فراز جبلی ریاست کمیسیون حقوقی اتاق بازرگانی ایران در این دوره بر عهده سیدضیاءالدین خرمشاهی است. وی که دکترای حقوق خصوصی، دکترای علوم اقتصادی و فوق‌لیسانس عرفان اسلامی دارد در این دوره به‌عنوان نماینده تشکلی در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی عضویت داشت. اصولا بحث مشکلات در برگزاری انتخابات و نظارت بر آن بحثی داغ محسوب می‌شود به‌ویژه آنکه برخی از قوانین در فاصله چند ماه مانده به انتخابات در حال تغییر است. به همین دلیل به‌سراغ خرمشاهی رفتیم تا درباره این قانون از وی مطلع شویم.
آیا در قانون فعلی انتخابات اتاق بازرگانی امکان تقلب وجود دارد؟
بله به‌صورت صریح می‌گویم که وجود دارد. باتوجه به اینکه آیین‌نامه فعلی در زمانی تدوین شد که مقتضیات امروز و ابزارهای تکنولوژیک عصر حاضر وجود نداشت می‌توان گفت که این آیین‌نامه در زمان تدوین آیین‌نامه‌یی تقریبا کامل و حتی مترقی بوده است. اما امروز با در نظر گرفتن فضایی که با آن روبه‌رو هستیم و بالارفتن سطح امکان تقلب در انتخابات این آیین‌نامه به هیچ‌وجه پاسخگو نیست و تقلب به‌شدت محتمل است.
مثلا به چه روشی ممکن است تقلب رخ دهد؟
باتوجه به اینکه این انتخابات به روش فعلی به‌صورت رای‌گیری کاغذی است و سیستم شمارش هم دستی است امکان هرگونه سواستفاده وجود داد. در بقیه جاهایی که از سیستم دستی استفاده می‌شود معمولا برای اینکه شایبه تقلب و تخلف رخ ندهد از سیستم‌های قوی نظارتی استفاده می‌شود که اتاق بازرگانی توان چنین سیستم‌های نظارتی را ندارد. درواقع من معتقد هستم که سیستم نظارت قوی نه فقط در شرایط فعلی اتاق مهیا نیست بلکه از نظر اقتصادی به‌صرفه هم نیست. باتوجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی که رخ داده، افزایش نظارت نه معقول است نه مقرون‌به‌صرفه.
آیین‌نامه جدیدی که تهیه شده است چه روشی را پیشنهاد می‌کند؟
در آیین‌نامه جدید استفاده از ابزارهای نوین الکترونیکی رای‌گیری آنلاین پیش‌بینی شده است. در‌حال‌حاضر در بسیاری از مجامع پیشرفته دنیا اصولا نیازی به حضور افراد وجود ندارد. امضای الکترونیک و استفاده از نام کاربری و رمز عبور این امکان را فراهم کرده که حتی به‌صورت غیرحضوری و با تلفن همراه خود در انتخابات شرکت کنند. چنین روش‌هایی ضریب تقلب را به صفر می‌رساند و در عین‌حال باعث حضور گسترده اعضا در انتخابات اتاق بازرگانی می‌شود. در تمام دوره‌ها افرادی علاقه‌مند به شرکت در انتخابات اتاق بازرگانی بوده‌اند ولی به‌دلیل مشغله، معمولا این افراد امکان حضور پیدا نمی‌کنند. در‌حالی‌که با تکنولوژی جدید این امکان وجود دارد که افراد با یک گوشی هوشمند به‌راحتی در انتخاباتی قابل پیگیری شرکت کنند. تهیه نرم‌افزار و ابزارهای الکترونیکی آن هم بسیار وجود دارد. در آیین‌نامه جدید این روش‌ها و روش‌های ساده‌تری در نظر گرفته شده است. روش ساده‌تر این است که لااقل تعرفه‌ها الکترونیکی شوند و اسکنر رای‌ها را ثبت کند.
در آیین‌نامه جدید چه تغییرات دیگری را شاهد هستیم؟
عمده تغییرات مربوط به قوانین و تجربیات دوره‌های گذشته است. در بعضی از امور مثل روش اخذ رای نیاز به این داشتیم که قوانین به‌روز شود. بحث دیگری که در این آیین‌نامه توسط دوستان مطرح شد این بود که در بعضی از امور محدودیت‌هایی اعمال شود. یکی از این موارد دوره‌های عضویت در هیات‌رییسه بود که براساس آن اعضای هیات‌رییسه نباید بیش از دو دوره متوالی بر این کرسی بنشیند. درواقع بحث این است که حتی رییس‌جمهور هم بیش از دو دوره نمی‌تواند در پست خود باشد. در یک کلام این آیین‌نامه جدید قرار است فضای سنتی و انحصاری در اتاق بازرگانی را بشکند.
این روزها درباره تعداد کارت‌های بازرگانی روایت‌های متفاوتی به گوش می‌رسد. آیا این موضوعات به‌ویژه اطلاع برخی افراد از تعداد کارت‌ها می‌تواند باعث تخلف شود؟
بعضی امور در اتاق بازرگانی اجتناب‌ناپذیر است. اگر بگوییم از قبل کاندیداها به‌ویژه کسانی که قدرت را در اختیار دارند از اطلاعات به‌نفع خود استفاده نمی‌کنند فضایی رویایی را ترسیم کرده‌ایم. این بی‌اخلاقی‌ها وجود دارد ولی کار قشنگی نیست. با این وجود این مسایل اجتناب‌ناپذیر است. بخش دردناک این است که گاهی تخلف بر اثر شکایت یک فرد اثبات می‌شود ولی رسیدگی نمی‌شود. برای مثال در دوره قبل در یک اتاق بازرگانی شهرستان یک‌روز قبل از فرجه 69کارت بازرگانی به ثبت رسید. یا در اتاقی دیگر میزان زیادی کارت بدون هیچ سابقه کسب‌وکار و برای افرادی که حتی حساب بانکی نداشتند صادر شد اما پیگیری نشد.
یکی از وظایف شورای عالی نظارت بر انتخابات مساله تایید صلاحیت است. آیا آیین‌نامه یا قانونی مدون در این شورا وجود دارد؟
این شورا دارای آیین‌نامه داخلی است که در هر دوره خود شورا این آیین‌نامه داخلی را تنظیم و اجرا می‌کند. تاکنون این‌گونه بوده که آیین‌نامه در هر انتخابات عوض شود. به‌نوعی می‌توان گفت آیین‌نامه شورای عالی نظارت بر انتخابات سلیقه‌یی است.
آیا می‌شود آیین‌نامه این شورا را به شکل قانون ثبت کرد؟
این کار در حیطه وظایف خود آنها است و این سوال که چرا تاکنون قانونی ثابت وجود ندارد را باید از خودشان پرسید.
