گروه انرژی
در روزهای اخیر اخبار صادرات نفت ایران متاثر از انتشار آمار صادرات قابل توجه نفت به اروپا در ماه دسامبر 2016 بود. آماری که حاکی از فروش حدود 800هزار بشکه در روز و شکستن رکورد صادرات نفت به اروپا پس از تحریم‌هاست. اما به نظر می‌رسد که با آغاز سال 2017 صادرات نفت ایران شتاب خود را از دست داده است. بالاترین حجم صادرات ایران در پسابرجام مربوط به ماه سپتامبر می‌شود که حدود 2میلیون و 600 هزار بشکه نفت و میعانات گازی به مشتریان مختلف فروخته شد. اما این رقم در ماه ژانویه به زیر 2میلیون و 200هزار بشکه رسیده است تا پایین‌ترین سطح از صادرات نفت‌خام و میعانات‌گازی در 5 ماه اخیر را به ثبت برساند. برخی از کارشناسان این مساله را نشانه دشواری ایران در یافتن مشتریان خارجی برای نفت خود می‌دانند اما این نکته نیز باید مورد توجه قرار بگیرد که به طور کلی کشورهای تولیدکننده نفت در فصول سرد سال با افزایش مصرف داخلی مواجه شده و از این رو صادرات آنها تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
پایین‌ترین حجم صادرات از ماه جولای
به گزارش«تعادل» به نقل از رویترز یکی از منابع آگاه نسبت به اطلاعات بارگیری کشتی‌های ایران گفته است با توجه به اینکه اندونزی نخستین سفارش خرید نفت از ایران را بعد از لغو تحریم‌ها به ثبت رساند، صادرات ماهانه نفت ایران در ماه فوریه نیز به افزایش خود ادامه خواهد داد. با این وجود حجم صادرات ایران کمتر از حداکثر میزان خود در ماه سپتامبر سال 2016 خواهد بود.
این مساله نشان می‌دهد که ایران در پیدا کردن مشتریان بیشتر برای نفت خود با مشکل مواجه است. مشکلی که با وجود معاف شدن ایران از اجرای توافق کاهش تولید نفت اوپک نیز پابرجاست. این درحالی است که تاجران انتظار داشتند که این کشور تولید و صادرات خود را افزایش داده تا سهم خود از بازار را مجددا به دست آورد.
بنا بر گزارش‌ها صادرات نفت‌خام و میعانات گازی ایران در ماه فوریه بیش از 2میلیون و 200هزار بشکه در روز خواهد رسید، رقمی که 400هزار بشکه از سطح صادرات این کشور در ماه ژانویه بیشتر خواهد بود. به گفته همان منبع صادرات 2میلیون و 160هزار بشکه‌یی نفت‌خام و میعانات گازی ایران در نخستین ماه سال جدید میلادی پایین‌ترین سطح از از ماه جولای سال 2016 به حساب می‌آید. این درحالی است که صادرات ایران در ماه سپتامبر تقریبا به سطح 2میلیون و 600 هزار بشکه در روز رسیده بود.
هدف‌گذاری برای صادرات فرآورده‌ها
درحالی که صادرات نفت‌خام و میعانات ایران در ماه‌های اخیر با روند نزولی مواجه شده عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش از برنامه‌ریزی این کشور برای افزایش تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی در سال جاری خبر می‌دهد. به گزارش«تعادل» به نقل از رویترز، کاظمی که در یک کنفرانس نفتی در توکیو حضور دارد در این زمینه اظهار می‌کند:«پیش‌بینی من این است که در سال 2017 ایران (به طور میانگین) روزانه 600 هزار بشکه فرآورده نفتی صادر کند و برنامه‌ریزی در این راستا صورت گرفته است.» به گفته کاظمی این محصولات شامل نفت‌کوره، گازوییل و کروزن خواهد بود.
پیش‌بینی می‌شود که بارگیری نفت‌خام ایران به مقصد آسیا به عنوان بزرگ‌ترین مشتری این کشور در ماه فوریه به حدود یک میلیون و 500 هزار بشکه در روز برسد که بالاترین سطح در3ماه اخیر به حساب می‌آید. این رقم در ماه ژانویه حدود یک میلیون و 460هزار بشکه در روز بوده است همچنین انتظار می‌رود که اندونزی در ماه فوریه 34هزار بشکه در روز از ایران نفت بخرد.
کاهش صادرات به اروپا
آمارها نشان می‌دهد اوضاع صادرات نفت ایران به اروپا روزهای خوبی را می‌گذراند، براساس گزارش رویترز، صادرات نفت ایران به اروپا تا پایان ماه ژانویه به 610 هزار بشکه در روز می‌رسد. این رقم در ماه فوریه 20هزار بشکه در روز کمتر شده و به 590 هزار بشکه در روز خواهد رسید. این درحالی است که صادرات ایران به اروپا در ماه دسامبر سال گذشته حدود800هزار بشکه در روز بوده که نسبت به ماه نوامبر حدود 10درصد رشد داشته و در دوران پساتحریم یک رکورد محسوب می‌شود. هلند کشوری است که در ماه جاری برای نخستین بار پس از تحریم روزانه 70هزار بشکه از ایران نفت‌خام دریافت می‌کند. هر چند این کشور پیش از این خریدار میعانات گازی ایران بوده است.
