گروه انرژی|
اختلافات وزارت نفت و نیرو بر سر مقوله صادرات گاز برق به دلیل اهمیت قیمت گاز در این زمینه، بر کسی پوشیده نیست. تاکنون نیز صحبت‌های پراکنده‌یی از سوی برخی مسوولان به‌ویژه در وزارت نیرو در این زمینه مطرح شده است. حالا اما پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو با انتشار یادداشتی از معاون امور پشتیبانی صنعتی مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع برق و آب وزارت نیرو، به نوعی انتقاد خود به عملکرد نفت و اختلاف‌نظر با این وزارتخانه در زمینه قیمت گاز را علنی کرده است. در این یادداشت بهرام نظام‌الملکی عنوان کرده که شرکت ملی گاز، با صنایع برق مانند خریداران خارجی گاز طبیعی برخورد می‌کند؛ اظهارنظری که شاید اشاره به تخفیف‌های وزارت نفت به مجتمع‌های پتروشیمی در خوراک گاز دارد. رویکردی که «تعادل» پیش از این نسبت به تسری آن نسبت به دیگر بخش‌های مصرف‌کننده گاز هشدار داده بود.
بهرام نظام‌الملکی معاون امور پشتیبانی صنعتی مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع برق و آب وزارت نیرو در این یادداشت می‌نویسد: «صنایع برق کشور در حال حاضر و در شرایط کنونی اقتصادی کشور، در نگاه وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران که متولی و عامل توزیع گاز در کشور است، صرفا در ردیف خریداران خارجی گاز طبیعی قرار دارد و به صنعت برق به‌عنوان خریدارانی که باید با سایر واردکنندگان گاز از کشور رقابت نمایند نگاه می‌شود؛ در حالی که با دیگر صنایع مثل سیمان، فولاد، پتروشیمی و آلومینیوم این نگاه وجود ندارد.»
نظام‌الملکی ادامه می‌دهد: «وجود مزیت نسبی اقتصادی در حوزه برق، به دلیل بهره‌مندی از ذخایر عظیم گاز خدادادی، باعث شده که قیمت گاز در کشورهایی که صاحب منابع گازی هستند، ارزان‌تر از قیمت آن در کشورهای وارد‌کننده گاز باشد. در شرایطی که محدودیت‌های بین‌المللی مشکلات قابل‌توجهی برای شرکت‌های ایرانی در امر تولید و صادرات ایجاد کرده است، تحمیل محدودیت‌های داخلی، نظیر حذف مزیت‌های اقتصادی و کاهش توان رقابت‌پذیری، از دست دادن بازارهای مهم صادراتی، کاهش سرمایه‌گذاری و نهایتا اشتغال از طریق افزایش نامتناسب قیمت گاز، برای متقاضیان سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاه‌سازی امری برخلاف منافع بلندمدت کشور است.»
او در ادامه با انتقاد از رویکرد وزارت نفت در افزایش قیمت گاز در مصارف صنعت برق به اندازه قیمت گاز صادراتی عنوان کرده است: «گاز طبیعی برای تولید برق به عنوان مواد اولیه تولید محسوب شده و علاوه بر رشد شاخص تولید ملی، اشتغال قابل‌توجهی را در کشور سبب می‌شود. در حالی که گاز صادراتی به کشورهای دیگر هیچ منشا اثر تولیدی و اشتغال در کشور بر جای نخواهد گذاشت.»
او در اظهارنظری که جای تامل و بررسی دارد عنوان کرده است که بررسی‌های صورت گرفته با توجه به گزارش‌های نشریات معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد که میانگین قیمت گاز در کشورهای حوزه خلیج‌فارس در حدود 5 سنت در هر مترمکعب است.
نظام‌الملکی معاون امور پشتیبانی صنعتی مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع برق و آب وزارت نیرو در ادامه به قیمت گازی که وزارت نفت در تحویل به صنایع سیمان، فولاد و پتروشیمی مدنظر دارد، اشاره کرده و عنوان می‌کند که درمورد نیروگاه‌های بخش خصوصی وزارت نفت اعلام کرده که قیمت گاز باید برابر با نرخ صادرات به ترکیه باشد؛ یعنی بالای 30 سنت. او در اینجا می‌پرسد: «چه کسی جوابگوی این یک بام و دو هوا برای قیمت گاز در کشور است؟»
این مدیر وزارت نیرو در ادامه به صراحت درخواست می‌کند که گاز طبیعی برای تحویل به صنعت برق با قیمتی نظیر قیمت خوراک پتروشیمی عرضه شده تا زمینه ارزآوری این صنعت فراهم شود.
نظام‌الملکی در بخش دیگر این مطلب با اشاره به اینکه بررسی اقتصادی صادرات برق و گاز نسبت به یکدیگر باید براساس 10 شاخص انجام شود، این شاخص‌ها را به ترتیب قیمت برق صادراتی، هزینه تمام شده تولید برق، هزینه‌های انتقال و ترانزیت برق، هزینه احداث شبکه انتقال و پست‌های برق، هزینه‌های تولید (استخراج) فرآوری، پالایش و انتقال گاز، برنامه‌های کشوری برای صادرات گاز و قیمت گاز صادراتی ایران در کشورهای هدف، هزینه احداث خطوط لوله انتقال گاز و ایستگاه‌های تقویت و تعامل فشار گاز، مقایسه هزینه‌های تلفات انتقال گاز و برق، اشتغالزایی در بخش برق و گاز و درنهایت میزان ارزش افزوده ایجاد شده، عنوان کرده است.
او در پایان نوشته است حال باید پرسید این مهم توسط چه کسی و چه وقت صورت خواهد گرفت؟
البته نکته‌یی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که صادرات گاز در ایران از سوی نهاد دولت انجام شده و در نتیجه درآمد آن مستقیما وارد چرخه هزینه‌های دولت می‌شود، صادرات برق از مجرای نیروگاه‌های خصوصی اما این وضعیت را نداشته و به همین واسطه برخی فاکتورهایی که این مدیر وزارت نیرو درمورد تعیین نرخ گاز تحویلی به نیروگاه‌ها خواستار توجه به آن شده است؛ عملا غیرقابل مقایسه است. همچنین صادرات برق و گاز از بعد استراتژیک نیز با یکدیگر تفاوت‌هایی داشته که بررسی ماجرا صرفا از بعد هزینه و درآمد را اندکی بی‌اعتبار می‌کند.
