گروه اقتصاد اجتماعی
سه روز قبل مسعود تجریشی، مدیردفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: «سال ۱۳۹۳ از دستگاه‌های اجرایی متولی، سوال کردیم و آنها گفتند که در مورد دریاچه ارومیه ما مشکل غبار نداریم و از نظر سلامت نیز کسی در این باره چیزی به ما نگفته است تا اینکه در سال ۹۴ به ما گزارش‌هایی رسید که مشکل غبار وجود دارد و متوجه شدیم که وضعیت غبار نمکی آن‌گونه که دستگاه‌های اجرایی فکر می‌کردند، نیست... بسیار اسفبار است.» او در گفت‌وگو با ایلنا ادامه داد: «مطالعات تطبیقی روی دریاچه آرال نشان می‌دهد که خشک شدن این دریاچه‌ها به لحاظ زیست محیطی و بهداشتی آثار بدی بر جای گذاشته است. کم‌خونی، سرطان ریه، بیماری‌های گوارشی و پوستی در چند نسل رخ داده است. این مطالعات نگران‌کننده است؛ چون دریاچه آرال در هر لیتر آب ۱۰ گرم نمک داشت، اما دریاچه ارومیه در هر لیتر آب بیش از ۳۵۰ گرم نمک دارد.» با این همه دیروز فرهاد دبیری، معاون رییس سازمان حفاظت محیط زیست از تخصیص نیافتن بودجه ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت.
به مرگ دریاچه ارومیه سرعت نبخشیم
فرهاد دبیری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، دیروز و در نشستی خبری پیرامون اقدامات دولت برای احیای دریاچه ارومیه، مذاکرات با افغانستان برای احیای تالاب هامون و وضعیت شیوع آنفلوآنزای مرغی در کشور سخن گفت. او گفت: «در مورد حفاظت از تالاب‌ها به ویژه دریاچه ارومیه دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. یکی از دیدگاه‌ها که تندترین آنهاست، معتقد است مرگ دریاچه حتمی است و سازمان نباید با تلاش برای احیای آن وقتش را تلف کند. اما در طیف دیگر برخی معتقدند همان‌طور که انسان می‌تواند در زمینه تخریب محیط زیست اثرگذار باشد، می‌تواند در حفاظت از آن نیز ایفای نقش کند.» او ادامه داد: «ممکن است بر اساس دیدگاه‌های مختلف 1000سال یا 500سال دیگر دریاچه را نداشته باشیم. درمورد میزان عمر دریاچه ارومیه اکولوژیست‌ها با هم در جدل هستند. اما آنچه برای ما اهمیت دارد، این است که به مرگ دریاچه ارومیه سرعت نبخشیم، بلکه برعکس تلاش کنیم آن را به تعویق بیندازیم.»
معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه عوامل انسانی بیش از خشکسالی و تغییر اقلیم در خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر داشته‌اند، افزود: «تا دو روز گذشته سطح تراز دریاچه ارومیه 170.54 بوده است. بر اساس اطلاعات سازمان هواشناسی میزان بارش آذربایجان غربی به ویژه آبریز دریاچه ارومیه از ابتدای سال آبی تا روز دوشنبه 13دی 100میلی‌متر بوده است.» او ادامه داد: «تراز آبی دریاچه ارومیه در سال گذشته 1270.21 بود و امسال به 1270.54 رسید. بنابراین امسال نسبت به سال گذشته 33 سانت افزایش تراز در دریاچه ارومیه داشته‌ایم. مساحت دریاچه ارومیه در همین زمان 210هزار هکتار است. این در حالی است که سال گذشته مساحت این دریاچه تنها 160هزار هکتار بود.» او افزود: «تدابیر اتخاذ شده برای احیای دریاچه ارومیه در سازمان حفاظت محیط زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه باعث احیای این دریاچه شده است. این تدابیر باعث شد با وجود کم بارشی امسال تراز دریاچه بالاتر از سال گذشته باشد. همچنین اقداماتی چون کنترل چاه‌های غیرمجاز و نصب کنتور بر چاه‌های مجاز باعث بهبود وضعیت دریاچه شد.»
