گروه بنگاهها| مهدی بیک|
یکی از موضوعاتی که در جریان دور اول مناظرههای انتخابات ریاستجمهوری از سوی حسن روحانی و اسحاق جهانگیری به عنوان آسیبهای تفکرات گروههای دلواپس و افراطی در معیشت روزانه و عادی مردم مطرح شد، بحث کاهش دامنههای گردشگری مذهبی ایران بعد از ماجرای حمله به سفارت عربستان بود که اتفاقا بازتابهای فراوانی در سطح شبکههای اجتماعی و رسانههای گروهی نیز پیدا کرد. اسحاق جهانگیری در دور اول مناظرهها این پرسش را مطرح کردکه «چه کسانی به سفارت عربستان حمله کردند؟ چه کسانی باعث شدند 700هزار شیعهیی که به مشهد میآمدند و درآمدزایی داشتند و زندگی مشهدیها میچرخید، این را چه کسانی به هم زدند؟ دولت این کار را کرد یا افرادی که نزدیک به برخی از همین آقایان هستند؟» بعد از این اظهارنظرها بود که مردم در شبکههای اجتماعی و در محاورههای روزانه خود زوایای مختلف قضیه را مورد کنکاش قرار دادند و خواستار شفافتر شدن ماجرا شدند. مردم کوچه و بازار از خود میپرسیدند که در شرایطی که برخی نامزدهای انتخابات در وعدههای خود صحبت از منافع مردم و بهبود معیشت میکنند، چرا گروههای منصوب به آنها برخلاف منافع عمومی ایرانیان رفتار میکنند و بر سر
راه کسب و کار مردم سنگاندازی میکنند؟
از میان مقامات مسوول روز گذشته معاون گردشگری کشور و رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی صحبتهای مهمی را درباره آسیب گردشگری مذهبی کشور از حمله به سفارت عربستان مطرح کردند که میتواند نوری به ابعاد پنهان ماجرا بتاباند. این افراد از کاهش 40تا50درصدی گردشگری مذهبی کشورمان و از بین رفتن بیش از 10هزار شغل بعد از این حادثه خبر میدهند که در جای خود جای تامل دارد.
تبعات ماجرای حمله به سفارت عربستان
چراغ اول اظهارنظرهای مستند درباره تبعات ماجرای حمله به سفارت عربستان برای گردشگری کشورمان را معاون گردشگری کشور روشن کرد. مرتضی رحمانیموحد با اشاره به تاثیر جنجالهای سیاسی داخلی در افول گردشگران خارجی گفت: « سال ۹۳ و ۹۴ در ارتباط با اتفاقی که در سفارت عربستان رخ داد، ۴۵ تا ۵۰درصد از ظرفیت گردشگران حوزه خلیجفارس و ۹۰درصد از بازار عربستان را از دست دادیم.»
معاون گردشگری کشور دیروز در همایش گفتمان فرهنگ مهماننوازی با رویکرد توسعه گردشگری در دانشگاه تهران افزود: «مهماننوازی موتور محرک گردشگری است و در نهان خانوادهها و همه جوامع محلی ایران وجود دارد. آماده کردن خانه بزرگ ایران برای گردشگران مستلزم این است که برداشتهای محفلی و تنشزا برداشته شود و میزبانی با رعایت اصول اخلاقی انجام شود. 90درصد ظرفیت گردشگری کشور در ارتباط با عربستان و 50درصد از سهم ما از بازارهای گردشگری زیارتی کشورهای جنوب خلیجفارس با حمله به سفارت عربستان و اقدام غیرحرفهیی و نگاه سیاسی که پیش آمد از بین رفت.» معاون سازمان میراث فرهنگی ادامه داد: اگر مجادلاتی که بوی سیاست میدهد، وارد فرهنگ و صنعت گردشگری کشور شود این جریان مولد و مظلوم آسیب میبیند. کسانی که توسعه گردشگری را به نقد میکشند، غافل هستند که این دستور ویژه رهبری است که با استفاده از سرمایه بزرگ تاریخی و فرهنگی ایران، ایرانگردان خارجی باید پنجبرابر شوند.»
رحمانیموحد افزود: «در گزارش اخیر مجمع اخیر اقتصاد که در پایان سال 2016 منتشر شده، رتبه ایران از 114 در سال 2014 به 93 در سال 2016 رسیده که با این صعود 21 پلهیی 2.5درصد تولید ناخالص کشور را به خود اختصاص داده است.
