رییس سازمان برنامه و بودجه: محور برنامه ششم توسعه محیط زیست است
گروه اقتصاد اجتماعی|
کنفرانس بلندپایه تغییرات اقلیمی ایران و اتحادیه اروپا صبح دیروز، یکشنبه ۱۰ اردیبهشت، با حضور کمیسیونر تغییرات اقلیم و انرژی اتحادیه اروپا، نماینده مقیم سازمان ملل در تهران، رییس سازمان برنامه و بودجه کشور، مدیرکل آژانس جهانی انرژی‌های نو در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد. رییس سازمان حفاظت محیط زیست در این کنفرانس گفت: «اقتصاد کم کربن و اقتصاد سبز و دستیابی به توسعه پایدار جزو برنامه‌های ایران است. با توجه به اهداف برنامه ششم توسعه ایران که به تازگی آغاز شده است، برنامه‌ریزی‌هایی برای همکاری با اتحادیه اروپا در موضوع توسعه پایدار در نظر گرفته‌ایم.» او افزود: «با توجه به وضعیت اقلیمی شکننده‌یی که ایران دارد، همکاری برای حفاظت از کره زمین و مقابله با تغییرات اقلیم با اتحادیه اروپا بسیار حایزاهمیت است.»
معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «دولت ایران اهدافی بسیار قوی برای دستیابی به اقتصاد سبز تعریف کرده است. از همین رو نیز روحانی، دولت خود را «دولت محیط زیست» نام گذاشته است تا استراتژی‌های روشن برای ارتقای استانداردهای محیط زیست ایران رقم بخورد و با وجود مشکلات اقتصادی، محیط زیست در کنار اقتصاد قرار بگیرد و جزو اولویت‌های کشور باشد.» او ادامه داد: «این حرکت مسیر تازه‌یی برای توسعه پایدار ایران رقم زده است. امیدواریم به راه‌حل‌هایی برای دستیابی به اقتصاد سبز و مقابله با اثرات تغییر اقلیم در ایران دست یابیم.» او افزود: «ایران از لحاظ تولید نفت و گاز و صادرات آن، کشور مهمی محسوب می‌شود. با این حال، ایران یکی از کشورهای درحال توسعه است که از اثرات منفی تغییر اقلیم رنج می‌برد. همچنین کاهش نزولات آسمانی را بطور جدی احساس می‌کند و با افزایش دما و پدیده گرد و غبار، به ویژه در جنوب کشور و استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان، مواجه است.»
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه ۷۵درصد گرد و غبار ایران منشا خارجی دارد، گفت: «این گرد و غبار از عراق، عربستان‌سعودی و مرز سوریه و اردن نشأت می‌گیرد. گرد و غبار به یک مساله مهم منطقه‌یی و بین‌المللی تبدیل شده است، بنابراین یکی از اثرات منفی تغییر اقلیم که ایران را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد آسیب به اقتصاد و سلامت است.» او ادامه داد: «باید در کنار کاهش انتشار آلاینده‌ها و گازهای گلخانهیی به مسائل انطباق و سازگاری و تاب‌آوری نیز توجه کنیم. نخستین کنفرانس بین‌المللی گرد و غبار با همکاری سازمان ملل در تیر ماه سال جاری با محوریت گرد و غبار در ایران برگزار خواهد شد.» او افزود: «امیدواریم همکاری با اتحادیه اروپا مسیر پیشبرد همکاری‌های منطقه‌یی و بین‌المللی و تقویت صلح را فراهم کند. باید تلاش کنیم در منطقه‌یی که از این جهت آسیب‌پذیری بالایی دارد از این مقوله به بحث محیط زیست توجه کنیم.»
