محسن احتشام صادرکننده نمونه کشور و رییس اتاق بازرگانی بیرجند میگوید: روند خصوصیسازی به عنوان بستر مهمی برای تولید صادرات محور، به هیچ عنوان مطلوب نیست؛ حال آنکه بخش خصوصی دارای نظام مدیریتی و ساختاری است که منجر به افرایش بهره وری، کارآیی و اثربخشی میشود.
احتشام با اشاره به اهمیت مشوقهای صادراتی گفت: قیمت تمام شده و مزیتهای رقابتی به عنوان یک واقعیت مطرح است، به این معنا که اگر صادرکننده ایرانی فاقد این ویژگی باشد، قادر به فروش کالای خود نخواهد بود. حتی در مورد تولیداتی که مزیت رقابتی دارند مثل زعفران این مساله صدق میکند. وی ارائه مشوقهای صادراتی را زیر بنای توسعه صادرات کالا و خدمات عنوان کرد و گفت: فرق چندانی بین ارائه مستقیم یا غیرمستقیم مشوقها وجود ندارد و در نهایت نتیجه مشوقها کاهش قیمت تمام شده کالاست که صادرات نیازمند آن است.
احتشام با اشاره به مساله هزینه بالای حمل و نقل گفت: هزینه بالای حمل و نقل معضل بزرگ صادرات ماست به عنوان مثال تنها یکبار هزینه بارنامه حمل ونقل به امریکا، 30 میلیون تومان است. با چنین وضعیتی، چگونه میتوان با رقیب اسپانیایی که با هزینههایی به مراتب کمتر بار به امریکا منتقل میکند رقابت کرد. با وجود اینکه صادرکننده ایرانی در تولید محصول زعفران دارای مزیت نسبی است و ایران نیز بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیا است، ولی قیمت تمام شده محصول صادرکننده ایرانی بالاست و این در نهایت به ضرر صادرکننده تمام میشود. احتشام مشوقها را یک اصل و یک باید معرفی کرد و گفت: مشوقها ی صادراتی یک باید است که لازم است برای تحقق هدف توسعه صادرات غیر نفتی به جد اجرایی و دنبال شود.
وی با ذکر اهمیت بازاریابی در حیطه صادرات گفت: بازاریابی در دو بخش خرد و کلان خلاصه میشود که اولی به عهده بنگاههای خصوصی و دیگری بازاریابی در سطح کلان که برعهده دولت است و اهمیت بازاریابی در سطح کلان در شرایطی که فرصتهای صادراتی تازهیی در اختیار ما قرار گرفته بر کسی پوشیده نیست.
وی لزوم همافزایی بین دو بخش دولتی و خصوصی را موضوعی اساسی در حوزه تقویت صادرات دانست و گفت: بخش خصوصی به تنهایی قادر به ایفای این نقش نیست و تنها همکاری دو بخش دولتی و خصوصی میتواند راهگشا باشد. مصداق آن را میتوان در اقتصاد ترکیه و چین دید. حمایتهای همهجانبه از بخش خصوصی برای شرکت در نمایشگاههای بینالمللی یکی از این حمایتهاست. ما هر سال بهعنوان صادرکننده با حضور در نمایشگاههای مختلف بزرگ دنیا، شاهد چگونگی کمک رسانی دولت ترکیه به صادرکنندگان هستیم، از جمله اینکه دولت ترکیه 50 درصد هزینه غرفههای صادرکنندگان را پرداخت میکند و بهترین خدمات و سرویس را حین نمایشگاه به صادرکنندهها ارائه میدهد. چینیها نیز با دریافت بار از صادرکننده، تمام هزینهها را پرداخت میکنند. احتشام گفت: چین با این سیاستها تبدیل به یک ابرقدرت تولیدی و صادراتی شده و صادرکننده نیز به عنوان بازیگر اصلی نقش خود را به خوبی در این پروسه بازی میکند. ایران نیز باید برنامههای حمایتی خود را گسترش دهد.
وی توجه به واقعیات کنار گذاشتن فرضیات در سیاستگذاریها را مورد تاکید قرار داد و گفت: با افت صادرات و بالا رفتن قیمت تمام شده، صادرکنندگان روش خود را عوض کردند زیرا ارزیابیهای صادراتی، تجزیه و تحلیل منطقی و درستی را به دست نمیداد و واقعیتهای فضای کسب و کار برای فعال اقتصادی روشن نبود. این مساله منجر به بازاریابی نادرست میشود که یکی از پایههای صادرات و رقابت است. باید باور کرد که فرضیات با رقابت تفاوت دارد و حساسیتهای آن را درک کرد.
احتشام در پاسخ به پرسش اگزیم نیوز در مورد اینکه چرا هیاتهای خارجی وارد شده به کشور، بیشتر به دنبال بنگاههای دولتی و شبه دولتی رفتهاند، گفت: طبیعی است هیاتهای خارجی که به عنوان نماینده بخشهای خصوصی وارد گفتوگو با ما میشوند به دنبال مشتری بزرگ برای فروش کالای خود باشند، اما در کشور ما با بنگاههای شبه دولتی و خصولتی مواجه میشوند و بخش خصوصی عملا شانس چندانی برای حضور در این عرصه ندارد.
وی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری درخصوص مردمی شدن اقتصاد گفت: خصوصیسازی یک باید است به این معنا که دولت باید به سمت خصوصیسازی برود و طبق تاکید مقام معظم رهبری نیز اقتصاد باید در جهت مردمی شدن حرکت کند اما زمانیکه برای تقویت بخش خصوصی تصمیم درستی گرفته نمیشود و خصوصیسازیهای انجام شده منجر به واگذاری شرکتها به افراد ناتوان است وضع بدتر از قبل خواهد شد. احتشام با انتقاد از روند خصوصیسازی گفت: بخشی را میتوان بخش خصوصی نامید که دارای نظامهای مدیریتی و ساختاری باشد که باعث افزایش بهره وری، کارایی و اثربخشی میشود. نمیتوان بخشی را که باعث از بین رفتن منابع میشود، بخش خصوصی نامید.
احتشام درخصوص اثربخشی برجام، آن را یکی از کارهای بزرگ دولت عنوان نمود و گفت: گرچه تاثیر برجام را به عنوان صادرکننده تا حدود زیادی حس کردهایم اما مشکلات مربوط به نقل و انتقال پول همچنان مطرح است. وی افزود: بازارهایی وجود دارند که صادرکننده در آن بازارها هنوز قادر به حواله پول از ژاپن به کشور نیست. مواردی از این دست سد راه توسعه صادرات پس از برجام است که امیدواریم حل شوند. قبل از این صادرکنندگان در حیطه حمل و نقل پول با مشکلاتی مواجه بودند که ریسک را بالا میبرد و منجر به سوءاستفاده صرافیها و سرقتهای اینترنتی میشد که خوشبختانه امروز اوضاع بسیار مساعدتر است.
این صادرکننده نمونه کشوری نتیجه برجام را در آینده امیدوارانه دانست و گفت: برجام به اقتصاد کشور کمک شایانی کرده است و صادرکنندگان در این بازارها متحمل سختیهای فراوان بوده و هستند و انتظار میرود فرصت برجام دریچههای تازهیی برای حضور پررنگ و شایسته برای کالای ایرانی در عرصه جهانی فراهم آورد.