گروه جهان| نخستین تجاوز مستقیم امریکا در ریاستجمهوری دونالد ترامپ به مواضع ارتش سوریه بامداد جمعه با شلیک 59 موشک کروز «تاماهاوک» به پایگاه هوایی شعیرات در استان حمص انجام شد. استاندار حمص اعلام کرده که این حمله تلفاتی داشته است. متعاقب این حمله بهای جهانی نفت خام در پی این حمله با بیش از 2درصد افزایش به بالاترین سطح در یک ماهه اخیر رسید. حمله موشکی امریکا به سوریه درحالی انجام شد که نشست پنجشنبه شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی حادثه شیمیایی ادلب بدون رایگیری درباره پیشنویس قطعنامههای پیشنهادی پایان یافته بود. به گزارش گاردین، دفتر ریاستجمهوری سوریه با انتشار بیانیهیی، حمله امریکا را رفتاری غیرمسوولانه و احمقانه خوانده و اعلام کرده که «تجاوز امریکا اراده ما را برای درهم کوبیدن تروریستها و بالا بردن روند حمله به آنها در هر جایی که باشند، بیشتر کرده است.»
همچنین ساعاتی پس از این حمله موشکی، روسیه با انتقاد شدید از این اقدام برای برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت درخواست داد. بولیوی نیز خواستار برگزاری نشست فوقالعاده شورای امنیت در این باره شده است. نخستوزیر ایتالیا نیز در بیانیهیی در واکنش به این حمله گفته که کشورش معتقد است راهحل بلندمدت برای بحران سوریه در گفتوگو و مذاکراتی است که شامل تمام نیروهای اپوزیسیون و حکومت سوریه میشود. چین نیز در واکنش به این حمله موشکی از همه طرفهای ذیربط خواست ضمن رعایت خویشتنداری بهدنبال راهکارهای سیاسی برای حل بحران موجود باشند. سخنگوی دولت چین گفته است: «پایان بحران سوریه راهحل نظامی ندارد و همه طرفهای مرتبط باید این روش را کنار بگذارند.»
روسیه اما علاوه بر انتقاد شدید از اقدام نظامی امریکا اعلام کرد که توافق خود با امریکا بر سر سوریه را معلق میکند. مسکو هشدار داده که با این تعلیق توافق، خطر برخورد هوایی جنگندههای روسی و امریکایی در سوریه افزایش خواهد یافت. روسیه و ایالاتمتحده قراردادی با یکدیگر امضا کرده بودند که از طریق ارتباط با یکدیگر از تصادم و برخورد هواپیماهای دو کشور در حریم هوایی سوریه جلوگیری کنند؛ این قراردادی است که اکنون روسیه میگوید از نظرش لغو شده است.
دمیتری پسکوف سخنگوی کرملین نیز تاکید کرده که مسکو این اقدام را تجاوز به یک کشور مستقل میداند که به روابط آتی امریکا و روسیه ضربه خواهد زد. پسکوف گفته است که ولادیمیر پوتین رییسجمهوری روسیه حمله هوایی امریکا به سوریه را به عنوان تجاوزی علیه یک کشور مستقل و نقض هنجارهای بینالمللی به بهانههای واهی ارزیابی میکند. در مقابل برخی کشورهای منطقه ازجمله عربستان، بحرین و ترکیه در کنار رژیمصهیونیستی از تجاوز امریکا به سوریه استقبال کردند. ترکیه با استقبال از حمله موشکی امریکا به سوریه مدعی شده که از تمام اقدامات برای مسوولیتپذیری در قبال حمله شیمیایی اخیر در سوریه بهطور کامل حمایت میکند. رجب طیب اردوغان رییسجمهوری ترکیه نیز گفته آنکارا بدون فوت وقت خواهان برقراری منطقه پرواز ممنوع در سوریه است. گفته شده، حمله امریکا به سوریه با فرمان مستقیم ترامپ انجام شده است. این درحالی است که ترامپ در سال 2013 با انتقاد از اقدام نظامی دولت باراک اوباما در سوریه عدم مداخله نظامی در بحران سوریه را خواستار شده بود. امریکا مسوولیت حمله شیمیایی هفته گذشته را متوجه دولت بشار اسد میداند درحالی که دمشق این اتهام را قویا تکذیب
کرده است.
بیخبری وزارت خارجه و شورای امنیت ملی
اقدام ترامپ در حمله به سوریه علاوه بر واکنشهای بینالمللی، در ایالاتمتحده نیز واکنشهای بسیاری داشته است. گفته شده، پل رایان رییس مجلس نمایندگان امریکا، جان مککین و لیندسی گراهام سناتورهای جمهوریخواه، از اقدام ترامپ حمایت کردهاند و هیلاری کلینتون وزیر خارجه پیشین و رقیب ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری نیز از نابودی توان هوایی سوریه دفاع کرده است.
با این حال برخی اعضای کنگره ازجمله بن کاردین سناتور دموکرات بر لزوم مشورت ترامپ با کنگره درباره اجرای راهبرد متناسب و صحیح نظامی امریکا علیه سوریه تاکید کردهاند. رند پاول سناتور جمهوریخواه نیز گفته است: «ترامپ باید براساس قانون اساسی مجوز کنگره را برای اقدام نظامی دریافت کند. مداخله در سوریه، امریکا را امنتر نخواهد کرد.» در همین حال برخی منابع خبری در امریکا گزارش دادهاند که بسیاری از اعضای شورای امنیت ملی و وزارت خارجه امریکا در جریان تصمیم ترامپ برای حمله موشکی به خاک سوریه نبودهاند. نشریه هافینگتن پست نوشته «اعضای شورای امنیت ملی در جریان حمله به سوریه قرار داده نشده بودند.» همچنین جان هادسون خبرنگار امور بینالملل در واشنگتن، در توییتر نوشت که بسیاری از مقامات وزارت خارجه از موضوع حمله به سوریه بیخبر مانده بودند. وی همچنین از قول یک دیپلمات امریکایی نوشته است: «اصلا فکر نمیکردم این حمله موشکی به این سرعت انجام شود.» در هفتههای اخیر ترامپ بارها متهم شده که وزارت خارجه را در جریان مسائل کلیدی بینالمللی قرار نداده است. البته شبکه خبری امریکایی «ای بی سی نیوز» گزارش داده که رکس تیلرسون وزیر خارجه امریکا قرار است چهارشنبه آینده به مسکو سفر کرده و درباره این حمله با مقامات روسی دیدار کند.