درحالیکه براساس وعده وزیر نفت قرار بود عرضه مجدد نفت‌خام در بورس انرژی تا پایان مهر از سرگرفته شود، روز گذشته مدیر سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت از تعویق یک‌ماهه عرضه نفت در تالار فیزیکی بورس انرژی خبر داد تا شائبه سنگ‌اندازی شرکت ملی نفت برای به‌نتیجه‌نرسیدن این کار قوت گیرد. البته دلیل به‌تعویق‌افتادن عرضه نفت تاحدودی مثبت و برای اهالی بازار سرمایه قانع‌کننده است چراکه قرار است مشکلات عرضه‌های قبلی نفت در بورس برطرف شود و این‌بار دلیلی برای ناکامی معاملات نفت وجود نداشته باشد.
علی کاردر مدیر سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت در‌مورد علت به‌تعویق‌افتادن عرضه نفت در بورس گفت: با فراهم‌شدن پیش‌نیازها نخستین عرضه نفت‌خام در بورس انرژی در دور جدید در اواخر آبان خواهد بود. وی همچنین بر ضرورت عرضه موفق و کارآمد نفت‌خام در بورس انرژی تاکید کرد.
مدیر سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت افزود: برای این کار در حال رایزنی با بورس انرژی و تهیه آیین‌نامه‌ها و ضوابط مورد نیاز هستیم تا عرضه نفت‌خام در بورس این‌بار موفقیت‌آمیز باشد. وی ادامه داد: در شرکت ملی نفت نیز بررسی‌های کاملی در این باره انجام می‌دهیم.
این درحالی است که بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت در صبحانه کاری با اعضای اتاق بازرگانی ایران از عرضه زودهنگام 100هزار بشکه نفت‌خام در بورس انرژی تا پایان مهر خبر داده بود.
به گفته زنگنه با هدف صادرات 100هزار بشکه نفت‌خام ازطریق بورس انرژی به‌صورت ریالی عرضه می‌شود و اگر کسی بخواهد دلاری خرید کند نیز مشکلی وجود ندارد. وی افزود: تجربه این کار وجود دارد و در گذشته نفت‌خام برای صادرات در مقیاس کم عرضه شده بود.
دلایل شکست عرضه نفت در گذشته
عباس ملک‌ثابت کارشناس مسایل حوزه انرژی در‌مورد دلایل شکست عرضه نفت در بورس کالا و بورس انرژی می‌گوید: بالا‌بودن قیمت نفت عرضه‌شده در بورس و عدم رقابتی‌بودن آن یکی از عوامل عدم‌موفقیت بورس نفت در سال90 بود.
وی افزود: در عرضه‌یی نیز که در سال جاری انجام شد قیمت نفت ثابت نگه داشته شده بود، درحالیکه قواعد بورس حکم می‌کند در‌صورتی‌که تقاضا برای یک کالا وجود نداشته باشد، عرضه‌کننده قیمت خود را پایین بیاورد تا جایی‌که تقاضا برای آن به‌وجود بیاید و معامله صورت بگیرد. این کارشناس مسایل حوزه انرژی دلیل دوم شکست عرضه نفت در بورس را محدودیت خریداران دانست و گفت: محدود‌کردن خریداران نیز یکی از نکاتی است که در سال‌های گذشته عامل عدم‌موفقیت بورس در فروش نفت بوده است. به گفته وی، این درحالی است که قوانین بورس ایجاب می‌کند که بورس باید به هر کسی که بتواند خرید کالا را تضمین کند یا پول بدهد کالا بفروشد و اینکه عرضه‌کننده کالا تعیین‌کننده خریداران باشد رویه‌یی غیرعادی است که متاسفانه در سال‌های اخیر وجود داشته است.
ملک‌ثابت دلیل سوم را عدم ثبات نوع نفت عرضه‌شده اعلام کرد و بیان داشت: باتوجه به اینکه نوع نفت‌خام در تقاضای آن تاثیر بسزایی دارد و نیز خریداران با دانستن نوع نفت اقدام به خرید آن می‌کنند، لذا نفت‌خامی که در بورس عرضه می‌شود باید کیفیت ثابتی داشته باشد تا مشتریان باتوجه به کیفیت نفت برای خرید آن برنامه‌ریزی کنند.
وی افزود: درصورت متغیر‌بودن کیفیت نفت عرضه‌شده در هر روز مشتریان اعتماد خود را از دست می‌دهند. این کارشناس مسایل حوزه انرژی دلیل چهارم شکست پروژه نفت در بورس را حجم پایین نفت عرضه‌شده عنوان کرد و ادامه داد: یکی دیگر از مسایل مهم عرضه نفت حجم نفتی است که عرضه می‌شود. باتوجه به اینکه این‌بار هدف از عرضه نفت در بورس، صادرات اعلام شده است پس باید حجم عرضه آن نیز به‌گونه‌یی باشد که برای صادرات مناسب باشد.
ملک‌ثابت تصریح کرد: صادرات نفت در کشور ما تنها ازطریق کشتی می‌تواند صورت بگیرد و کوچک‌ترین کشتی‌های نفتکش ظرفیتی درحدود 500هزار بشکه را دارند، لذا حجم نفت عرضه‌شده نیز باید متناسب با ظرفیت کشتی‌ها باشد.