ابتکار در ادامه با اشاره به اقدامات دولت یازدهم طی سه سال و نیم گذشته در حوزه محیط زیست، گفت: «بهینه‌سازی مصرف انرژی، کاهش آلودگی هوا و کاهش انتشار گازهای گلخانهیی از جمله مهم‌ترین دستاوردهای دولت یازدهم بوده است. سعی می‌کنیم با همکاری‌های بین‌المللی و نگاه علمی و دانش‌بنیان در این مسیر با جدیت حرکت کنیم.» او افزود: «به زودی برنامه اشتغال سبز دولت را ارائه خواهیم داد که فرابخشی و با همکاری دستگاه‌های مختلف روی آن کار می‌کنیم تا حوزه‌هایی که به اقتصاد کمک می‌کنند را مدنظر قرار دهیم. امیدواریم در سال ۹۶ که به نام «اقتصاد مقاومتی تولید-اشتغال» نامگذاری شده است این اتفاق مهم در مسیر دستیابی به توسعه پایدار رقم بخورد.»
امریکا به توافقنامه پاریس پایبند بماند
رییس سازمان حفاظت محیط زیست در حاشیه این کنفرانس و در جمع خبرنگاران با اشاره به همکاری‌های خوب و جدی با اتحادیه اروپا گفت: «از روز گذشته میزبان کمیسیون تغییرات اقلیم و انرژی اتحادیه اروپا بودیم. روز گذشته مذاکرات خوبی درباره همکاری ایران با اتحادیه اروپا انجام شد.» او ادامه داد: «این مرحله، مرحله جدیدی از همکاری‌های ایران با اتحادیه اروپا است؛ چون تفاهمنامه‌یی منعقد می‌شود که مورد قبول همه اعضای اتحادیه اروپاست و وارد فاز همکاری‌های فنی و اعتباری با اتحادیه اروپا می‌شویم.» او افزود: «موضوعات همکاری ما با اتحادیه اروپا با برنامه ششم توسعه، برنامه اقتصاد کم کربن، برنامه کاهش شدت انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانهیی و بهینه‌سازی مصرف انرژی هم‌راستاست.»
ابتکار با بیان اینکه ایران در بحث سازگاری با تغییر اقلیم دچار نقص‌ها و آسیب‌هایی است، گفت: «ابعاد تاب‌آوری لازم را باید به دست آوریم. به‌گونه‌یی که شهرها و روستاها در مقابل تغییر اقلیم تاب‌آور شوند، همچنین لازم است تاب‌آوری در بخش کشاورزی، صنعت و مدیریت منابع آب در دستور کار قرار گیرد.» او در پایان با تاکید بر اینکه همکاری با اتحادیه اروپا ابعاد منطقه‌یی و بین‌المللی نیز دارد، افزود: «سعی می‌کنیم این همکاری‌ها را در بعد منطقه‌یی و بین‌المللی نیز دنبال کنیم. اتحادیه اروپا ایران را جزو شرکای اصلی خود می‌داند. ما نیز آمادگی داریم تا همکاری‌ها با اتحادیه اروپا را دنبال کنیم تا با کمک یکدیگر هم به اهداف ملی دست پیدا کنیم و هم در جامعه جهانی به اهداف مورد نظر برای مقابله با تغییر اقلیم و حفظ کره مسکون دست یابیم.»
محیط زیست؛ اولویت اصلی برنامه ششم
در ادامه این کنفرانس، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور با اشاره به اینکه محیط زیست، مهم‌ترین اولویت برنامه ششم توسعه است، اهداف و راهبردهای این برنامه را در بخش کاهش انتشار گازهای گلخانهیی تشریح کرد. محمدباقر نوبخت گفت: «از سال1950 و بعد از جنگ جهانی دوم تقریبا همزمان با آغاز اجرای برنامه‌های توسعه در سایر کشورها، برنامه‌های توسعه در ایران نیز آغاز شد.» او ادامه داد: «تا امروز ده برنامه میان مدت هفت ساله و پنج ساله در ایران اجرا شده است. پنج برنامه توسعه کشور پیش از پیروزی انقلاب اسلامی اجرا شد و پنج برنامه توسعه پس از پیروزی انقلاب اجرایی شد.» او افزود: «امروز 40 روز از آغاز برنامه یازدهم توسعه ایران یا همان برنامه ششم بعد از انقلاب اسلامی گذشته است. تفاوت اساسی بین برنامه یازدهم با 10 برنامه سابق در این است که در 10برنامه گذشته محور و موضوع و اولویت عمدتا صنعت، توسعه و زیرساخت‌های پیشرفت و توسعه کشور بود، اما در برنامه یازدهم ضمن اینکه رشد هشت درصدی را در اقتصاد کشور دنبال می‌کنیم، محیط زیست را محو برنامه قرار داده‌ایم.»
