گروه اقتصاد اجتماعی
صندوق‌های بازنشستگی با بحران مواجه هستند و باید راهکاری بجویند. این بحران در برخی صندوق‌ها مانند صندوق فولاد در حال حاضر خود را به شکل ورشکستگی نشان داده است و در برخی دیگر، مانند تامین اجتماعی در آینده بروز خواهد کرد. چراکه در حال حاضر تعهدات بلندمدت این صندوق بسیار بیشتر از دارایی‌های آتی آن است و در آینده، سازمان را در پرداخت مستمری اعضای آن با مشکل مواجه خواهد کرد. این بحرانی است که رییس فراکسیون کارگری مجلس آن را به سیل تشبیه کرده است. با این حال، مشکلات اقتصادی و توقعات دستگاه‌های گوناگون، مدیران تامین اجتماعی را تا به حدی زیر فشار قرارداده که تامین تعهدات فعلی خود را موفقیت می‌خوانند. مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در همین رابطه می‌گوید: «این افتخار را داریم که در ماه بیش از ۵۰۰۰ میلیارد تومان بدون وابستگی به نفت و مالیات تامین منابع کردیم و مستمری داده‌ایم و کار مجاهدانه‌یی بوده که همکارانم انجام داده‌اند و کار بسیار سختی بوده است.»
تامین اجتماعی در عصر سرمایه‌داری
سید تقی نوربخش در مراسم افتتاحیه نمایشگاه صندوق‌های بازنشستگی پیشران توسعه ملی که در مصلی تهران آغاز به‌کار کرد گفت: «نیمی از جمعیت کشور تحت پوشش خدمات این سازمان هستند و ۵ میلیون مستمری‌بگیر تامین اجتماعی و خانواده‌های آنها از طریق تامین اجتماعی خدماتی چون مستمری ماهیانه، درمان، سفرهای زیارتی و... را دریافت می‌کنند و همه ابعاد زندگی آنان توسط سازمان تامین اجتماعی تمشیت می‌شود. ایجاد امنیت اجتماعی مهم‌ترین ماموریت سازمان است و گام‌های موثری در این راستا در دولت یازدهم برداشته شده است. سطح این سازمان از اجرای فعالیت‌های اقتصادی نامناسب و ناهمسو با ماموریت‌هایش اکنون به سطحی رسیده که تعامل خوبی با شرکای خود دارد و شفاف است.»
به گزارش ایلنا، نوربخش درباره ضرورت ورود به بعد اقتصادی و عرصه سرمایه داری گفت: «تامین منابع پایدار و تعادل بین منابع و مصارف و حفظ ارزش ذخایر صندوق‌ها در ایده اولیه سیاست‌های کلی رهبری که در مجمع تشخیص مصلحت نظام در دست تنظیم است، مورد تاکید قرار گرفته و سیاست‌های مقام معظم رهبری پاسخگوی همه مطالبات صندوق‌های بیمه‌یی خواهد بود. تامین اجتماعی یک صندوق بین نسلی است و در سیاست‌های رهبری نیز به آن اشاره شده است. اگر یک صندوق بین نسلی هستیم باید سرمایه‌گذاری کنیم زیرا منابعی که بیمه گذاران سرمایه‌گذاری می‌کنند باید حفظ شود و این یک الزام است.»
او با بیان اینکه سازمان تامین اجتماعی در عرصه اقتصادی به صورت شفاف عمل کرده است، گفت: «قطعا هدف از سرمایه‌گذاری‌های یک صندوق بیمه اجتماعی رقابت با بخش خصوصی نیست و هنرش این است که با مشارکت بخش خصوصی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی به اهداف خود که مهم‌ترین آن حاشیه سود است، دست یابد. تامین اجتماعی در منابع و مصارف وابسته به فضای کسب و کار است و وقتی کسب و کار با مشکل مواجه می‌شود روی هر دو اثر می‌گذارد.»
