پارازیت‌ها، یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های زندگی شهری و روستایی این روزهای مردم شده‌اند. پارازیت‌های امواج شبکه تلفن همراه، نویزهای شبکه‌های ماهواره‌یی که اصولا از نوع امواج مایکروویو هستند، به‌شدت سلامتی انسان و محیط زیست را تهدید می‌کنند. این حرف‌ها و واقعیت‌ها گونه‌ای است که وزیر ارتباطات به صراحت از نگرانی شهروندان در این باره سخن گفته است. به همین دلیل هم، طی چند سال اخیر یکی از جدی‌ترین مطالبات نهادهای مردمی، مجلس و محافل رسانه‌یی رسیدگی به موضوع پارازیت و بررسی آثار و عواقب آن است. در مقابل نهادهای مسوول هربار به نحوی با دادن پاسخ‌های مبهم تلاش می‌کنند تا به تشویش‌ها و نگرانی‌های افکار عمومی پایان بدهند. با این حال، نگرانی از مضرات و آثار مخرب این امواج خطرناک، همیشه یکی از دغدغه‌های مهم مردم بوده و هست. در این گزارش تلاش شده انواع امواج الکترومغناطیس موبایل‌ها و دستگاه‌های انتشار پارازیت و مضرات و مخاطرات آنها را معرفی کنیم.
امواج موبایل را بهتر بشناسیم
امواج تلفن همراه از نوع الکترومغناطیس بوده و از لحاظ فرکانسی در رده امواج مایکروویو طبقه‌بندی می‌شوند. به‌طور کلی این امواج با افزایش فرکانس و دامنه، انرژی و عمق نفوذشان در اجسام مختلف بیشتر می‌شود. در ایران اپراتورها از فرکانس‌هایی استفاده می‌کنند که از جنس فرکانس مورد استفاده از اجاق‌های مایکروفر است. کارشناسان بر نتایج آزمایش فنی پختن تخم مرغ توسط دو دستگاه تلفن همراه، یا ترکیدن ذرت در میان چهار دستگاه تلفن همراه برای اثبات این موضوع تاکید می‌کنند که امواج مایکروویو موبایل برای سلامتی مردم مضر است. انتقادات مردم و برخی نهادهای اجتماعی از حمله رسانه‌های گروهی به موضوع تاثیرات امواج موبایل بر سلامتی شهروندان و فشاری که بر اپراتورهای موبایل وارد می‌کرد، موجب شد تا مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، درون منزل مسکونی خود اقدام به نصب آنتن «BTS» کند که این قدام به نوعی پاسخ غیرمستقیم به آنهایی بود که آنتن‌های موبایل را زیانبار می‌خواندند.
افزایش چشمگیر مشترکان تلفن همراه در سال‌های اخیر، افزایش شمار ایستگاه‌های آنتن موبایل در مناطق مسکونی را به امری اجتناب‌ناپذیر و اجباری تبدیل کرده است؛ اما این امر با توجه به امواجی که این آنتن‌ها ساطع می‌کنند، به نگرانی‌ها در این زمینه دامن زده است. نگرانی‌هایی که از سوی دو طرف ماجرا رد و سرانجام، به این پرسش که آنتن‌های ««BTS»» موبایل در شهر، برای شهروندان مضر است یا نه، منجر می‌شود؟ این اساسی‌ترین پرسشی است که اکنون مردم با آن روبه‌رو هستند. تابناک چندی قبل در گزارشی با این مضمون، از نشست شورای شهر تهران خبر داد که موضوع آن تجمیع دکل‌های مخابراتی در سطح کلان‌شهر تهران بود و هدف آن نیز حفظ سلامت شهروندان و البته بهبود مبلمان شهری. با این حال، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان انرژی اتمی و وزارت بهداشت، که پیش از این به اندازه‌گیری میزان امواج در نقاط مختلف شهر پرداخته بود، هرگز زیر بار این ادعا نرفتند که آنتن‌ها برای شهروندان خطرناک و مضر است. اقدامی که شاه‌بیت آن نصب آنتن BTS در خانه مسکونی مدیرعامل وقت مخابرات بود. کمی بعد رییس مرکز سلامت محیط و کار، وزارت بهداشت نیز درباره تاثیر آنتن‌های «BTS» موبایل بر سلامت انسان، به مطالعات تازه‌یی اشاره کرده و به خبرگزاری ایسنا گفته بود: نتیجه این مطالعات حاکی از آن است که چگالی انرژی آنتن‌های «BTS» موبایل، از حد مجاز استاندارد ملی کمتر است. همچنین سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌های مرتبط بین‌المللی نیز تاکید کرده‌اند آنتن‌ها در پیرامون خود، چگالی انرژی بیش از حد مجاز تولید نمی‌کنند و به‌طور کلی ضرری برای سلامت انسان ندارند. با این وجود توصیه‌های آنها و برخی متخصصان مبنی بر پرهیز از نصب سایت‌های«BTS» موبایل در نزدیکی مدارس و کودکستان‌ها، یا مخالفت با نصب آنها روی ساختمان‌های مسکونی امن بودن امواج موبایل را زیر سوال می‌برد.