نوبخت با اشاره به اینکه در برنامه ششم توسعه چهار هدف مهم برای حفاظت از محیط زیست طراحی شده است، گفت: «کاهش آلاینده‌ها، جلوگیری از تخریب منابع و احیای آنها، حفاظت و احیای تنوع زیستی و حکمرانی خوب محیط زیست چهار هدفی است که در برنامه ششم توسعه دیده شده است.» او ادامه داد: «برای کاهش انتشار آلاینده‌های زیست محیطی چهار راهبرد، شامل توسعه اقتصاد کم کربن، توسعه فناوری‌های سبز، بهبود کیفیت آب و هوا و کاهش انتشار گازهای گلخانهیی دنبال می‌شود.» او افزود: «سند اقدام مشترک کشور در خصوص کاهش انتشار گازهای گلخانهیی نیز به تصویب هیات وزیران رسیده است.»
گام به گام
معاون رییس‌جمهوری گفت: «برای کنترل انتشار گازهای گلخانهیی از سال 2017 تا 2021، سال به سال اهداف کمی مشخص شده است. برای یک چنین راهبردی 7 سیاست در برنامه ششم توسعه اتخاذ شده است. استفاده از ابزارهای مالی و پولی برای کاهش استفاده از گازهای گلخانهیی، توسعه پوشش‌های گیاهی برای جذب گازهای گلخانهیی، فناوری‌های جذب گازهای گلخانهیی، توانمند‌سازی کشور برای جذب منابع مالی بین‌المللی از جمله این سیاست‌ها است.» او ادامه داد: «دستیابی به این اهداف کمی در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانهیی بدون مشارکت بین‌المللی در زمینه مالی قابل تحقق نیست. چون اهداف بلندی را اتخاذ کرده‌ایم. بازنگری در قوانین مربوط به کمک سازمان‌های بین‌المللی، اعطای وام‌های کم بهره به تولیدکنندگان جهت کاهش انتشار گازهای گلخانهیی و توسعه فناوری‌های پاک و غیرآلاینده نیز جزو هفت سیاست اتخاذ شده در برنامه ششم توسعه برای تحقق اهداف توافقنامه پاریس است.» او افزود: «تدوین استانداردهای انتشار، روزآمد کردن انتشار گازهای گلخانهیی، استفاده از سازوکارهای اقتصادی، تسهیل واردات فناوری‌های کاهش گازهای گلخانهیی، کنترل محل‌های دفع پسماندهای شهری برای کنترل
گاز متان، شناسایی امکان‌پذیری تزریق گازهای گلخانهیی در اعماق زمین از جمله اقداماتی است که برای کاهش انتشار این گازها در ایران انجام شده است.»
رییس سازمان برنامه و بودجه کشور با اشاره کسب عنوان دولت محیط زیست برای دولت یازدهم، گفت: «نباید فراموش کنیم اگر این دولت نبود چیزی به عنوان دریاچه ارومیه وجود نداشت. دولت با وجود تنگناهای مالی، با مدیریت و تزریق منابع مالی این دریاچه را احیاء کرد.» او افزود: «اگرچه همه ما از آلودگی هوا رنج می‌بریم، ولی باید تاکید کنم که تعداد روزهای سالم و پاک در این دوره، سال به سال بیشتر شده است، اما ما هنوز در آغاز راه هستیم و امیدواریم با توجه دولت یازدهم به محیط زیست بتوانیم در آینده از نتایج اجرای این برنامه سخن بگوییم.»
