گروه تجارت
با هدف ایجاد وحدت رویه در امحای کالاهای قاچاق و پیشگیری از ایجاد مشکلات و معضلات کاری و زیستمحیطی در چارچوب ضوابط و مقررات قانونی، رییس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز دستورالعمل امحای کالای قاچاق را ابلاغ کرد. در جلسه یکصد و پانزدهم اعضای اصلی ستاد مفاد این دستورالعمل مطرح شد و مورد توافق اعضای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز قرار گرفت. دستورالعمل امحای کالای قاچاق موضوع آییننامه اجرایی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای ایجاد وحدت رویه در امحای کالاهای قاچاق و پیشگیری از ایجاد مشکلات و معضلات کاری و زیستمحیطی در چارچوب ضوابط و مقررات قانونی، پس از تدوین توسط سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی، در قالب 6 ماده و یک تبصره تبیین شده است. اهداف این آییننامه نیز در 8 مورد تبیین شدهاند: 1- هماهنگی و ایجاد رویه واحد در اجرای آییننامه اجرایی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز با استفاده از شیوههای نوین 2-اجرای صحیح قانون و وظایف حاکمیتی سازمان 3- جلوگیری از ورود کالاهای غیربهداشتی و غیراستاندارد سلامتمحور به جامعه و حفظ سلامت عمومی و محیطزیست در مقابل اثرات نامطلوب امحای کالا 4-صیانت و حفاظت از
سلامت عرصههای کشاورزی و منابع طبیعی در مقابل عوامل خسارتزای قرنطینهیی 5- جلوگیری از ورود کالاهایی که به تولید داخل و تجارت خارجی لطمه وارد میکند 6- بالا بردن ضریب بهداشت و امنیت جامعه 7- دفع پسماندهای عادی و ویژه در چارچوب قوانین و مقررات 8- صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی و پیشگیری از حوادث ناشی از عملیات امحا.
6 ماده برای ساماندهی امحا
دستورالعمل امحای کالای قاچاق موضوع آییننامه اجرایی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در قالب 6ماده و یک تبصره تبیین شده که ماده یک این دستورالعمل راجع به اصطلاحات و اختصارات سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، آییننامه اجرایی مواد 55 و 56 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان ملی استاندارد و سازمان حفاظت محیطزیست است. گزارش نحوه معدوم کردن کالاهای موضوع این دستورالعمل، مقید به تاریخ و محل انجام عملیات امحا و سایر کیفیات اجرا که پس از امضای نمایندگان دستگاههای مذکور در بند الف ماده 10 آییننامه رسمیت خواهد یافت. براساس ماده 2 این دستورالعمل، مقدمات و مراحل لازم برای انجام عملیات امحا به دعوت از نمایندگان دستگاههای موضوع بند (الف) ماده 10 آییننامه اجرایی حداقل تا 10 روز قبل از عملیات امحا و تنظیم صورتجلسه امحا با امضای نمایندگان مدعو مطابق ضوابط و مقررات این دستورالعمل که هماهنگیهای لازم حداقل تا 10 روز قبل از عملیات امحا با دستگاههای ذیربط (سازمان محیطزیست، بهداشت، استاندارد، شهرداری و...) درخصوص تعیین نوع کالای انهدامی
از حیث عادی یا ویژه بودن پسماند توسط مدیریتها و ادارههای سازمان در استانها انجام میشود. این ماده تبصرهیی را درنظر گرفته که برمبنای آن هماهنگیهای موضوع این بند صرفا از طریق واحدهای تخصصی ذیربط در هر دستگاه صورت میپذیرد.
در همین حال، تفکیک سیستمی و دستهبندی عمومی کالاهای انهدامی از حیث ماهیت کالا توسط مدیریتها و ادارات سازمان در استانها با درج دلایل و نحوه انهدام و شماره نامههای اداری ذیربط درخصوص مجوزها و کلیه مشخصات کالا اعم از وزن، ارزش و سایر اطلاعات مربوط به کالا انجام و اطلاعات مربوطه در سامانه عملیاتی مربوطه ثبت میشود و نسبت به ایجاد دسترسی برخط برای دستگاههای ذیربط اقدام لازم به عمل خواهد آمد.
