گروه راه و شهرسازی آزاده کاری
یک عضو علی‌البدل شورای شهر تهران در صفحه توییتر خود از نابود شدن ۴ تا ۶هزار هکتار از باغ‌های تهران خبر داده است. به گزارش «تعادل»، افشین حبیب‌زاده در حساب توییتر خود نوشته است: «از تصویب برج-باغ‌ها در شورای شهر دوم تاکنون
۴ تا ۶هزار هکتار از باغ‌های تهران ناپدید شده‌اند. نتیجه‌گیری و قضاوت با مردم.»
نابودی درختان موضوع جدیدی نیست و هر چند یک‌بار با شروع تخریب باغی در کوچه پس‌کوچه‌های شمال تهران این موضوع پررنگ می‌شود و بعد از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود. درختان خیابان ولیعصر، پارک چیتگر و بسیاری از باغ‌های بزرگ تهران کم‌کم قطع می‌شوند تا جای آنها ساختمان‌های سیمانی و برج‌های چندین طبقه نفس تهران را تنگ‌تر کنند. تعداد بسیار زیادی از درختان خیابان ولیعصر در این چند سال اخیر قطع شده است، به‌گونه‌یی که از سال ۱۳۱۷ که ۲۴ هزار اصله درخت در دو سوی خیابان ولیعصر کاشته شده تعداد آنها هم‌اکنون به ۱۱هزار اصله درخت رسیده است.
با وجود اینکه کارشناسان محیط‌زیست بارها اعلام کرده‌اند که وجود باغ‌های تهران برای تهران ضروری است و درواقع ریه‌های تنفسی شهر محسوب می‌شوند و با نابودی درختان، تهران هر روز از لحاظ زیست‌محیطی در شرایط نامساعد‌تری قرار می‌گیرد، با این حال گویا شهرداری و مسوولان شهری درآمدهای ناشی از برج‌سازی را به سلامت شهر و شهروندان ترجیح داده و چشم خود را روی تخریب و قطع درختان پایتخت بسته‌اند. بسیاری از کارشناسان و برخی اعضای شورای شهر، مصوبه برج-باغ‌ها را دلیل اصلی نابودی درختان تهران می‌دانند. روند قانونی که در بیش از یک دهه اخیر به جان باغات تهران افتاده و به شکلی قانونی مجوز تخریب باغات را می‌دهد، مصوبه برج- باغی است که در سال ٨٢ و در دوران شهرداری محمود احمدی‌نژاد و ریاست مهدی چمران در شورای شهر تهران به تصویب رسید. این مصوبه از ابتدا با مخالفت‌های بسیار مواجه بود اما بدون تغییر تا امروز پابرجا باقی مانده و باغات و درختان تهران را به زیر می‌کشد.
پیش از این مصوبه طبق مصوبه سال ٦٢ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مربوط به نحوه افراز و تفکیک باغات و مزارع واقع در محدوده‌های شهری در زمین‌هایی با مساحت تفکیک شده باغات شهری 2هزار مترمربع و حداکثر سطح اشغال ١٠درصد از ساخت‌وساز را تعیین کرده بودند. بر این اساس، حداکثر تراکم ساختمانی مجاز در این زمین‌ها ٢٠درصد در حداکثر دو طبقه روی زمین تعیین شده بود. پس از آن در سال ٦٦ و در جریان تصویب قانون زمین شهری تغییراتی در این قانون اعمال شد. در سال ٨٢ با ارائه لایحه برج- باغ از سوی شهردار وقت به شورای شهر دوم تهران به شکلی قانونی مجوز ساخت در زمین‌های خانه-باغ صادر شد و سهم رسمی و قانونی تجاوز مالک به محدوده باغ از ١٠درصد به ٣٠درصد افزایش یافت و تراکم آن هم معادل تراکم مجاز املاک در هر منطقه تعیین شد.
در آن زمان اعضای شورای شهر تهران در توجیه این تصمیم، این موضوع را مطرح می‌کردند که با این قانون جدید جلو خشک شدن و تخریب و سوزانده شدن باغات را می‌گیریم، چرا‌که مالکان می‌دانند در همان سطح ٣٠درصد هم می‌توانند ساخت‌وساز موردنظرشان را انجام دهند و بخش بیشتری از باغ را سالم نگه می‌دارند. این مصوبه بعدها در شورای سوم شهر تهران مورد اعتراض و چالش زیادی قرار گرفت و حجم بسیار باغاتی که با این مصوبه رو به تاراج رفتند و به جای‌شان برج‌های بسیار سر کشیدند، زنگ خطر را به صدا در آورد. زنگ خطری که همه شهر صدایش را شنیده‌اند اما هنوز به گوش برخی اعضای شورای شهر و شهردار تهران نرسیده است.
