سهم ایران از بازار 177میلیارد دلاری روسیه تنها 110میلیون دلار است
گروه تشکل‌ها|
نخستین گردهمایی «افزایش سهم ایران در بازار روسیه» روز گذشته با حضور مدیرکل دفتر بازرگانی آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت ایران، رییس اتاق اهواز و جمعی از دولتمردان و روسای تشکل‌های بخش صادرات برگزار شد. در این گردهمایی درباره سهم ایران در بازارهای منطقه‌یی همچون روسیه، عمان و عراق، معافیتهای مالیاتی5 تا 13ساله برای واحدهای تولیدی جدید صادرات محور، برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی برای توسعه صادرات مورد بحث و بررسی قرار گرفت. حال با اجرای برجام ایران، روسیه را برای افزایش صادرات کالاهای تولیدی خود نشانه گرفته است. براساس آمارها روسیه هم‌اکنون سالانه 177میلیارد دلار از کشورهای دیگر کالای مصرفی وارد می‌کند که در این میان سهم کالاهای صادراتی ایران به این کشور حدود 110میلیون دلار است. هرچند که در گذشته نیز درباره توسعه سهم صادراتی ایران به این کشور نشست‌های تخصصی دیگر برگزار شده اما به گفته کارشناسان تشکلی: برگزاری این جلسات تا به امروز هیچ نقش و خروجی در توسعه صادرات نداشته و بحث‌ها تنها در حد حرف باقی مانده است. حال در این دورهمی به نقاط ضعف صادراتی ایران به کشورهای منطقه‌یی همچون روسیه پرداخته شد، که در این
نشست همچنان مشکلات گذشته همچون؛ «ضعف در شناسایی بازار»، «بازاریابی در روسیه»، «استانداردهای بهداشتی مشترک»، «مشکلات مربوط به اخذ روادید»، «تمایل مصرف‌کنندگان روسی به کالاهای اروپایی»، «عدم اعتماد بین تجار دو کشور»، «نبود سازوکار مناسب کنترل کیفیت محصولات کشاورزی» و «نبود واحد بسته‌بندی مناسب» به عنوان 8 مشکل بنیادی و صدرنشین در مسیر ایران به بازار روس‌ها یاد می‌شودکه برای افزایش سهم بازار روسیه از سوی نمایندگان بخش خصوصی پیشنهاد شد که کنسرسیومی برای تداوم و افزایش صادرات تشکیل شود. در همین حال، مدیرکل دفتر بازرگانی آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت ایران درباره سهم بازار ایران در روسیه گفت: بازار روسیه سالانه 177 میلیارد دلار واردات دارد که سهم ایران از آن تنها 110میلیون دلار است. سید مجتبی موسویان‌ریزی، در نخستین میز گرد تخصصی کشور روسیه در اتاق اهواز گفت: کشور روسیه یک اقتصاد نوظهور است و با وجود خاک وسیع اما در تامین محصولات کشاورزی مشکل دارد؛ بطوری‌که سالانه 35 تا 40 میلیون دلار مواد غذایی وارد می‌کند.
وی ادامه داد: کشور روسیه از هر لحاظ قوی است اما از لحاظ مصرفی بودن، 85درصد بازار در بعضی از نقاط این کشور در اختیار دیگر کشورهاست. به‌واقع، این کشور دارای پتانسیل‌های زیادی است و ما هم باید در دوران برجام برای صادرات بیشتر کالاهای مصرفی برنامه‌ریزی دقیقی را درنظر‌گیریم. موسویان‌ریزی با اشاره به چرایی عدم تولید محصولات کشاورزی در روسیه گفت: در روسیه، 25 روز تا یک ماه آفتاب مناسب دارند بنابراین تولید مواد غذایی برای آنها گران تمام می‌شود و مجبور به وارد کردن مواد غذایی از کشورهای دیگر هستند. در چنین شرایطی نباید میزان صادرات ما به روسیه تنها 110میلیون دلار باشد، بلکه صاحبان تشکل‌ها باید درصدد برنامه‌ریزی مناسبی برای افزایش این سهم درنظر گیرند. مدیرکل دفتر بازرگانی کشورهای آسیا و اقیانوسیه افزود: ترکیه تا قبل از بحران‌های اخیر، پنجمین شریک تجاری روسیه بود و 36 میلیارد دلار صادرات به کشور روسیه داشت، درحالی که ما در بهترین حالت سی و یکمین شریک تجاری روسیه هستیم. به واقع، کل صادرات ما در بهترین سال تجاری به کشور روسیه به 500میلیون دلار می‌رسید، به‌نحوی‌که حجم کل تجارت ما با کشور روسیه 3.7میلیارد دلار تخمین زده
می‌شد.