مزایای عرضه نفت در بورس
وی در ادامه به مزایای عرضه نفت در بورس اشاره و سه مورد را برای این موضوع برشمرد.
این کارشناس مسایل حوزه انرژی مزیت اول عرضه نفت در بورس را شفافیت در قیمت‌گذاری و فروش نفت دانست و گفت: با عرضه نفت در بورس نحوه قیمت‌گذاری و فروش نفت شفاف می‌شود و این شفافیت می‌تواند باعث شکل‌گیری رقابت بین خریداران شود که باعث شکل‌گیری قیمت براساس عرضه و تقاضا می‌شود و لذا قیمت همواره در بیشترین حالت ممکن قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه مزیت دوم عرضه نفت در بورس تنوع در روش‌های فروش این محصول است، ادامه داد: یکی از دلایل اصلی کارساز شدن تحریم‌ها در حوزه فروش نفت کشور، محدود بودن خریداران نفت کشور بوده است، این درحالی است که با راه‌اندازی بورس، خریداران نفت کشور متعدد می‌شوند و تحریم‌ها کم‌اثر خواهند شد. به گفته وی البته متنوع‌کردن فروش نفت کشور نه‌تنها در شرایط فعلی ضروری به نظر می‌رسد بلکه همان‌طور که در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز مورد تاکید قرار گرفته لازم است جزو سیاست‌های اصلی در فروش نفت کشور در هر شرایطی مورد توجه قرار بگیرد.
ملک‌ثابت مزیت آخر عرضه نفت در بورس را تاثیرگذاری در قیمت‌های منطقه‌یی و جهانی اعلام کرد و گفت: یکی دیگر از فواید عرضه نفت در بورس می‌تواند شکل‌گیری شاخص قیمت‌گذاری نفت در منطقه و نیز تاثیرگذاری آن در منطقه و جهان باشد.
منابع شرکت‌های توزیع به‌جای پول توانیر
براساس این گزارش، علاوه بر خبرساز بودن نفت در بورس انرژی، مدیرعامل این بورس از اتفاق جدیدی در معاملات برق خبر داد به‌طوری‌که علی حسینی با بیان اینکه کد عام برای انجام معاملات سلف موازی استاندارد برق با منابع داخلی شرکت‌های توزیع به‌زودی اجرایی می‌شود، اظهار داشت: با استفاده از این کد، شرکت‌های توزیع از منابع داخلی خود در معاملات برق استفاده می‌کنند.
وی افزود: برنامه‌ریزی‌ها و زیرساختهای لازم برای این معامله‌ها نهایی شده است و در این نوع معاملات، منابع داخلی شرکت‌های توزیع به‌جای اعتبارهای توانیر، صرف خرید برق می‌شود.
حسینی در گفت‌وگو با شانا اضافه کرد: گواهی ظرفیت نیروگاهی نیز مجوزهای لازم ازجمله مصوبه‌های کمیته فقهی سازمان بورس را دریافت کرده و در آینده نزدیک دستورالعمل اجرایی آن اعلام می‌شود. مدیرعامل بورس انرژی با بیان اینکه گواهی ظرفیت نیروگاهی روشی جدید در معامله‌ها خواهد بود، گفت: در این روش سازنده نیروگاه ظرفیت ایجاد‌شده را با سازوکاری مشخص از هم‌اکنون پیش‌فروش می‌کند تا منابع مالی ساخت نیروگاه تقویت شود که هم دولت و هم بخش خصوصی می‌توانند از این روش استفاده کنند. حسینی با رضایتبخش خواندن معامله‌های برق در بورس انرژی اظهار کرد: خوشبختانه معامله‌ها با نظم و رشد خوبی در‌حال انجام است و در این مسیر وزارت نیرو همکاری بسیارخوبی با بورس انرژی دارد.
معاملات هفتگی بورس انرژی
به گزارش «تعادل»، در معاملات یک‌هفته گذشته در تالار فیزیکی، میعانات گازی طی 6نوبت عرضه شد، اما تنها یک‌نوبت آن مورد معامله واقع شد به‌طوری‌که دو‌هزارو380بشکه از این محصول به‌ارزش پنج‌میلیاردو95میلیون‌و906هزارو60 ریال مورد مبادله قرار گرفت. همچنین 6هزارو41 تن انواع متانول، آیزوریسایکل، گاز‌مایع، قطران، گاز مایع صنعتی، برش سنگین و نیتروژن مایع به‌ارزش 69میلیاردو885میلیون و 593هزار ریال معامله شد.
این گزارش حاکی‌است، طی این مدت 480هزارلیتر انواع حلال به‌ارزش 86میلیاردو931میلیون‌و420هزار ریال دادوستد شد.
در معاملات صورت‌گرفته در بازار مشتقه نیز طی 337نوبت معاملاتی 9هزارو415قرارداد سلف موازی استاندارد برق معامله شد.
بدین‌ترتیب طی یک هفته گذشته 225هزارو960مگاوات‌ساعت برق به‌ارزش 91میلیاردو218میلیون ریال معامله شد.