طغیان تامین اجتماعی
صندوق تامین اجتماعی، یک صندوق بیمه‌یی مستمری‌پرداز است و این یعنی با بدهی‌ها و تعهدات بلندمدت سروکار دارد. همین موضوع باعث می‌شود که منابع، دارایی‌ها و درآمدهای این سازمان نه در قیاس با هزینه‌های جاری، که در مقایسه با هزینه‌ها و تعهدات بلندمدت سنجیده شود. به عبارت دیگر، هرچند در حال حاضر تامین اجتماعی از پس پرداخت تعهدات خود بر می‌آید، اما سوال اینجاست که آیا در آینده نیز توان انجام این کار را خواهد داشت؟ رییس فراکسیون کارگری مجلس در اظهارنظری متفاوت درباره تامین اجتماعی گفت: «باید نسبت به مسائل و مشکلات سازمان تامین اجتماعی به صندوق تامین اجتماعی حساس باشیم و این حساسیت هم به بیمه‌پردازان و هم به مستمری بگیران باز می‌گردد.»
علیرضا محجوب که با مسوولان یکی از کارخانه‌های لبنی دولتی سخن می‌گفت، افزود: «باید نسبت به مسائل و مشکلات سازمان تامین اجتماعی به صندوق تامین اجتماعی حساس باشیم و این حساسیت هم به بیمه پردازان و هم به مستمری بگیران باز می‌گردد. این روزها در خبرها به آلودگی هوا و سیل خوزستان می‌پردازند اما من می‌خواهم از سیل دیگری هشدار دهم و آن سیلی است که سازمان تامین اجتماعی را تهدید می‌کند.»
او با اشاره به افزایش تعرفه پزشکان در طرح تحول سلامت گفت: «وزارت بهداشت در این مساله به نقطه کوری زده است و به جای آنکه در این طرح مشکلات سلامت را برطرف کند تعرفه‌های درمان را به طرز ناعادلانه‌یی افزایش داده است. من در این خصوص پیشتر به مسوولان وزارت بهداشت هشدار داده بودم. راهی که می‌رویم به جایی ختم می‌شود که هیچ کس نمی‌تواند آن را جمع کند.»
محجوب با اشاره به بحران نقدینگی در سازمان تامین اجتماعی افزود: «به سرعتی که اشتغال ایجاد شده بیمه‌پردازی وجود ندارد و از طرفی درآمدهایی که باید از محل حق بیمه کارگران به حساب سازمان واریز می‌شد اتفاق نیفتاده و بسیاری از این منابع دیده نشده است. سازمان تامین اجتماعی برای مصارف و هزینه‌های خود ماهانه به 5هزار و ۲۰۰ میلیون تومان پول احتیاج دارد. هیچ کدام از این منابع و درآمدها آن‌طور که باید محقق نشد از سویی دولت بزرگ‌ترین بدهکار به سازمان تامین اجتماعی است که رقم این بدهی به بیش از 100هزار میلیارد تومان می‌رسد.»
فشار بهداشت و درمان
محجوب با اشاره به فشارهای وارده به تامین اجتماعی از سوی نظام درمان گفت: «در این میان وزارت بهداشت می‌گوید ۹ بیست و هفتم از حق درمان کارگران را به حسابی مستقل واریز کنند معلوم نیست این حساب و کتاب را از کجا آورده؛ چراکه مشخص است اگر کسی حساب و کتاب بلد بود در خصوص حق درمان کارگران و بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی اینچنین اظهارنظر نمی‌کرد. ۲ درصد از این ۹ بیست و هفتم به بازنشستگی باز می‌گردد و میزان آن ۷ بیست و هفتم است اما با وجود توضیحاتی که به او در این خصوص داده شده است می‌گوید ۹ بیست و هفتم باید به حسابی واریز شود.»
