گروه بورس|
معاونت پژوهشی، دفتر آمار و پایش اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی در بررسی‌های خود، خلاصه‌یی از تحولات صنایع بورسی در تابستان سال جاری را منتشر کرد. یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که روند کاهشی شاخص‌های بورسی در سال گذشته متوقف شده و در سال جاری وارد فاز جدیدی از رشد شده‌اند که این موضوع خبر از خروج آهسته و تدریجی اقتصاد ایران از شرایط رکودی می‌دهد، زیرا در این دوره مورد بررسی شاخص تولید صنایع بورسی 5.4درصد و شاخص فروش این صنایع رشد 9.5درصدی را تجربه کرده است. این رشد قابل توجه می‌تواند به عنوان نشانه‌یی از بهبود طرف تقاضای اقتصاد تلقی شود.
به گزارش «تعادل» معاونت پژوهشی وزارت امور اقتصادی و دارایی معتقد است در فصل دوم سال 95، رشته فعالیت‌های خودرو، استخراج معدن و فلزات پایه نقش اصلی را در رشد شاخص‌های تولید و فروش صنایع بورسی داشته‌اند. رشد قابل توجه رشته فعالیت خودرو در این دوره را می‌توان از یک سو به کاهش نرخ سود حقیقی و کاهش نااطمینانی بعد از اجرای برجام و از سوی دیگر به اعطای تسهیلات مناسب خرید از سوی شرکت‌های بزرگ خودروسازی نسبت داد. رشد شاخص‌های تولید و فروش رشته فعالیت‌های استخراج معدن و فلزات پایه در این دوره نیز بیشتر ناشی از افرایش صادرات بوده است. علاوه بر این، اعمال تعرفه بر واردات محصولات فولادی و افزایش تقاضای شرکت‌های خودروسازی به رشد شاخص‌های تولید و فروش رشته فعالیت پایه کمک کرده است.
روند رشد تولید و فروش نهاده‌های مرتبط با بخش ساختمان در این دوره همچنان کاهشی بوده و موید آن است که تداوم رکود بخش ساختمان تاثیری منفی بر صنایع تولیدکننده نهاده‌های ساختمانی دارد. بر اساس آخرین پیش‌بینی مدیران شرکت‌های بورسی از وضعیت تولید و فروش در سال 95 برآورد می‌شود که شاخص تولید و شاخص فروش صنایع بورسی در این سال به ترتیب با رشدهای 5.4درصد و 9.5درصد نسبت به سال 94 مواجه شوند. این امر بیانگر آن است که انتظارات شرکت‌های بورسی در خصوص عملکرد سال جاری نسبت به سال قبل مثبت است. از سوی دیگر شاخص‌های تولید و فروش صنایع بورسی در سال 93 رشدهای مثبتی را تجربه کردند و در سال 94 افت تقاضا در سطح اقتصاد سبب شد تا صنایع بورسی با کاهش تولید و فروش مواجه شوند. روند کاهشی شاخص تولید و فروش صنایع بورسی در زمستان سال 94 متوقف شده و پس از آن طی فصل اول و دوم سال 95 این شاخص‌ها با رشدهای مثبت مواجه شده‌اند.
شاخص‌های تولید و فروش صنایع بورسی
در 3ماهه دوم سال 1395، شاخص تولید فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی 5.6درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد داشت. طی 6 ماهه اول سال 1395 رشد شاخص تولید معادل 4.3درصد بوده است. سطح شاخص تولید در تابستان سال جاری برابر با 97.4 و در 6ماهه اول همین سال برابر با 95.5 است. بر این اساس می‌توان گفت که صنایع بورسی به ظرفیت تولید سال 90 نزدیک شده‌اند. از سوی دیگر در 3ماهه دوم سال 95، شاخص فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی 12.7درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد داشت. طی 6ماهه اول این سال، رشد شاخص فروش معادل 10.3درصد بوده است. این رشد قابل توجه می‌تواند به عنوان نشانه‌یی از بهبود طرف تقاضای اقتصاد تلقی شود. سطح شاخص فروش در تابستان 95 برابر با 110.0 و در 6ماهه اول سال برابر با 102.5 است.
نسبت تغییر وجودی انبار به تولید
نسبت تغییر موجودی انبار به تولید کل فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی در 3ماهه اول سال 1395 برابر با 8.8درصد و در 3ماهه دوم برابر با منفی 2.6 درصد بوده است.
مقایسه شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی و شاخص تولید موزون شده صنایع بورسی نشان می‌دهد که این دو شاخص هم حرکتی قابل توجهی با هم دارند. لازم به ذکر است که در دوره مورد بررسی، همبستگی بین این دو شاخص برابر با 0.89 بوده است. این در حالی است که در 6ماهه اول سال 1395 شاخص تولید موزون شده صنایع بورسی با رشد 2.6درصدی مواجه شده است که می‌تواند برآورد مناسبی از رشد بخش صنعت در این دوره باشد.
