گروه انرژی| حمید مظفر|
«بریدن سر مار» اصطلاحی در زبان انگلیسی است که در رابطه با از بین بردن بزرگ‌ترین خطر و دشمن موجود در یک نبرد به کار می‌رود تا پس از آن مذاکره با سایر دشمنان آسان‌تر انجام شود. می‌توان گفت که امروز این اصطلاح وصف حال کشورهای تولیدکننده نفتی است که برای دومین ماه متوالی تولید خود را کاسته‌اند اما رقیب سرسختی به نام ایالات متحده را در پیش روی خود می‌بینند که تولیدکنندگانش در چنین فضایی نه تنها تولید خود را کم نکرده بلکه با بهره‌گیری از فرصتی که رشد قیمت‌ها فراهم کرده درحال گرفتن سواری مجانی بوده و با شتاب قابل توجه فعالیت‌های حفاری خود را بیشتر کرده‌اند.
از این رو به نظر می‌رسد، کشورهای اوپک در کنار چند کشور غیراوپکی که کاهش تولید را پذیرفته‌اند در نظر دارند به هر طریقی شده پای تولیدکنندگان امریکایی و کشورهای دیگری ازجمله برزیل، مکزیک و کانادا را نیز به پای میز مذاکره باز کنند تا به این طریق فرصت سواری مجانی را از آنها گرفته و سهمی از کاهش جهانی تولید را متوجه آنان کنند. این موقعیت در کنفرانس انرژی که از فردا در هیوستون امریکا و با حضور تولیدکنندگان نفت امریکا، برزیل، کانادا، عربستان سعودی، امارات و عراق برگزار می‌شود، فراهم خواهد شد. همچنین محمد بارکیندو، دبیرکل سازمان اوپک نیز از سخنرانان دومین روز این نشست است. سخنرانی‌ای که احتمالا منجر به سومین دعوت او از امریکایی‌ها برای پیوست به طرح کاهش تولید خواهد بود. به گزارش«تعادل» بارکیندو در سمپوزیوم مشترکی که 28بهمن ماه توسط سازمان کشورهای صادرکننده نفت، آژانس بین‌المللی انرژی و مجمع جهانی انرژی در شهر ریاض عربستان سعودی برگزار شده بود از سهامداران کلیدی ایالات متحده دعوت کرده بود تا به تلاش‌های اوپک برای مداخله در بازار و تنظیم قیمت بپیوندند. این صحبت‌ها نخستین دعوت بارکیندو از امریکایی‌ها به حساب
نمی‌آید و وی پیش از آن و در ماه دسامبر سال گذشته میلادی نیز در سخنرانی در دانشگاه کلمبیای امریکا اظهار کرده بود که امریکا باید به توافق‌های بعدی در زمینه کاهش تولید بپیوندد.
اما چه چیزی باعث شده که امریکا به ناگاه مورد توجه همه جانبه اوپکی‌ها قرار گیرد؟ پاسخ این پرسش را شاید بتوان در حوزه نفت«پرمین بیسن» که در میان ایالت تگزاس و نیومکزیوکوی امریکا واقع شده است، پیدا کرد. یکی از اخبار داغ حوزه نفت ایالات متحده در ماه‌های اخیر مربوط به پروژه‌های اکتشاف نفت ارزان قیمت از این منطقه توسط شرکت‌های بزرگ نفتی این کشور ازجمله اگزون‌موبیل بود. گفته می‌شود که با توجه به موقعیت زمین‌شناسی نفت این منطقه و نیز پیشرفت‌های قابل توجهی که در صنعت حفاری امریکا اتفاق افتاده است، تولید نفت از «پرمین بیسن» حتی با رسیدن قیمت‌ها به سطح 40دلاری نیز سودآور خواهد بود.
این موضوع را «درن وودز» مدیرعامل جدید اکسون‌موبیل در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌بی‌سی مطرح و اعلام کرد که در سال جاری بیش از یک‌سوم از هزینه‌های سرمایه‌یی یا همان CAPEX این کمپانی در سال جاری در بخش بالادستی با چرخه عمر کوتاه خواهد بود. وی تولید نفت از حوزه پرمین را یکی از اولویت‌های اصلی این شرکت اعلام کرد. همچنین تولید نفت از حوزه بکن و پروژه‌های با چرخه عمر کوتاه در حوزه نفت‌های متعارف نیز دیگر اولویت‌های این شرکت را در این بخش تشکیل می‌دهند.