در حوزه حمل ونقل هوایی با صعود از رتبه 130 به 89 پیشرفت 41 رتبهیی داشتهایم و برای تقویت صنعت گردشگری باید منشور جامع مهماننوازی را تدوین کنیم تا در همه بخش خصوصی و دولتی کشور رعایت شود.»
ریزش دوسوم گردشگران عرب مشهد
همزمان با رحمانیموحد که در دانشگاه تهران آسیبهای حملهکنندگان به سفارت ایران را مرور میکرد، کیلومترها دورتر در مشهد نیز رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی ابعاد و زوایای دیگر این قضیه را تشریح میکرد. محمد قانعی با اشاره به آسیب مردم مشهد از حمله به سفارت عربستان گفت: «حمله به سفارت عربستان و کنسولگری این کشور در سال 94 موجب ریزش دوسوم گردشگران عرب کلانشهر مشهد شده است. تا قبل از آبان ماه 94 شرایط بسیار خوبی از نظر حضور گردشگران عرب حوزه خلیجفارس به ویژه عربستان و بحرین در مشهد وجود داشت که موجب رونق اقتصادی و اشتغال در این کلانشهر شده بود.»
رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی اظهار کرد: «بعد از حوادث یاد شده، شمار گردشگران عرب در مشهد دستکم دوسوم کاهش یافت و ورود گردشگران کویتی نیز تحت تاثیر این ماجرا قرار گرفت. از آن زمان تاکنون هتلهای مشهد که پیش از آن قراردادهای رزرو برای گردشگران عرب داشتند، خالی ماند و در نوروز و تابستان سال گذشته زیان بسیاری به این واحدها وارد شد.»
قانعی با بیان اینکه هر گردشگر عرب در مدت اقامت خود غیر از خرید سوغات و ایجاد فرصتهای شغلی حدود 500دلار خرج میکند، افزود: « احتمال میرود تابستان امسال نیز همچنان شاهد حضور اندک گردشگران عربستان و بحرین در مشهد باشیم. 25 درصد ظرفیت هتلهای استان خراسان رضوی به ویژه مشهد در اختیار گردشگران عرب بود که این رقم اکنون به حدود 10درصد رسیده است.» وی با بیان اینکه بهطور متوسط هر هتل در مشهد برای 50نفر شغل ایجاد میکند، گفت: «با فعالیت 200هتل در این استان دستکم 10هزار نفر به صورت مستقیم در این واحدها اشتغال دارند. حدود همین تعداد نیز به صورت غیرمستقیم از طریق صنعت هتلداری اشتغال دارند که حضور گردشگران و رونق صنعت گردشگری میتواند در حفظ و افزایش این تعداد تاثیر بسزایی داشته باشد. تداوم کاهش حضور گردشگران عرب میتواند بر اشتغال و صنعت هتلداری ما تاثیر منفی گذاشته و مشکلات عدیدهیی برای ما ایجاد کند.» واقعیت آن است که دولت یازدهم از ابتدای تشکیل کابینه تلاش کرد تا با استفاده از سیاست تنشزدایی و بسترسازی مناسب (ساخت هتل، توسعه فرودگاهها و...) از ظرفیتهای گردشگری به نفع توسعه کسب و کار و بهبود معیشت مردم استفاده کند. اما تحرکات برخی گروههای دلواپس که با هدف فشار بر دولت و تخریب دستاوردهایش صورت میگیرد، بخش قابل توجهی از انرژی تیم اجرایی کشور و ظرفیتهای اقتصادی، تجاری، دیپلماسی و... کشور را معطوف به این حاشیهها میکند. آسیبهایی که صنعت گردشگری کشورمان از ماجرای حمله به سفارت عربستان متحمل شد، نمونهیی است که میتواند بخشی از آسیبهای این نوع فعالیتها را منعکس کند. نتیجه انتخابات اردیبهشت ماه 96 هرچه که باشد، همه گروههای سیاسی و جناحی باید متوجه یک اصل اساسی برای توسعه و پیشرفت کشور باشند و آن اینکه منافع ملی ایرانیان خط قرمزی است که به هیچ بهانهیی نباید از آن عبور کرد.