1.5 برابر، بیش از میانگین جهان
پس از نوبخت، رییس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست در این کنفرانس سخن گفت. مجید شفیع‌پور گفت: «دمای جهان از ۱۷۵۰ میلادی تاکنون 1.1درجه بیشتر شده است، اما دمای ایران در همین مدت 1.5 برابر دمای جهان افزایش یافته است و در حال حاضر افزایش دمایی معادل 1.8درجه را تجربه می‌کنیم.» او ادامه داد: «نتایج این گفت‌وگوها بخش تجاری و خصوصی و حتی بخش دولتی مرتبط با انرژی را در بر می‌گیرد. این همکاری‌ها مسیر مشارکت بیشتر در عرصه انرژی را فراهم می‌کند. ایران یکی از ۱۰ کشور انتشاردهنده گازهای گلخانهیی و یکی از ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان است اما یکی از آسیب‌ترین کشورها در غرب آسیا بر اثر تغییر اقلیم محسوب می‌شود.» او افزود: «تغییر اقلیم روی مسائل بهداشتی و منابع آبی تاثیر منفی می‌گذارد.»
شفیع‌پور با اشاره به روند الحاق ایران به توافقنامه پاریس گفت: «ایران علاوه بر تصویب این معاهده در هیات وزیران، آن را در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسانده است و در حال حاضر فرآیند الحاق در شورای نگهبان دنبال می‌شود.» او ادامه داد: «توافقنامه پاریس یک اجماع و حرکت گروهی برای بقای نسل‌های کنونی و آینده است. امروز غلظت دی‌اکسید کربن ۴۷۰ ppm شده است این در حالی است که در سال ۱۹۹۲ رسیدن به ۴۰۰ ppm به عنوان هدف جامعه جهانی برنامه‌ریزی شده بود.»
پس از او نیز‌گری لوئیس، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل در تهران، سخنرانی کرد. او با اشاره به هدف این کنفرانس گفت: «هدف، بررسی اقدامات لازم برای بهبود شرایط اقلیمی در چارچوب موافقتنامه پاریس است. توافقنامه پاریس بزرگ‌ترین توافق جهانی محسوب می‌شود. تغییر اقلیم، تمام جهان را تحت‌الشعاع قرار داده است و همه جهانیان در حوزه اقتصاد نیز بهای زیادی به خاطر آن می‌پردازند.» او ادامه داد: «وقوع توفان‌ها و گرد و خاک و افزایش دی‌اکسید کربن در سراسر جهان از عوارض پدیده تغییر اقلیم است. سیاستمداران باید اقدامات لازم را برای مقابله با این وضعیت اتخاذ کنند. در ایران دمای هوا بیش از یک درجه سلسیوس بالا رفته است.» او افزود: «می‌توانیم با اقداماتی اقتصاد را در برابر تغییر اقلیم تاب‌آورتر کنیم. برخی کشورها به سرعت در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر پیشرفت کرده‌اند. برای مقابله با تغییر اقلیم توافقنامه پاریس در سال ۲۰۱۵ منعقد شد و یک سال بعد به اجرا رسید. ایران نیز جزو نخستین امضاکنندگان این توافق به شمار می‌آید.»
لوئیس با تاکید بر اینکه کشورهای توسعه یافته تحت چارچوب سازمان ملل به ارائه کمک‌های مالی به کشورهای در حال توسعه متعهد می‌شوند، گفت: «در قالب توافقنامه پاریس کشورهای توسعه‌یافته موظف هستند به کشورهای در حال توسعه برای مقابله با اقلیم تسهیلاتی ارائه دهند. اروپا در این زمینه پیشگام شده و نشان داده است که این همکاری را با ایران داشته باشد.» او ادامه داد: «پس از انعقاد برجام و رفع تحریم‌ها می‌توانیم همکاری‌ها و مشارکت‌های دیگری را با ایران آغاز کنیم و پس از لغو تحریم‌ها در شرایط حاضر در جایگاهی قرار داریم که می‌توانیم با هم همکاری کنیم. نباید اجازه دهیم شتاب حرکت شروع شده برای اجرای توافقنامه پاریس کاهش پیدا کند.» او در پایان با تاکید بر لزوم تمرکز بر اقتصاد کم‌کربن افزود: «سازمان ملل به این مساله بسیار پایبند است و جزو اولویت‌های‌مان قرار دارد. سطح تعاملات سازمان ملل با ایران نیز طی چهارسال اخیر افزایش یافته است. در حوزه محیط زیست تلاش می‌کنیم با توسعه اقتصاد سازگار با سازمان محیط زیست توافق پاریس را در ایران رقم بزنیم و به بهبود شرایط اقلیمی ایران کمک کنیم.»
