌گذاری در جایگاه واقعی خودش قرار دهیم. » او ادامه داد: «ما خود را مکلف کردیم که سند ملی صنایع دستی را در سال اول برنامه ششم آماده کنیم. معاونت صنایع دستی با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود این حوزه کارگروه‌هایی را تعریف خواهد کرد تا در پایان سال این سند را ارائه کنیم. » او افزود: «هماهنگی‌هایی با مجمع تشخیص مصلحت نظام برای تدوین سیاست‌های کلان گردشگری انجام دادیم و تاکید کردیم که باید بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی را در تدوین این سیاست‌های کلان ببینیم، زیرا اگر این دو حوزه در تدوین سیاست‌های گردشگری مد نظر قرار داده نشود، آن سیاست‌ها نمی‌تواند کارآمد
باشد. معاونان میراث فرهنگی و صنایع دستی نیز به مجمع معرفی شدند تا بتوانند این ارتباط را بین گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی برقرار کنند.»
فرهنگ‌سازی برای توسعه صنایع دستی
احمدی‌پور گفت: «یکی از اقدامات اصلی و جدی در حوزه صنایع‌دستی، فرهنگ‌سازی برای توسعه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی است. نخستین پیشنهادی که به معاون صنایع‌دستی برای پیوند میان دانش‌آموزان و صنایع‌دستی ارائه کردم ارتباط بین هنر و مدرسه با برگزاری کارگاه‌ها و نمایشگاه‌های صنایع‌دستی در روزهای پنج‌شنبه و جمعه در مدارس بود. زیرا اگر بتوانیم این کارگاه‌ها و نمایشگاه‌ها را در مدارس برپا کنیم زمینه آشنایی دانش‌آموز و والدین آنها با صنایع‌دستی را فراهم خواهیم کرد.» او ادامه داد: «این مدارس می‌تواند محل رجوع خانواده‌ها باشد تا علاوه بر خرید از نمایشگاه صنایع‌دستی، کودکان آنها بتوانند با حضور در کارگاه‌ها آموزش ببینند. چنین اقداماتی علاوه بر اینکه به محله‌ها هویت می‌بخشد صنایع‌دستی را در دید ساکنان مناطق قرار می‌دهد زیرا معمولا کارگاه‌های صنایع‌دستی به‌ندرت در دسترس خانواده‌ها است، اگر این کارگاه‌ها در مدارس محله‌های مختلف فعال شود زمینه آشنایی بیشتر فراهم خواهد شد. با توجه به تاثیرپذیری کودکان از مدرسه باید به توسعه و ترویج صنایع‌دستی از طریق مدارس اهتمام جدی داشته باشیم.» او با اشاره به اینکه مدارس در زمینه آموزش و ترویج
هنر و صنایع‌دستی قوی عمل نمی‌کنند، افزود: «باید مدارس خلاقیت را در بچه‌ها شکوفا کنند، در نتیجه باید به زنگ هنر مدارس ابتدایی توجه ویژه‌یی بشود.»
معاون رییس‌جمهور پیرامون طرح نمایشگاه تخصصی صنایع‌دستی کودک گفت: «اگر قرار است که نسل حاضر مخاطب هدف برای استفاده و ترویج صنایع‌دستی باشند باید از امروز صنعتگران بدانند که برای کودکان چه چیزی تولید کنند، کودکان نیز با آشنایی با صنایع‌دستی علاوه بر اینکه مصرف‌کننده صنایع‌دستی می‌شوند ممکن است در آینده به‌واسطه انس و علاقه‌یی که در آنها به وجود آمده است وارد عرصه تولید صنایع‌دستی شوند. اگر روی کودکان و ارتباطشان با صنایع‌دستی کار کنیم سرمایه‌گذاری بزرگی انجام داده‌ایم. اگر بتوانیم این فرصت‌ها را برای کودکان فراهم کنیم احساس بی‌هویتی در نسل آینده کمتر خواهد بود.»