اعتباری که نیست
فرهاد دبیری گفت: «کمبود اعتبارات ستاد احیای دریاچه ارومیه اقدامات عملی این بخش را محدود می‌کند. ستاد با وجود کمبود اعتبارات مالی توانسته تدابیری را اتخاذ کند که در این راستا سازمان جنگل‌ها، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط‌زیست کمک رسان بوده‌اند. سازمان محیط زیست نیز در اجرای طرح‌های آبرسانی و حفاظت اکولوژیک فعالیت داشته است.» او ادامه داد: «صرف نظر از مشکلات کلی می‌توان با کمک گرفتن از جوامع محلی دریاچه ارومیه را به سمت احیا برد. در 80 روستای حوزه دریاچه ارومیه فعالیت‌هایی در زمینه تجدیدنظر در نوع مصرف آب و الگوهای جدید اشتغال انجام شده است که این اقدامات باعث کاهش مصرف آب و انتقال آن به پیکره دریاچه ارومیه شده است. در برخی موارد تا ۳۳ درصد صرفه‌جویی آب را به دنبال داشته بدون اینکه تولید کشاورزی را کم کند. اگر این اقدام‌ها گسترش پیدا کند، مقدار زیادی آب به دریاچه بر می‌گردد.» او افزود: «حق‌آبه دریاچه ارومیه 2میلیارد و 600 میلیون مترمکعب است. بخشی از این حق‌آبه تامین شده است. متاسفانه به دلیل مشکلات مالی، تخصیصی برای دریاچه ارومیه، به سازمان محیط زیست صورت نگرفته است. حدود 26میلیارد تومان
سهمیه سازمان از دریاچه ارومیه است که از این میزان حدود 12میلیارد تومان تخصیص داده شده است. ستاد ملی دریاچه ارومیه 1700میلیارد تومان برای اقدامات و انجام پروژه‌های خود درخواست کرده بود و از این مبلغ 300میلیارد تومان برای احیای دریاچه ارومیه تصویب شد که مبلغ بسیار کمی است.»
نگران همسایه
معاون سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با اشاره به وضعیت تالاب هامون گفت: «امسال سال پرآبی برای تالاب هامون بود. اما نگرانی اصلی مان مشکلات موجود در ارتباط با کشور همسایه مان، کشور افغانستان، است. اینکه آیا می‌توانیم بر این مشکلات فائق آییم و سهم خود را از این کشور برای هامون دریافت کنیم، یا نه.» او ادامه داد: «احداث و فعالیت سدهایی مانند سد کجکی در افغانستان شرایطی را فراهم می‌کند که به لحاظ تامین حق‌آبه تالاب هامون در مضیقه قرار بگیریم. مذاکراتی با طرف‌های افغانستانی در جریان است. آقای روحانی به طرف مذاکره‌کننده ایرانی در وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کردند که دریافت حق‌آبه هامون جزو اولویت‌های مذاکرات باشد که در صورت به نتیجه رسیدن این مذاکرات نگرانی ما در مورد تالاب هامون کمتر خواهد شد.» او افزود: «یکی از ابزارهای ما برای دستیابی به حق‌آبه هامون بحث ثبت تالاب هامون به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره است. امیدواریم، بتوانیم طرف افغانستانی را متقاعد کنیم که این کشور در حفاظت تالاب مشارکت داشته باشد؛ چون تنها بخش ایرانی تالاب ثبت ذخیره‌گاه شده است. بنابراین از طرف یونسکو مذاکراتی در این زمینه خواهیم
داشت تا هر دو طرف تالاب هامون حفاظت شود.»
دو تالاب و یک دامگاه، بیمار
دبیری در ادامه پیرامون بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان گفت: «یک‌شنبه گذشته با حضور آقای جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور و دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف از جمله سازمان دامپزشکی، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست جلسه‌یی با این موضوع برگزار شد و سازمان دامپزشکی گزارش مبسوطی در مورد این بیماری ارائه داد.» او ادامه داد: «منشا این بیماری آسیای جنوب شرقی است. یک‌سال پیش فائو اعلام کرد اگرچه منطقه آسیای جنوب شرقی خاستگاه اصلی آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان است، ولی این بیماری فراتر رفته و به سمت سیبری حرکت کرده است. این مسیر، مسیر مهاجرت پرندگان است.» او افزود: «منشا اصلی بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، پرندگان وحشی هستند. در حال حاضر دو تالاب میقان و میان کاله درگیر این بیماری و همچنین دامگاه فریدون‌کنار با این بیماری درگیر هستند.»