از این مقدار 3.2میلیارد دلار سهم صادرات روس‌ها به کشور ما بوده است درصورتی‌که ترکیه با هفت برابر صادرات ما، 36 میلیارد دلار به روسیه صادرات داشت. وی با اشاره به برشمردن مزیت‌های ایران برای افزایش تولید و صادرات گفت: کشور ما دارای بیشترین پتانسیل‌ها برای حوزه تولید و صادرات است، بطوری که در کشور ما شاهد امنیت، تعداد همسایه‌ها برای صادرات بیشتر و افزایش سهم بازارهای خارجی، تنوع آب و هوایی و چند اقلیمی بودن، امکان تولید خارج از فصل وجود دارد که با چنین شرایطی تولیدکنندگان باید درصدد کاهش معضلات در این بخش باشند و از سوی دیگر پتانسیل‌های لازم را برای افزایش تولید و صادرات درنظر گیرند. در این راستا هم تمام قصد و نیت دولت حمایت برای توسعه صادرات است. همچنین نیروی تحصیل‌کرده فراوان و گسترش راه‌های حمل‌ونقل برای توسعه صادرات به کشورهای منطقه‌یی از دیگر مزایایی است که خیلی از کشورها از این مزیت‌ها محروم هستند، این مزیت‌ها در حالی مطرح می‌شود که متاسفانه هنوز توفیق چندانی در صادرات به کشورهای همسایه حاصل نشده است.
ضرورت تشکیل کنسرسیوم
مدیرکل دفتر بازرگانی کشورهای آسیا و اقیانوسیه با اشاره به سیاست روس‌ها افزود: کشور روسیه با اینکه سیاست انقباضی در پیش گرفته، اکنون سالانه 177 میلیارد دلار واردات از سایر کشورها دارد که ما هم طی چشم‌انداز افق 1404 باید صادرات به این کشور را افزایش دهیم. موسوی‌ریزی بابیان اینکه جلسات متعددی برای استفاده حداکثری از بازار روسیه را برگزار کردیم، گفت: مشکلات اصلی ما در داخل کشور بحث ظرفیت‌سازی در کشور روسیه و نداشتن تضمین عرضه مداوم کالا است؛ در بحث ظرفیت‌سازی غیر از خرما، کشمش، کیوی، خیار و پسته که رتبه جهانی داریم در بقیه قسمت‌ها ظرفیت‌سازی نکردیم.
وی افزود: فروشگاه‌های زنجیره‌یی در روسیه تداوم عرضه را می‌خواهند و کدام شرکت ما می‌تواند تداوم عرضه را تضمین کند؟ درحالی که امکان عرضه 20کانتینر در هفته به این کشور را نداریم. به واقع، در کشور شرکت‌های بزرگ صادراتی نداریم که عملیات برداشت، بسته‌بندی و ارسال را بر اساس قرارداد انجام دهد و اگر به‌صورت خرد کارکنیم باید کنسرسیوم تشکیل دهیم و شرکت‌های استانی در این کنسرسیوم حضورداشته باشند. موسوی‌ریزی بابیان اینکه در کشور ما قیمت تمام‌شده مواد غذایی بالاست، ادامه داد: بازار روسیه بازاری کاملا رقابتی است و دولت روسیه بازار را باز گذاشته تا کشورهای خارجی در آن رقابت کنند و مصرف‌کننده بتواند کالا را باقیمت مناسب خریداری کند. به‌واقع، باید افراد تاثیرگذار در کشور روسیه تمام‌کارهای مربوط به صادرات آن کشور را انجام دهند و علاوه بر آموزش صادرکنندگان سمینارهای علمی کاربردی تجارت با کشورهای صادرکننده تشکیل دهیم.