بررسی رشد شاخص‌های تولید و فروش
در فصل دوم سال 95 از میان 16رشته فعالیت صنعتی، 9رشته فعالیت با رشد مثبت تولید و 11 رشته فعالیت با رشد مثبت فروش روبه‌رو شده‌اند. در فصل دوم سال جاری، رشته‌فعالیت‌های خودرو، معدن و فلزات پایه، نقش اصلی را در رشد شاخص‌های تولید و فروش صنایع بورسی داشته‌اند. آمار گمرک نشان می‌دهد که در نیمه اول سال 95 ارزش صادرات کلوخه‌های کانی فلزی و فلزات پایه نسبت به دوره مشابه سال قبل از رشد قابل توجهی برخوردار بوده‌اند. بنابراین رشد شاخص‌های تولید و فروش رشته فعالیت‌های معدن و فلزات پایه در این دوره را می‌توان بیشتر به افزایش صادرات منتسب کرد. علاوه بر این اعمال تعرفه بر واردات محصولات فولادی و افزایش تقاضای شرکت‌های خودروسازی نیز به رشد شاخص‌های تولید و فروش رشته فعالیت فلزات پایه کمک کرده است. رشد شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت شیمیایی، تحت تاثیر افزایش قیمت‌های جهانی، وارد مدار شدن واحدهای جدید و تامین مناسب خوراک در فصل اول و دوم سال 1395 نیز همچنان تداوم داشته است. لازم به ذکر است که رشد این شاخص‌ها در فصل دوم، به دلیل خارج شدن شرکت مبین از مدار تولید و انجام تعمیرات دوره‌یی واحدهای پتروشیمی محدود شده است که
انتظار می‌رود در فصول بعد افزایش یابد.
بهبود آمار تولید خودرو
طی فصل دوم سال 1395 شاخص‌های تولید و فروش صنعت خودرو به‌ترتیب معادل 33.5 و 48.2 درصد رشد داشته‌اند. مطابق با آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سه ماهه دوم سال جاری، 313هزار و 866 دستگاه خودرو در کشور تولید شده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 32.3درصد رشد نشان می‌دهد. صنعت خودروسازی بعد از شرایط سخت ناشی از افت تقاضا در سال گذشته، در فصل اول و به ویژه در فصل دوم سال جاری تحت تاثیر بهبهود تقاضا، رشد یافته است. افزایش تقاضا را می‌توان از یک‌سو به کاهش نرخ سود حقیقی و کاهش نااطمینانی بعد از اجرای برجام و از سوی دیگر به اعطای تسهیلات مناسب خرید از سوی شرکت‌های بزرگ خودروسازی در 6ماهه اول سال جاری نسبت داد.
تداوم عقبگرد شاخص نهاده‌های ساختمانی
تداوم رکود در بخش ساختمان تاثیری منفی بر صنایع تولیدکننده نهاده‌های ساختمانی داشته و موجب شده تا رشد منفی شاخص‌های تولید و فروش نهاده‌های ساختمانی که از ابتدای سال 91 آغاز شده است، در 6ماهه اول 95 نیز ادامه یابد. بر اساس شواهدی از قبیل افزایش تعداد معاملات و کاهش فاصله بین نرخ‌های سود (اعم از نرخ سود بین‌بانکی، نرخ سود سپرده و نرخ سود اوراق) و نرخ بازدهی مسکن انتظار می‌رود که بخش ساختمان به تدریج در فصول آتی با بهبود نسبی مواجه شود. بنابراین مشروط بر اینکه نرخ سود حقیقی دوباره افزایش نیابد، رشته فعالیت‌هایی از جمله فلزات پایه، سیمان و کاشی و سرامیک تحت تاثیر مثبت قرار خواهند گرفت.
رشد شاخص کالاهای سرمایه‌ای، واسطه‌ای
در فصل اول و دوم سال 95، شاخص تولید و فروش کالاهای مصرفی با رشد مثبت همراه بوده است. در این دوره کالاهای مصرفی بادوام با افزایش تولید و کالاهای مصرفی بی‌دوام با کاهش تولید مواجه شده به‌طوری‌که رشد مثبت شاخص تولید کالاهای بادوام در سال 93 را می‌توان به تقاضای انباشته سال‌های 91 و 92 و رشد مثبت فصل اول و دوم 95 را می‌توان به بهبود انتظارات مصرف‌کنندگان نسبت داد.
در فصل اول و دوم سال جاری، شاخص تولید کالاهای سرمایه‌یی با رشد منفی روبه‌رو شده است. با این وجود در فصل دوم این سال، از شدت رشد منفی آن کاسته شده و شاخص فروش کالاهای سرمایه‌یی در فصل اول و دوم سال 1395 با رشدی مثبت اما محدود روبه‌رو شده است. روند مثبت شاخص تولید کالاهای واسطه‌یی، از فصل چهارم سال 94 آغاز شد
به‌گونه‌یی که این شاخص در فصل اول 95 رشد 3.8 درصدی و در فصل دوم رشد 1.6درصدی را تجربه کرده است.
چشم‌انداز روشن تولید و فروش صنایع بورسی
رشد مثبت شاخص پیش‌بینی تولید و شاخص پیش‌بینی فروش در سال 1395 بیانگر آن است که انتظارات شرکت‌های بورسی
در‌خصوص عملکرد این سال نسبت به سال قبل مثبت است. بر اساس آخرین پیش‌بینی مدیران این شرکت‌ها برآورد می‌شود که شاخص تولید و شاخص فروش صنایع بورسی در سال 1395 به ترتیب با رشدهای 5.4درصد و 9.5درصد نسبت به سال 94 روبه‌رو شوند.