مسلما رسیدن این خبر به گوش اوپکی‌ها خوشایند نیست. در این رابطه هلیما کرافت، سرپرست بخش استراتژی بازارهای جهانی کالا در موسسه آر. بی. اس اظهار می‌کند:«به نظر من اوپکی‌ها امیدوارند که این موضوع (افزایش تولید از حوزه پرمین) در حد داستان باقی بماند. بسیاری از کاهش هزینه‌هایی که در این مدت شاهد بودیم با افزایش قیمت مجددا بالا خواهند رفت. شرکت‌های ارائه دهنده خدمات نفتی مجددا قیمت‌های بیشتری را اعمال خواهند کرد.» کرافت چالش اصلی اوپک را نه در درصد همراهی اعضا بلکه در وضعیت تولیدکنندگان امریکایی دانسته و می‌گوید:«نوعی از تعادل نامطمئن وجود دارد که اوپکی‌ها در ارتباط با تولیدکنندگان نفت امریکا باید با آن کنار بیایند. من فکر نمی‌کنم که مشکل اصلی در رابطه با میزان تعهد در درون اوپک باشد چراکه عربستان هر مقدار که (کاهش تولید) لازم باشد را متقبل می‌شود».
بنابراین شاید بتوان گفت که تصمیم‌گیری در رابطه با تمدید یا توقف توافق کاهش تولید که خیلی زود و در همان ماه نخست اجرای توافق توسط رسانه‌های غربی در سفره اوپکی‌ها و روسیه قرار داده شده تا حد زیادی به تعیین تکلیف وضعیت پروژه‌های جدید امریکا وابسته است. مدیرعامل اگزون‌موبیل در رابطه با استراتژی‌ای که ممکن است اوپک در پاسخ به افزایش تولید نفت امریکا اتخاذ کند به سی‌ان‌بی‌سی می‌گوید:«اوپک اهرم هزینه‌های پایین را در اختیار دارد (و می‌تواند در قیمت‌های پایین نیز تولید کند) درحالی که حفاری‌های نفت غیرمتعارف تابع اقتصاد و قیمت‌های بازار است». وی به استراتژی جدید اوپک اشاره کرده و اظهار می‌کند:«اوپک پس از شکست نقشه‌اش در رابطه با اجازه دادن به بازار برای تعیین قیمت‌ها، استراتژی خود را به تولید محوری تغییر داده است. (چراکه) استراتژی نخست آنها سبب شد تا روسیه و سایر اعضای اوپک در بالاترین سطح خود نفت را پمپاژ کنند و قیمت را به 20دلار در هر بشکه برساند».
درن وودز به بعد جدیدی که نفت‌های غیرمتعارف به خصوص پرمین به بازار اضافه کرده است، اشاره کرده و عنوان می‌کند:«مطمئنا این نفت‌ها بعد جدیدی را به بازار اضافه کرده‌اند و اکنون پرسش این است که اوپکی‌ها چگونه قصد دارند به آن پاسخ بدهند. قبلا شاهد این بودیم که پاسخ اوپک به این موضوع تداوم افزایش تولید و وارد کردن بازار در وضعیت مازاد عرضه و افت قیمت‌ها بود اما اکنون اوپکی‌ها از اتخاذ چنین استراتژی عقب کشیده‌اند. شما می‌بینید که غیرمتعارف‌ها مجددا درحال بازگشت به بازار هستند».
بنابراین هنگامی که مواضع تولیدکنندگان نفت امریکایی ازجمله اگزون‌موبیل را در کنار مواضع اوپکی‌ها در رابطه با لزوم حضور امریکا در توافق‌های آتی کاهش تولید قرار می‌دهیم درمی‌یابیم که فاصله قابل تاملی میان آنها وجود دارد. فاصله‌یی که ممکن است با برگزاری نشست‌های مشترک و گفت‌وگوهای دو جانبه کاهش یابد. کنفرانس انرژی CERAWeek که از فردا به مدت 5 روز آغاز به کار می‌کند، می‌تواند فرصتی برای محک زدن بازیگران اصلی نفت باشد. در این کنفرانس که توسط موسسه مالی انگلیسی مشهور IHS برگزار می‌شود، برخی از مهم‌ترین کشورهای اوپک ازجمله عربستان سعودی، عراق و امارات‌متحده‌عربی، روسیه، مکزیک و تولیدکنندگان بزرگ نفت امریکا حضور خواهند داشت.
برگزاری این جلسه و تحلیل مواضع تولیدکنندگانی همچون برزیل، کانادا، مکزیک و ایالات‌متحده می‌تواند تاثیر قابل توجهی در تصمیم‌گیری اوپک برای تمدید یا عدم تمدید توافق داشته باشد. تصمیمی که قرار است در صدوهفتادودومین نشست اوپک در ماه مه مورد ارزیابی قرار بگیرد. این نشست می‌تواند فرصتی برای دعوت مجدد از تولیدکنندگانی باشد که تاکنون به توافق کاهش تولید نپیوسته‌اند و گرفتن چراغ سبز از این کشورها برای همراهی با مداخله در بازار یعنی همان چیزی که بارکیندو پیش‌تر بر آن تاکید کرده است، می‌تواند تمدید توافق را برای ادامه راه هموار کند.