در همین رابطه روز چهارشنبه اعلام شد که دو سوپرتانکر ایرانی به نام‌های هیوج(به معنای غول‌پیکر) و اسنو(به معنای برف) متعلق به ناوگان نفتی دولتی ایران برای نخستین بار پس از برداشته شدن تحریم‌ها به سمت اروپا درحال حرکت هستند تا محموله 4میلیونی نفت را به روتردام به عنوان قلب صنعت پالایشگاهی اروپای شمالی و هاب تجاری نفت برسانند. به گزارش«تعادل» به نقل از فایننشال‌تایمز براساس آخرین اطلاعات ماهواره‌یی این دو کشتی غول‌پیکر که در دسته VLCC یا نفتکشهای بسیار بزرگ قرار می‌گیرند درحال حرکت در حاشیه قاره افریقا هستند و هفته گذشته از دماغه «امید نیک» در افریقای جنوبی عبور کردند. درحال حاضر کشتی«هیوج» در جنوب غربی کشور«لیبریا» و کشتی «اسنو» پشت سر آن و در همسایگی آنگولا درحال حرکت هستند. انتظار می‌رود که هر دو کشتی در اوایل ماه فوریه به روتردام برسند.
ایران با کمتر شدن محدودیت‌های مرتبط با بیمه کشتیرانی از ماه آوریل 2016 صادرات نفت خود به وسیله کشتی‌های در تملک خارجی‌ها را افزایش داده بود. این محدودیت‌ها از ماه آینده کمتر نیز خواهد شد. به گزارش«تعادل» در اواسط ماه ژانویه اعلام شد که بخش غیرامریکایی کلوپ بین‌المللی Protection & Indemnity که بیمه محموله‌های عظیم کشتی‌ها را به صورت مشترک و اتکایی به عهده می‌گیرد، راهکاری پیدا کرده‌اند که بدون دخالت امریکایی‌ها، محموله‌های نفتی ایران را بیمه خواهند کرد و تحریم‌های غیرهسته‌یی ایالات متحده علیه ایران را نیز نقض نخواهند کرد.
به نظر می‌رسد، ایران اکنون با اتکا به مرتفع شدن مشکل بیمه نشدن محموله‌های نفتی خود قادر است بیش از گذشته نفتکشهای خود را به سمت بنادر مختلف جهان ارسال کند.
پیش از این کشتی‌هایی از یونان و کرواسی نفت‌خام ایران را از جزیره خارک به مقصد کشورهایی نظیر اسپانیا، ایتالیا و تایلند حمل کرده بودند. به گزارش «رویترز» ایتالیا در ماه جاری روزانه 32هزار بشکه نفت‌خام از ایران دریافت می‌کند که این رقم در ماه فوریه به 110هزار بشکه در روز خواهد رسید. اسپانیا نیز به عنوان دیگر مشتری اروپایی نفت ایران در ماه ژانویه حجم وارداتی مشابه ایتالیا دارد اما رشد واردات این کشور در ماه فوریه ک‌تر خواهد بود و به 70هزار بشکه در روز خواهد رسید. «رالف لژینسکی» سرپرست بخش تحقیقات در کارگزاری کشتیرانی «بانچرو کاستا» سنگاپور در این زمینه می‌گوید: «ایتالیا و اسپانیا پیش از این کاملا نسبت به خرید نفت از ایران اشتیاق نشان می‌دادند. این دو کشور در سال 2011 و پیش از تحریم‌ها به ترتیب 7و 6 درصد صادرات نفت ایران را تشکیل می‌دادند».
در این راستا روز گذشته سیروس کیان‌ارثی، مدیرعامل شرکت ملی نفتکش از امضای ۳۵قرارداد اجاره نفتکش با شرکت‌های نفتی اروپایی خبر داد. به گزارش«تعادل» به نقل از مهر، مدیرعامل NITC می‌گوید:«تاکنون با اکثر شرکت‌های بزرگ نفت اروپا همچون سپسای اسپانیا، انی ایتالیا، شرکت‌های هلندی و یونانی قرارداد حمل نفت خام امضا شده است». کیان‌ارثی در تشریح آخرین وضعیت امضای قراردادهای حمل نفت خام بین شرکت ملی نفتکش ایران و شرکت‌های نفتی بزرگ اروپایی گفت: «درحال حاضر ۳۵قرارداد با شرکت‌های نفتی اروپایی برای اجاره ۳۵ فروند کشتی نفتکش ایران امضا شده است».
وی با اعلام اینکه این ۳۵مورد قرارداد اجاره کشتی با شرکت‌های بزرگ نفتی از کشورهای مختلف اروپایی همچون یونان، ایتالیا، اسپانیا و هلند و امضا شده است، تصریح کرد:«این قراردادها به صورت تک سفر برای انتقال نفت خام امضا شده است».
این عضو هیات مدیره شرکت ملی نفتکش ایران با بیان اینکه هم‌اکنون نفتکشهای ایرانی دارای بالاترین استاندارد جهانی برای حمل نفت خام در بنادر و پایانه‌های نفتی اتحادیه اروپا هستند، افزود: این مقام مسوول خاطرنشان کرد:«با توجه به شرایط پسابرجام و لغو محدودیت‌ها در آینده هم، قراردادهای جدیدی برای انتقال نفت خام با شرکت‌های بزرگ نفتی اروپایی امضا خواهد شد».
کیان‌ارثی هفته قبل از آغاز پهلوگیری نفتکشهای ایرانی در پایانه‌های نفتی اتحادیه اروپا خبر داده و گفته بود: نخستین نفتکش اروپایی در یکی از پایانه‌های نفتی اسپانیا پهلوگیری کرد.
نخستین نفتکش ایرانی که به یکی از شرکت‌های بزرگ نفتی اسپانیا اجاره داده شده است، چندی پیش در بندر «الجسیراس» این کشور پهلو گرفته است.