تردید در قطع 6 هزار درخت
ابوالفضل قناعتی عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «تعادل» در این باره گفت: تعدادی از درختان به درخواست مالکان باغ برای تبدیل این باغ‌ها به خانه‌های مسکونی بریده شدند اما حجم و تعداد درختانی که آقای افشین حبیب‌زاده عضو علی‌البدل شورای شهر تهران مطرح کرده مطمئنا براساس آمار و اطلاعاتی بوده که خودشان داشته و من از آنها اطلاعی ندارم اما بعید می‌دانم تعداد درختان بریده شده این تعدادی باشد که ایشان بیان کرده‌اند. قناعتی ادامه داد: به‌هر حال باغ‌هایی که در شمال تهران وجود دارند بیشتر تبدیل به برج- باغ شده‌اند. برج-باغ‌ها هم بنا به درخواست مالکان ایجاد شده‌اند. مالکان می‌گویند ما مسوولیت هوای تهران را نداریم که باغ را حفظ کنیم مثلا تا دیروز تصمیم داشتیم باغ را حفظ کنیم، اما امروز تصمیم گرفتیم خانه مسکونی بسازیم. از سوی دیگر، طبق طرح تفصیلی هم قانون تصویب کرده است، به این باغ‌ها اجازه داده شود تا به شکل برج-باغ با رعایت قوانین یعنی 30درصد صرف ساخت و 70درصد حفظ باغ، نسبت به ساخت خانه‌های مسکونی در این باغ‌ها اقدام کنند. این عضو شورای شهر تهران افزود: باتوجه به این موارد ممکن است مالک بگوید که اگر
می‌خواهید من در این باغ خانه نسازم و زمین به صورت باغ بماند پول ملکی که می‌توان در این باغ ساخت را بدهید زیرا اگر قرار باشد زمین به صورت باغ حفظ شود باید هزینه‌های نگهداری باغ شامل آب، کود، باغبان و... را نیز بپردازم تا باغ برای حفظ پاکی هوای تهران باقی بماند اما چه کسی گفته که من به عنوان مالک باغ مسوول هوای تهران هستم؟
قناعتی تصریح کرد: مالک ترجیح می‌دهد به جای اینکه به فکر هوای تهران باشد خانه مسکونی خود را بسازد و از پولش بهره ببرد که البته می‌تواند زیرا قانون به مالکان این اجازه را می‌دهد.
وی افزود: بیشتر اتفاقاتی که برای باغ‌های شمال تهران افتاده است به این مساله مربوط می‌شود. حتی یک‌بار زمانی که از مالک درباره ساخت و ساز در باغش سوال شد، وی رای دیوان اداری را به مسوولان مربوطه ارائه کرد. این عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران ادامه داد: اگر تمام 30درصدهایی که از مساحت باغ‌های شمال شهر تهران که در آن خانه‌سازی شده را با هم جمع ببندیم به عددی می‌رسیم که ممکن است به عددی که آقای حبیب‌زاده مطرح کرده‌اند نزدیک شود یا نشود اما باید گفت که مقصر این ساخت و سازها شهرداری نیست زیرا قانون این اجازه را به مالکان باغ‌ها می‌دهد تا طبق طرح تفصیلی در درصدی از زمین‌شان ساخت و ساز کنند.
وی افزود: شورای عالی معماری و شهرسازی که زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی است درخصوص طرح تفصیلی تصمیم گرفته است که البته در برخی موارد شهرداری توانسته براساس بودجه محدودی که دارد تعدادی از این باغ‌ها را خریداری کرده و به پارک تبدیل کند اما این اقدامات در مورد تمام باغ‌ها صدق نمی‌کند. عضو هیات‌رییسه شورای شهر با اشاره به اینکه برای حل مشکلات مربوط به قطع درختان باغ‌ها ابتدا باید قانون اصلاح شود، تاکید کرد: در درجه دوم باید هزینه خرید این باغ‌ها یا هزینه ملک مسکونی برای مالکان این باغ‌ها از سوی شهرداری تامین شود تا علاوه بر حفظ درختان این باغ‌ها و کمک به هوای تهران، مالکان این باغ‌ها نیز ضرر نکنند.