دبیرکل خانه کارگر در ادامه با اشاره به اینکه بعضی از نمایندگان مجلس تصور می‌کنند سازمان تامین اجتماعی به خاطر ثروتمند بودن با بحران روبرو نیست، ادامه داد: «حتی اگر سازمان تامین اجتماعی ثروتمند باشد؛ ثروتمندی است که حالا جیب او را خالی کرده‌اند. آنچه در حال وقوع است سیل است و این سیل همه را با خود خواهد برد.»
عضو فراکسیون امید با اشاره به هزینه‌های درمان در سازمان تامین اجتماعی گفت: «درمان در سازمان تامین اجتماعی سهم بالایی از هزینه‌ها را دارد. این در حالی است که حقوق بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی تنها ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده اما هزینه‌های سازمان ۴۰۰ درصد افزایش یافته است و با این حساب نمی‌دانیم که وزارت بهداشت و کمیسیون بهداشت مجلس این رقم‌ها را از کجا آورده است.»
محجوب با اشاره به جلسه خود با مسوولان وزارت بهداشت در خصوص واریز هزینه‌های درمان به وزارت بهداشت افزود: «به مسوولان وزارت بهداشت در آن جلسه گفتیم که از قرار معلوم پزشکان به درستی حساب کردن را بلد نیستند البته تعرفه‌ها هم تعیین شده و به آنها اعلام می‌شود آنها صرفا سهم خود را دریافت می‌کنند اما از اینکه هزینه‌ها به چه صورتی است چیزی نمی‌دانند که این ادعاها را مدام تکرار می‌کنند.»
او با تاکید بر اتحاد جامعه کارگری حول هجمه‌های صورت گرفته در بخش درمان سازمان تامین اجتماعی گفت: «معلوم نیست کسانی که چنین ادعاهایی را مطرح می‌کنند عقلشان سر جایش است یا نه؟ مکانیزم‌هایی برای بازپس‌گیری طلب سازمان اجتماعی از دولت وجود دارد و ما نیز در مجلس راه‌های مختلفی را برای آن تعیین کردیم. در هر صورت با توجه به وضعیت فعلی سازمان تامین اجتماعی دولت موظف است بدهی خود را بپردازد؛ چراکه نپرداختن این بدهی عواقب هولناکی را خواهد داشت.»
بار مشکلات بر گرده کارگران
رییس فراکسیون کارگری مجلس در ادامه سخنانش با اشاره به عقب‌ماندگی افزایش حقوق مستمری از تورم افزود: «دستمزدها با تورم اختلاف فاحشی دارد و این تصور که دستمزدها بالا رفته و می‌توان حق بیمه بالاتری گرفت، اساسا اشتباه است. از طرفی دولت و کارفرمایان با بالا رفتن سطح دستمزدها مخالفت می‌کنند که این خود مانع از افزایش درآمدهای سازمان از محل حق بیمه کارگران خواهد شد.»
محجوب با اشاره به جلسه دیروز فراکسیون کارگری مجلس در خصوص محاسبات سبد معیشت خانوارهای کارگری گفت: «محاسبات سبد معیشت نشان‌دهنده قوت گرفتن فقر در میان کارگران و خانواده‌های آنان است. محاسبات نشان‌دهنده آن است که یک خانواده 3.5نفره تا چه میزان از فقر و مشکلات رنج می‌برند و باید در این خصوص همفکری شود و در جلسات شورای عالی کار در خصوص دستمزد محاسبات اعمال شود. از طرف دیگر همسان‌سازی حقوق بازنشستگان یک الزام قانونی است و آن هم در بحث‌های مربوط به سازمان تامین اجتماعی مطرح است و باید محقق شود. امیدوارم جلساتی از این دست که با همفکری جامعه کارگری، تشکل‌ها، شوراهای اسلامی کار و رابطین خانه کارگر با همکاری دبیر خانه کارگر غرب تهران برگزار می‌شود نتایج مفیدی داشته باشد و شاهد برگزاری این جلسات به صورت منظم در کارخانه‌ها و واحدهای دیگر باشیم.»
