گروه اقتصاد کلان|الهام آبایی|
در آخرین مناظره انتخاباتی 6 کاندیدا درحالی به مباحثه اقتصادی پرداختند که به طور قطع می‌توان گفت، دغدغه‌های اقتصادی مهم‌ترین سرفصل بحث و اظهارنظر نامزدها در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری بود. 4سال پیش در چنین روزهایی درحالی که هنوز برجام در حد یک ایده در ذهن‌ها مطرح بود، حسن روحانی با شعار دیپلماسی بین‌المللی پا به میدان گذاشت و وعده داد تا مذاکرات هسته‌یی را به ثمر بنشاند. اما این بار با گذشت یک دوره، محور رقابت‌های انتخاباتی با تغییری چشمگیر مواجه شده است. حال که توافق برجام بسترهای لازم را برای ثبات و آرامش به کشور بازگردانده است، نامزدها حول محور اقتصاد مانورهای اساسی می‌دهند تا شاید آنها چیننده «گلابی» برجام در اقتصاد ایران باشند. رشد اقتصادی، بازگشت رونق به تولید، افزایش اشتغال و بهبود صادرات غیرنفتی از مواردی است که در سطح کلان اقتصاد شاهد اظهارنظرهای متعددی در مورد آنها بودیم.
گرچه مناظره سوم این مزیت را داشت که مسائل کلان اقتصادی به صورت تخصصی‌تر مورد واکاوی نامزدها قرار بگیرد اما سوگیری برخی نمایندگان در برابر عملکرد دولت یازدهم بیش از ارائه برنامه عملیاتی دولت دوازدهم آنها را به نقد دولت روحانی مشغول کرد. البته مباحث اقتصادی مهمی هم در آخرین مناظره نامزدها مطرح شد که فصل مشترک فساد اقتصادی در تمام آنها ضرورت افزایش شفافیت را بیش از پیش عریان کرد. در آخرین مناظره انتخاباتی مردم شاهد گفت‌وگوها و طرح مباحثی بودند که در صورت افزایش شفافیت، فارغ از فضای جدال انتخاباتی هم نه تنها قابل طرح که قابل پیگیری خواهد بود. موضوع تامل‌برانگیز دیگر در مناظره پایانی، استناد به آمار اشتباه و ارائه پیش‌بینی‌های غیرمعقول بود که نه تنها با آمار رسمی کشور همخوانی نداشت بلکه هیچ مبنای علمی و منطقی هم نداشت. ادعاهایی در مورد میزان قاچاق کالا و میزان افزایش اشتغال پیش‌بینی شده با کاهش قاچاق، نرخ فرار مالیاتی، آمار بیکاری، هدف‌گذاری رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری خارجی پس از برجام و آمار فقر در کشور تنها بخشی از آمارهای اشتباهی بود که برخی کاندیداها در جریان مناظره اعلام کردند. این موضوع که در جریان مناظره هم با اعتراض جدی اسحاق جهانگیری مواجه شد از آن جهت حائز اهمیت است که اطلاعات آماری مبنای برنامه‌ریزی است و نامزدها در شرایطی پا به عرصه گذاشته‌اند تا ناجی اقتصاد ایران باشند که یا از آمارهای اقتصادی مطلع نیستند یا نمی‌خواهند آمار رسمی را تمکین کنند. تغییر ادبیات مناظره‌های انتخاباتی که به جرات می‌توان گفت در جریان رقابت‌های دور دوازدهم رخ داده، هشدار مهم دیگری بود که آخرین مناظره با خود به همراه داشت. درحالی وعده‌های پوپولیستی به جولانگاه برخی کاندیداها برای جلب رضایت مردم تبدیل شد که ادبیات و واژگان به کار برده شده در جریان مناظره با حفظ عزت مردم همخوانی نداشت. در عین حال تنها چیزی که در جریان مناظرات در حاشیه قرار گرفت، ارائه برنامه‌های عملیاتی و منطقی برای اجرای وعده‌های مختلف بود. در جریان مناظره سوالات اقتصادی خوبی مطرح شد که هر یک از آنها می‌توانست به جای اینکه با طرح ادعای فسادهای مختلف در حاشیه قرار گیرد، ساعت‌ها موضوع بحث و اظهارنظر کارشناسی نامزدها باشد. «تعادل» برای بررسی بهتر برخی از سوالات اقتصادی که در آخرین مناظره مطرح شد، گفت‌وگوهایی با کارشناسان ترتیب داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
