گروه بورس|علی رمضانیان|
عرضه‌های اولیه در بورس‌های دنیا به عنوان دمیدن روح تازه به بازار تعبیر می‌شود چرا که ورود شرکت جدید در بورس علاوه بر متنوع شدن شرکت‌ها بر وزن بازارها نیز می‌افزاید. همچنین عرضه‌های اولیه به دلیل بازدهی مناسب برای فعالان خرد جذابیت داشته و تعداد معامله‌گران خرد بازار را افزایش می‌دهد. با این وجود، در سال‌های اخیر عرضه اولیه به موضوعی چالش برانگیز تبدیل شده تا جایی که رییس سازمان در آن ورود کرده و طی حکمی روند آن را متوقف کرده است.
به گزارش «تعادل» یکی از موضوعات دیگری که عرضه اولیه را به یک اقدام چالش برانگیز تبدیل کرده مساله ارزش‌گذاری شرکت‌های عرضه شده است. مسوولان بورس تهران و فرابورس از سال گذشته روش جدید (البته جدید در ایران) ثبت و سفارش را راه‌اندازی و از این طریق رویه معامله سهام در عرضه‌های اولیه را اصلاح کردند اما همچنان روش ارزش‌گذاری شرکت‌ها با اما و اگر روبه‌روست.
با تمام این رخدادها برای دمیدن روح تازه به بازار سهام باید عرضه اولیه صورت گیرد تا هم شرکت‌های بیرون از بورس به این فرآیند اضافه شوند و هم تنوع شرکتی بورس رشد کند. بر این اساس به باور کارشناسان نیز این روزها جای خالی عرضه‌های اولیه در بورس احساس می‌شود.
شرایط برای عرضه مهیاست
بازار سرمایه در هفته‌های اخیر در شرایط متعادلی قرار داشته و وضعیت برای عرضه‌های اولیه مهیاست و طبیعتا این دستور رییس سازمان بورس که در ماه‌های پایان سال 1395 عرضه‌های اولیه را لغو کرده بود، ملغی می‌شود. با این حال ظاهرا هنوز مسوولان سازمان به این صرافت نیفتاده‌اند که عرضه‌های اولیه را آغاز کنند. برخی کارشناسان معتقدند که موضوع وضع بازار نبوده بلکه مساله آماده نبودن بورس برای عرضه اولیه است و این مساله به نام سهامداران خرد و به کام مدیران بورس تمام شد تا در مظان اتهام سهل‌انگاری قرار نگیرند.
هرچند مدیران بورس تهران اعلام کرده‌اند که 20 شرکت آماده عرضه هستند اما در صحبت با این مسوولان اظهار می‌کنند شرایط شرکت‌ها برای عرضه اولیه مهیا نیست.
ملاحظات دوجانبه، مانع اصلی عرضه‌ها
بورس تهران به عنوان یکی از بازارهای اصلی سهام ایران در حال حاضر قریب به 400 شرکت در حال دادوستد را در کارنامه خود دارد و تقریبا سالی چند شرکت جدید را می‌پذیرد، اما در 5 ماه گذشته در بورس تهران عرضه‌یی صورت نگرفته است؛ دلیل آن نیز در گذشته عادی نبودن شرایط بازار بود اما در حال حاضر این شرایط به گونه‌یی دیگر است. در این زمینه اسماعیل درگاهی، مدیر پذیرش بورس تهران به «تعادل» گفت: برای عرضه‌های اولیه دو موضوع همواره مورد ملاحظه قرار می‌گیرد: نخست اینکه فضای بازار همواره مدنظر قرار می‌گیرد به همین دلیل تاکنون چندین بار به دستور مسوولان سازمان، عرضه‌های اولیه به دلیل شرایط بازار متوقف شد تا سهامداران خرد از عرضه‌های اولیه متضرر نشوند. موضوع دومی که سازمان و بورس تهران آن را لحاظ می‌کنند، وضع شرکت‌هاست. درگاهی افزود: برای عرضه اولیه باید مجامع شرکت‌ها برگزار شود، صورت‌های مالی مورد تایید بورس را تهیه کنند و در آن صورت است که می‌توانند اقدام به عرضه سهام کنند. بنابراین پروسه عرضه اولیه برای بورس تهران کمی پیچیده بوده و برای اینکه سهامداران خرد و خریداران سهام عرضه شده متضرر نشوند، ارزش‌گذاری مورد توجه بورس تهران
است. وی تصریح کرد: بعضا در 3 ماهه ابتدای سال ممکن است که عرضه اولیه کاهش یابد زیرا مجمع شرکت‌ها و انتشار صورت‌های مالی شرکت‌ها در
3 ماهه ابتدای سال کمی با تاخیر خواهد بود.
مدیر پذیرش بورس تهران در ادامه عنوان کرد: با توجه به تجربه عرضه شرکت دارویی برکت حتی یک روز هم مثبت نبوده و قیمت عرضه شده برای تحلیلگران بالا تلقی شده است.
درگاهی گفت: با توجه به اینکه قانون عرضه اولیه به سبک ثبت و سفارش این حق را به سهامداران عمده و مشاوران عرضه داده تا بتوانند ارزش‌گذاری کنند اما بعد از این تجربه بورس به این نتیجه رسیده است که در فرآیند ارزش‌گذاری شرکت نظرات خود را اعمال کند. وی اضافه کرد: در واقع بورس تهران به این نتیجه رسیده که در موضوع ارزش‌گذاری شرکت‌ها تمام اختیارات را به سهامداران عمده و مشاور سرمایه‌گذاری
نسپارد.
اسماعیل درگاهی در پایان اعلام کرد: هفته آینده در صورت نبود بروز مشکل، عرضه اولیه فولاد کاوه جنوب کیش عرضه خواهد شد و بعد از آن نیز شرکت به‌پرداخت ملت خواهد بود که با توجه به برگزاری مجمع و انتشار صورت‌های مالی در صف انتظار عرضه اولیه قرار دارد.