البته بررسی و نظارت سیستمی (اسنادی و شکلی) بر فرآیند انهدام کالاهای مشمول از سوی سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی و سایر دستگاههای ذیربط قانونی انجام میشود. محل و نحوه انهدام با هماهنگی دستگاههای ذیربط با توجه به نوع پسماند (عادی یا ویژه) تعیین میشود.
با سازمان آتشنشانی جهت حضور در محل انهدام کالا نیز باید هماهنگی صورت گیرد. در محل انهدام آمبولانس نیز مستقر شود.
بر همین اساس، در ماده 3 به مساله حمل و انهدام کالا نیز اشاره شده که براساس ضوابط ذیل صورت میپذیرد؛ صدور حواله خروج کالای انهدامی از انبار سازمان باید با خودرو کاملا سرپوشیده جهت حمل کالا باشد. در رابطه با قسمت بار نیز نفوذ ناپذیری و نشت ناپذیری برحسب نوع کالا دیده شده است. اندازه خودرو متناسب با حجم پسماند باشد و خودرو حامل کالا از انبار تا محل امحا، باید پلمب و در معیت حراست سازمان منتقل شود. فک پلمب نیز با حضور نمایندگان دستگاههای مذکور آییننامه انجام میشود.
در انجام امور اجرایی امحا، استفاده از لباس کار ایمن و لوازم حفاظت فردی الزامی است و اشخاص حاضر در عملیات انهدام منطبق با کلیه شرایط احتمالی بروز حادثه توسط سازمان بیمه خواهند شد و حضور در اطراف خودروها هنگام بارگیری و تخلیه ممنوع است. پیش از شروع انهدام، توضیحات لازم و توجه به علائم هشداردهنده توسط نماینده سازمان به نمایندگان دستگاههای ذیربط و ناظران ارائه میشود. استعمال دخانیات و هرگونه وسایل اضافی مانند مواد خوراکی، محترقه و غیره در محوطه امحا ممنوع است. اسامی نمایندگان و ناظران برای ورود به محل انهدام حداقل یک روز قبل با امضای بالاترین مقام مسوول به صورت مکتوب از طریق سامانه ذیربط به سازمان اعلام میشود. علاوه بر این ضمن رعایت اصول ایمنی حین امحا از تردد افراد متفرقه در محوطه جلوگیری به عمل میآید و ورود هرگونه خودرو به استثنای حامل کالا، به محوطه انهدام ممنوع است. کلیه روشهای مورد استفاده در فرآیند امحا در قالب قوانین و مقررات سازمان حفاظت محیطزیست یا سازمانهای آتشنشانی و پسامد و تایید مراجع صالح، صورت میگیرد. در مرحله نقل و انتقال کالاهای کشاورزی اقدامات لازم درخصوص پیشگیری از انتشار آفات،
آلودگیها و بیماریها به محیط اطراف به عمل میآید. امحای کالای کشاورزی مشکوک به آلودگی به روشی انجام میشود که آفات و بیماریهای احتمالی در ضایعات حاصل از امحا باقی نماند. لوازم بستهبندی کالای کشاورزی مشکوک به آلودگی نیز امحا و وسایل حمل پس از جابهجایی کالای مشکوک به وجود این عوامل ضدعفونی شود. مدیر یا رییس اداره سازمان در استان موظف است براساس معیارها و ضوابط زیستمحیطی ترتیبی اتخاذ کنند تا سلامت، بهداشت و ایمنی عوامل اجرایی تحت نظارت آنها تامین و تضمین شود. انهدام کالاهای خاص مانند سموم کشاورزی، دارو، مواد شیمیایی و غیره صرفا توسط شرکتهای صلاحیتدار و به موجب ضوابط قانونی مربوطه صورت میپذیرد.