توانمندسازی روستاها و جوامع محلی
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ادامه گفت: «در بحث توانمندسازی روستاها و جوامع محلی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری علاوه بر ارائه برنامه به دولت در حال رصد این موضوع در روستاهاست. معاونت صنایع دستی کشور از ۳۱ استان، گزارش‌های رصد سال ۹۵ را تهیه کرده است تا بتوانیم علاوه بر توسعه کارگاه‌ها، آموزش و... آن دسته از رشته‌های صنایع دستی را که به فراموشی سپرده شده‌اند، دوباره احیا و برای تولید آماده کنیم.» او با اشاره به اهمیت بحث فروش و صادرات صنایع دستی، ادامه داد: «با پایان کار شرکت تصفیه، ظرفیت‌های این شرکت به سازمان تزریق شد و عملا معاونت صنایع دستی از پشتوانه خوبی که اصالتا متعلق به این حوزه بود، برخوردار شد و می‌تواند از این ظرفیت‌ها استفاده کند. همچنین فروشگاه‌های بزرگ صنایع دستی به سازمان برمی‌گردند.» او افزود: «به عنوان مثال، معاونت صنایع دستی می‌تواند انبار کنار فرودگاه را احیا و آن را تبدیل به مرکزی کند تا در قالب طرح پیوند از ظرفیت‌هایش استفاده شود. همچنین کیوسک‌های صنایع دستی طراحی شوند تا در کنار معابر تاریخی از این کیوسک‌ها استفاده کنیم. ضعف محوطه تاریخی
خیابان ۳۰ تیر، این است که بیش از ۱۵ کیوسک اغذیه‌فروشی در آنجا برپا شده است، اما هیچ‌کدام از این کیوسک‌ها، صنایع دستی ارائه نمی‌دهند. وقتی در این خیابان دایم گردشگران داخلی و خارجی تردد می‌کنند، باید عرضه صنایع دستی نیز وجود داشته باشد. قرار است کیوسک‌هایی برای نصب در بافت‌ها و اماکن تاریخی طراحی شود، این کیوسک‌ها حتی می‌توانند به المان‌های شهری نیز تبدیل شوند و محصولات صنایع دستی را عرضه کنند.»
صنعتگران، اولویت واگذاری بناهای تاریخی
احمدی‌پور همچنین گفت: «با صندوق احیا صحبت شد که اولویت در واگذاری بناهای تاریخی را به صنعتگران حوزه صنایع دستی اختصاص دهد تا بتوان فروشگاه‌های صنایع دستی را گسترش داد و از سرمایه‌ها و ظرفیت این حوزه استفاده کرد. همچنین هماهنگی‌های لازم صورت گرفت تا کاربرد صنایع دستی در طراحی داخلی هتل‌ها و برپا شدن فروشگاه‌های صنایع دستی در اعطای ستاره به هتل‌ها نقش داشته باشد.» او با اشاره به رشد خوب تعداد بازارچه‌های صنایع دستی در نوروز امسال گفت: «فروش صنایع دستی در بازارچه‌های نوروزی بی‌سابقه بود. ما می‌توانیم علاوه بر دنبال کردن بحث مهارت‌ها در حوزه صنایع دستی با ایجاد کارگاه‌های صنایع دستی جهشی را در اشتغال کشور ایجاد کنیم. به عنوان مثال ۵۰۰ روستا در کشور مشخص شد، از این تعداد ۷۶ روستا در فاز اول انتخاب شدند. ظرفیت‌های مختلف این روستاها از جمله ظرفیت‌های کارگاهی این استان‌ها بررسی شد تا بتوان فرصت‌های اشتغال در حوزه صنایع دستی در این روستا ایجاد کرد. » او افزود: «سعی شده از ظرفیت پایگاه‌های میراث فرهنگی، وزارت کشور، دهیاری‌ها، بنیاد مسکن، صندوق کارآفرینی امید و... برای توسعه فعالیت‌های حوزه صنایع دستی کمک گرفته شود، اضافه کرد: معاونت صنایع دستی طرح ۶۰ تا ۷۰ هزار شغل را پیشنهاد داد و می‌توان ظرفیت‌های خوبی را در اشتغال تا پایان سال ایجاد کرد. امیدوارم تا پایان امسال بتوانیم دین کوچکی را به فعالان حوزه صنایع دستی ادا کنیم.»