مساله مورد اشاره محجوب، یعنی فقر در جوامع کارگری موضوعی است که اکنون، یعنی در آستانه تصویب حداقل دستمزد سال 96 بسیاری از کارگران و فعالان کارگری به آن اشاره می‌کنند. خواسته این گروه این است که در تعیین حداقل دستمزد، نیازهای خانوارهای کارگری و تاثیر واقعی متغیرهای اقتصادی مانند تورم بر معیشت آنها لحاظ شود. عبدالرضا خراسانی، فعال صنفی کارگری در همین رابطه گفت: «هم‌اکنون بسیاری از کارگران بدون دریافت یارانه توان تامین مایحتاج اولیه زندگی خود را ندارند از این رو انتظار دارند که دستمزد سال 96 به گونه‌یی تعیین شود که آنها قادر باشند حداقل‌‌های زندگی خود را تامین کنند. هم‌اکنون بسیاری از کارگران در شهرستان فسا بدون دریافت یارانه توان تامین مایحتاج اولیه زندگی خود را ندارند. از این رو انتظار می‌رود که با افزایش دستمزد سال 96 قدرت خرید آنها به گونه ملموسی ترمیم شود.»
به گزارش ایلنا، رییس شورای اسلامی کار کارخانه قند فسا با بیان اینکه تورم در شهرستان فسا نیز به اندازه شهرهای بزرگ قابل لمس است، افزود: «گرانی کمر کارگران را شکسته و خانواده‌های آنان را آسیب‌پذیر کرده است، در این شرایط کارگران حق دارند که انسانی زیستن را مطالبه کنند و این محقق نمی‌شود مگر با افزایش معقولانه دستمزد.»
خراسانی در خصوص سطح انتظاراتی که کارگران از اعضای کارگری حاضر در مذاکرات مزدی 96 دارند، گفت: از کسانی که قرار است از افزایش مزد کارگران دفاع کنند انتظار داریم در جلسات شورای عالی کار صدای ما را به گوش دولت و کارفرمایان برسانند. کارگران از نمایندگان‌شان انتظار دارند که مشکلات معیشتی کارگران را در مذاکرات مزدی بازتاب دهند و با استفاده از قدرت چانه‌زنی خود جلوی نابرابری بیشتر درآمد و هزینه‌های زندگی را بگیرند.»
همچنین یک فعال کارگری دیگر در ارتباط با شرایط فعلی و بحث مذاکرات مزدی 96 گفت: «اکنون در روزهای پایانی سالی قرار داریم که از ابتدا به نام اقتصاد مقاومتی نامگذاری شده بود اما در ارتباط با کارگران خیلی‌ها تنها از انجام مسوولیت‌هایشان شانه خالی کرده و در عمل شانه‌های کارگران را له کردند. اگر قرار باشد فقط کارگران، تاوان ندانم‌کاری‌ها و معضلات اقتصادی را بپردازند و جیب‌های خالی‌شان، خالی‌تر شود بهتر است اصلا مذاکره‌یی در کار نباشد؛ چراکه هر سال به بهانه همین شرایط بد، کارگران را در تنگنا قرار می‌دهند و از سر و ته قانون کار می‌زنند.»
بنا بر این گزارش، اکبر علیپور در ادامه به سختی کار فعالان صنفی اشاره کرد و گفت: «واقعا کار برای فعالان کارگری سخت است. این یک سوال جدی است که آخر کارگر و نماینده کارگران دیگر باید چطور ثابت کنند که هدف اصلی‌شان، منافع انقلاب و جمهوری اسلامی ایران است؛ در تمام شرایط ما کارگران هم به موقع شعار می‌دهیم هم به موقع عمل می‌کنیم و هم همواره نظام وانقلابمان را تا پای جان حفظ می‌کنیم، حال اینکه همواره تعدادی منفعت‌طلب له‌مان می‌کنند.»