آنتن‌های غیراستاندارد!
مسوولان شورای شهر تهران، که با وجود تلاش مدیران مخابراتی برای بی‌زیان جلوه دادن این امواج، قانع نشده بود، بار دیگر بر غیراستاندارد بودن نصب این سایت‌ها تاکید کرد که تدوین و ابلاغ لایحه «ساماندهی دکل‌ها، آنتن‌ها و تاسیسات مخابراتی و ارتباطی در شهر تهران» حاصل آن بود. آنها به دلیل نگرانی از غیراستاندارد بودن نصب دکل‌ها و آنتن‌های مخابراتی در منازل اشخاص و سطح شهر بر این باورند که در نصب دکل‌ها و آنتن‌های «BTS» باید همه موازین تخصصی و سلامت جامعه رعایت شود، ولی در نصب این آنتن‌ها، استانداردها و شعاع مجاز آنها رعایت نمی‌شود و بیشتر این آنتن‌ها، با اتاق خواب و منزل افراد فاصله‌یی کمتر از یک متر دارد. برخی اعضای شورای شهر بر این باورند که استاندارد و تشعشع این آنتن‌ها، 10وات است، حال آنکه در تهران، آنتن‌هایی با تشعشع 50 وات هم نصب شده که بیشتر کنار خانه‌ها و درون حیاط منازل و محل‌های پررفت و آمد افراد بوده و برای اطرافیان بسیار خطرناک است.
با تمام این اوصاف انتقادها و اعتراض‌ها به زیانبار بودن امواج موبایل از یکسو و توجیه مقامات مبنی بر بی‌زیان بودن این امواج که اصولا با تکیه بر نتایج طرح‌های مطالعاتی در این زمینه است، موجب سردرگمی مردم شده و به نگرانی‌های آنها دامن زده است. اما آخرین اظهارات مربوط به این موضوع به وزیر ارتباطات مربوط می‌شود که در پاسخ به ایسنا درباره نتایج حاصل از بررسی اثرات تشعشعات و فرستنده‌های پارازیت روی سلامت افراد می‌گوید: به دلیل نگرانی افکار عمومی از وجود امواجی که برای سلامتی مضر هستند، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با همکاری سازمان انرژی اتمی با استفاده از دستگاهی که دارای تجهیزات کامل تشخیص انواع تشعشعات است به بررسی این امواج پرداخت و در تهران و برخی از شهرها بررسی‌های میدانی در روزها و زمان‌های مختلف صورت گرفت و سپس دسته‌بندی شد.
محمود واعظی در ادامه می‌افزاید: در کشور انواع امواج وجود دارد که برخی از آنها امواج بی‌ضرر، کم‌ضرر و برخی نیز امواجی هستند که ضرر دارند. این گزارش‌ها در جلسه‌یی که نمایندگان هفت دستگاه مربوطه از جمله وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست، وزارت دفاع و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط حضور داشتند بررسی شده و از جایی که از وزارت ارتباطات خواسته شده بود که این امواج بررسی و گزارشی تهیه شود؛ این گزارش تهیه شده و پیگیری خواهد شد و وزارت ارتباطات به دنبال آن است که حین پیگیری گزارش جلو ضرر امواج مضر به مردم را بگیرد.