مدیرکل دفتر بازرگانی کشورهای آسیا و اقیانوسیه تصریح کرد: کشور روسیه استانداردهای خاص خود را دارد و استاندارد هیچ کشوری را قبول ندارد که باید کشورهای صادرکننده به این کشور استاندارد آن را رعایت کنند. وی با تاکید بر اینکه برای گسترش صادرات در کشور روسیه باید شرکت تاسیس کرد، افزود: بحث حمل‌ونقل هوایی زمانی توجیه پیدا می‌کند که سفارش بزرگ و قراردادهای کلان با کشور روسیه داشته باشیم که برای این کار باید شرکتی در کشور روسیه ثبت شود و این کار به‌صورت حرفه‌یی انجام شود. موسوی‌ریزی درباره مشوق‌های صادراتی گفت: مشوق‌های صادراتی مدتی قطع‌شده بود اما دوباره ارائه می‌شود که به برخی واحدهای خاص باارزش افزوده بالا داده می‌شود.
شناسایی کالاهای صادراتی در شهرهای جنوبی
از سوی دیگر رییس اتاق اهواز در این نشست گفت: تراز تجاری ما با روسیه در 10 سال گذشته منفی بود و متوسط قیمت صادرات جز در سال‌های 92 و 93 همواره بیشتر از متوسط قیمت واردات بوده است. شهلا عموری افزود: برخلاف صادرات کم نوسان ایران به روسیه در سال 91 که اوج صادرات بود حدود 500 میلیون دلار صادرات داشتیم اما در سال 94 آمار صادرات کاهش یافت و به 173 میلیون دلار رسید. عموری درباره واردات از این کشور در 10 سال گذشته گفت: حداکثر ارزش واردات سالانه در 10 سال گذشته بیش از 1. 6 میلیارد دلار در سال 91 و در سال 94 حدود 173 میلیون دلار بود. حال با توجه به مزیت‌های شهرهای جنوبی ما باید بعضی از محصولات کشاورزی را به روسیه صادر کنیم. وی ادامه داد: نزدیکی با روسیه و کانال‌های ارتباطی مشترک با این کشور باعث شده که از شمال کشور کالاهای بسیاری ارسال شود، ولی مشکلاتی هم وجود دارد. سیستم ارزش‌گذاری کالاهای ایرانی در گمرک روسیه یکی از این مشکلات است. رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اهواز تصریح کرد: تنوع محصولات در استان خوزستان و تولید صیفی‌جات و دارا بودن محصولات کشاورزی در فصل زمستان از مزیت‌های استان خوزستان برای
صادرات به کشور روسیه است. وی با اشاره به تامین زیرساخت‌ها برای افزایش صادرات گفت: وجود زیرساخت‌های مناسب و دو مرز هوایی در استان تابه‌حال نتوانسته برای استان و برای صادرات به روسیه مفید باشد. به واقع، از دیگر مشکلات موجود در صادرات به کشور روسیه «ضعف در شناسایی بازار»، «بازاریابی در روسیه» و «استانداردهای بهداشتی مشترک»است.
نبود آمار شفاف در بخش صادرات
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اهواز افزود: شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی هم برای پیگیری حمل‌ونقل وجود ندارد و استان ما آمار صحیح از صادرات به کشور روسیه را ندارد؛ چراکه کالا در گمرکات مرزی اظهار می‌شود و گمرکات ما در شهرستان دزفول استقرار کامل ندارد.
عموری بابیان اینکه عمده کشورهای صادرکننده به روسیه هلند، چین، آلمان، ایتالیا و ترکیه هستند، گفت: کشورهای عمده هدف صادرات روسیه نیز چین، آلمان، امریکا، بلاروس و ایتالیا است. رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اهواز ادامه داد: عمده اقلام صادراتی روسیه به کشورهای دیگر شامل نفت و فراورده‌های آن، چوب، مواد شیمیایی و عمده اقلام وارداتی شامل ماشین‌آلات، وسایل و سازه‌های پزشکی، آهن، فولاد، محصولات دارویی، میوه، آجیل و مواد شیمیایی است.
