چند روزی است که راه‌اندازی معاملات آتی کنجاله سویا در بورس کالای ایران به بحث داغ بازار سرمایه تبدیل شده است به‌طوری‌که کارشناسان و مسوولان حوزه کشاورزی بر ضرورت راه‌اندازی ابزارهای معاملاتی جدید برای بازار غیرشفاف کشاورزی اتفاق نظر دارند. از این رو مسوول گروه کشاورزی دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس نیز با اشاره به اینکه معاملات آتی کنجاله سویا شروع‌کننده عرضه سایر کالاهای کشاورزی و راه‌اندازی معاملات آتی این کالاها در بورس کالای ایران خواهد بود، می‌گوید: اگر زمینه عرضه محصولات وارداتی کشاورزی در بورس کالا فراهم شود، مشکلات برطرف خواهد شد. مهران برادران نصیری به ایسنا گفت: هرچقدر بورس محصولات کشاورزی گسترش یابد، میزان تعاملات منفی که ناشی از عدم شفافیت در دادوستدهاست، کاهش می‌یابد و بخش کشاورزی کشور نیز سروسامان می‌گیرد. وی با اشاره به راه‌اندازی معاملات آتی کنجاله سویا در بورس کالا گفت: راه‌اندازی ابزارهای معاملاتی اینچنینی برای بخش کشاورزی لازم است چراکه ساختار سنتی این بخش دیگر جوابگو نیست و باید زمینه عرضه گسترده محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران و طراحی ابزارهای معاملاتی جدید در این بورس
فراهم شود.
رشد بی‌رویه قیمت‌های داخلی
وی به اهمیت محصول کنجاله سویا اشاره کرد و گفت: کشور ما در تولید پروتیین در صنعت مرغ، تخم‌مرغ و گوشت قرمز به‌شدت نیازمند کنجاله سویاست و براساس آمارها حدود 20درصد خوراک گاوداری‌ها و مرغداری‌ها را کنجاله سویا تشکیل می‌دهد. در این شرایط به دلیل تولید کم این محصول در کشور عمده نیاز صنایع مذکور از طریق واردات تامین می‌شود و همین امر کافی است تا حرف اول را در بازار کنجاله سویا واردکنندگان بزنند.
مسوول گروه کشاورزی دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس در این باره توضیح داد: در بازه‌های زمانی مختلف مشاهده می‌کردیم محصولی که با ارز دولتی وارد کشور شده بود براساس نرخ ارز آزاد به فروش می‌رسید؛ حتی در مقاطعی قیمت‌های داخلی کنجاله سویا از نرخ‌های جهانی نیز فراتر می‌رود که همه این عوامل ناشی از انحصار و عدم شفافیت در دادوستدهاست.
به گفته نصیری با راه‌اندازی معاملات آتی کنجاله سویا در بورس کالای ایران، نوسان قیمت‌ها در حد معقولی باقی می‌ماند و مصرف‌کنندگان این محصول نیز می‌توانند از تامین نیاز خود حداقل برای چند ماه آینده مطمئن باشند، به این ترتیب ایجاد چنین معاملاتی در بورس کالای کشور ضروری است و امیدواریم که پس از عرضه سایر محصولات کشاورزی، قرارداد آتی آن کالاها نیز راه‌اندازی شود.
یک پیشنهاد به دولتمردان
مسوول گروه کشاورزی دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس به مسوولان دولت به خصوص وزارت جهاد کشاورزی پیشنهادی را برای توسعه بورس کشاورزی و عبور از ساختار ناکارآمد سنتی به معاملات شفاف و قانونمند بورس کالا ارایه کرد و گفت: اگر دولت طرحی را مبنی بر عرضه کل محصولات کشاورزی وارداتی در بورس کالای ایران تصویب کند، شک نکنید که عمده مشکلات بخش کشاورزی در بحث قیمت‌گذاری و کمبود برخی کالاها دربازار تا حدود زیادی برطرف می‌شود. از طرفی بنیادها و تشکل‌های زیادی وجود دارند که هر یک در بازار داخلی و واردات کالاهای مختلف کشاورزی موثر هستند. این تشکل‌ها عموما وابسته به دولت بوده و به این ترتیب تکلیف دولت برای عرضه محصولات وارداتی در بورس کار دشواری نخواهد بود و فقط به عزمی جدی از سوی دولتمردان نیاز دارد.