در ضمن نصب هرگونه زبالهسوز اعم از متمرکز و غیرمتمرکز در سازمان ممنوع است و کلیه کالاهای مشمول انهدام در استان محل کشف تعیینتکلیف و از انتقال آن به سایر استانها خودداری میشود. در موارد استثنایی که انهدام کالا دارای شرایط خاص بوده و انتقال آن به استانهای دیگر ضرورت داشته باشد پس از اخذ مجوز از ریاست سازمان، عملیات امحا با مسوولیت استان محل کشف انجام و تفویض وظایف به سایر استانها صورت نمیپذیرد. همچنین درخصوص حضور نماینده دادستان، مدیران سازمان در استانها نسبت به انجام هماهنگی لازم با دادستان استان درخصوص اخذ نیابت قضایی، اقدامات لازم را به عمل میآورند.
براساس ماده 4 این دستورالعمل، فرآیند پس از انهدام شامل موارد ذیل خواهد بود: صدور حواله انهدام پس از امضای صورتجلسه انهدام حداکثر تا 3روز پس از انهدام، صدور قبض انبار ضایعات حاصل از انهدام در صورت داشتن ضایعات قابل فروش و درج اسناد و مدارک اموال امحا شده در پروندههای مربوطه ضروری است. همچنین صورتجلسه نهایی امحا به دادستان، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سازمان تعزیرات حکومتی، نیروی انتظامی، مدیر جمعآوری و نگهداری اموال منقول و هیات عالی نظارت که شامل میزان وزنی کالاهای انهدامی، هزینههای انجام پذیرفته درخصوص امحا و ارزش کالاهای امحا شده، ارسال میشود. علاوه بر این فهرست کامل کالاهای انهدامی با درج همه مشخصات شامل شماره پرونده، شماره قبض انبار، ردیف کالا، شرح کالا، مقدار کالا، واحد، ارزش واحد، مبلغ کل کارشناسی، نام ارزیاب، تاریخ انقضا، دلیل انهدام، مجوز انهدام، شماره حواله انهدام، فهرست افراد حاضر در جلسه انهدام با درج مشخصات کامل نام و نام خانوادگی افراد و نام دستگاه مربوطه در ذیل صورتجلسه امحا در صورتجلسه مربوطه بهصورت تایپ شده، مکتوب میشود. مشخصات کامل وسیله نقلیه حملکننده کالا، مشخصات کامل محل
امحا و دفن، ارائه گزارش شرایط ناایمن و غیرعادی، ارسال گزارش دستگاه ذیربط مبنی بر اعلام نوع پسماند، ارسال مجوز دستگاه ذیربط مبنی بر انهدامی بودن کالا، ارسال تصاویر مراحل اجرایی امحا از ابتدا تا پایان فرآیند امحا به دستگاههای مربوطه و رعایت ضوابط و الزامات زیستمحیطی در انتخاب محل دفع پسماندها با هماهنگی دستگاههای ذیربط نیز در این ماده آمده است.
همچنین براساس ماده 5 این دستورالعمل در مواردی که کالا پس از تحویل به جهت عدم نگهداری صحیح و اصولی توسط مرجع نگهدارنده اموال، واجد شرایط انهدام شده باشد، ضمن امحای کالا وفق ضوابط مندرج در این دستورالعمل، موضوع در کارگروهی با حضور نمایندگان دادستان، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و دستگاه کاشف طرح، تا نسبت به اتخاذ تصمیم مقتضی اقدام شود.
براساس ماده 6 نیز مسوولیت و نظارت بر حسن اجرای فرآیند امحا اعم از اخذ تمام مجوزها، هماهنگی با مراجع ذیربط، ارسال کالا و مجوزهای مربوط در سامانه جامع عملیاتی و تطبیق با قوانین و مقررات مربوطه برعهده مدیران و روسای ادارههای سازمان در استانهاست.