عملکرد نیروگاهی 2 دولت در کفه ترازو

۱۳۹۵/۱۰/۰۷ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۵۷۷۷۸

گروه انرژی

بند د ماده 133برنامه پنجم توسعه، وزارت نیرو را مجاز می‌کند که طی 5 سال این برنامه، ظرفیت نیروگاهی ایران را تا 25هزار مگاوات از طریق سبدی از قراردادها افزایش دهد. بدین‌ترتیب از سال 1389 تاکنون باید سالانه حدود 5 هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق ایران افزوده می‌شد. افزایشی که باید پاسخگوی نیازهای رو به افزایش برق نه فقط در بخش خانگی بلکه مهم‌تر از آن در بخش صنعتی می‌بود. اما این افزایش در خیلی از سال‌ها رخ نداد. یکی از تلخ و تاریک‌ترین خاطرات مردم در مورد برق به دوران زمامداری پرویز فتاح بر وزارت نیرو بازمی‌گردد. روزهایی که خاموشی‌های مکرر باعث شد حتی هیات دولت نیز عملکرد وزارت نیرو را قابل انتقاد دانسته و به وزیر در جلسه هیات دولت تذکر دهد اما این تمام ماجرا نبود. در هم تنیدگی شدید فعالیت وزارت نیرو و وزارت نفت همواره در عملکرد نیروگاهی اثرگذار است. اثری که نتیجه قابل لمس آن برای مردم شدت آلاینده‌هایی است که از مصرف نیروگاه‌ها از سوخت‌های ناپاک مانند گازوییل و نفت کوره ناشی می‌شود.

طبق آمار و اطلاعاتی که محمد بهزاد، آخرین معاون برقی وزارت نیرو در دولت یازدهم، درست پیش از وداع این کابینه با مردم ارائه داد در سال 1391 که واپسین سال فعالیت این دولت بود، نیروگاه‌های ایران 24.2درصد نیاز خود را از نفت کوره و 12.7درصد آن را از گازوییل تامین کردند. کشوری که دارنده دومین ذخایر گاز دنیا از لحاظ بزرگی است در این سال تنها 63 درصد از نیروگاه‌ها را با گاز که سوختی پاک به شمار می‌رود، تامین کرد. نتایجی که حاصل رویکرد به ‌شدت غلط وزارت نفت دولت دهم در تعریف پروژه‌های 35ماهه در پارس جنوبی بود. پروژه‌های 35ماهه هر چند در ظاهر با حضور محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری وقت افتتاح شدند اما صوری بودن افتتاحیه آنها از آمار گازرسانی به نیروگاه‌ها شفاف و روشن بود. در سال 1391 نیروگاه‌های ایران 14میلیارد و 441میلیون لیتر نفت کوره را به مصرف رساندند. حجمی که تاثیری به ‌شدت سنگین بر آلودگی محیط زیست گذاشت. ماجرا البته فقط به عملکرد غیرقابل دفاع وزارت نفت در ظرفیت پایین تولید گاز ختم نمی‌شد، وزارت نیرو نیز نتوانسته بود راندمان نیروگاه‌ها را افزایش دهد. افزایشی که یکی از بهترین راه‌های تحقق آن، افزایش سهم نیروگاه‌های چرخه ترکیبی تلقی می‌شود. شواهد اما نشان می‌دهد، این آمار طی 2سال گذشته بهبود چشمگیری یافته است. دفتر تحقیقات و سیاست‌ بخش‌های تولیدی معاونت امور اقتصادی وزارت اقتصاد به تازگی گزارشی در مقایسه عملکرد برق طی نیمه نخست سال 1394 با سال 1395 منتشر کرده است،.گزارشی که داده‌هایی را در اختیار قرار می‌دهد که با مقایسه آنها نسبت به این آمار در دولت دهم، بهبودهایی به چشم می‌خورد.

در یکی از بهترین نتیجه‌ها، سهم تولید انرژی‌های اتمی-تجدید‌پذیر که در سال پایانی دولت دهم معادل 1.8درصد بوده و برای سال‌ها بدون تغییر مانده بود به 2.9درصد رسیده است. افزایشی 1.1واحد درصدی که به معنای تولید 2099مگاوات برق در نیمه نخست سال 1395 از این منابع به حساب می‌آید. این آمار هر چند اندک و در قیاس با سبد تولید برق ایران ناچیز به شمار می‌رود اما به معنای آغاز رویکردی متفاوت نسبت به تامین برق از این نوع منابع است که در قیاس با گذشته اتفاقی مثبت به شمار می‌رود. سهم نیروگاه‌های برق‌آبی نیز که در زمره نیروگاه‌های پاک قرار می‌گیرند در نیمه نخست سال 1395 با 8 درصد افزایش نسبت به آخرین سال فعالیت دولت دهم روبه‌رو شده و از 9هزار 686 مگاوات در این سال به 11هزار و 291مگاوات در نیمه نخست سال 1395 رسیده است.

مهم‌ترین مساله اما کاهش به ‌شدت قابل توجه مصرف سوخت‌هایی غیر از گاز طبیعی توسط نیروگاه‌ها در نیمه نخست سال 1395 است. طبق آمار ارائه شده از سوی معاونت امور اقتصادی وزارت اقتصاد، در این مدت گاز طبیعی معادل 94.1درصد از سوخت نیروگاه‌ها را تامین کرده است. سهم گازوییل و نفت کوره به ترتیب 2.4و 3.5درصد بوده است. هر چند این آمار رشد به ‌شدت قابل توجهی نسبت به آمار مصرف نیروگاه‌ها در واپسین سال فعالیت دولت دهم دارد اما به واسطه اینکه مربوط به نیمه نخست سال می‌شود در جدول منتشر شده در صفحه، آمار 12ماهه سال 1394 نیز برای مقایسه گنجانده شده است. با استناد به آمار سال 1394 که «تعادل» آن را از توانیر استخراج کرده در این سال گاز 81.4 درصد نیروگاه‌ها را تامین کرده است. آماری که 18.4درصد افزایش را نسبت به آمار سال 1391 نشان می‌دهد. سهم گازوییل و نفت کوره در سال 1394 به ترتیب 8.5 و 10.1درصد بوده که در سال 1391 معادل 12.7و 24.2درصد بوده است.

در واقع افزایش روزهای پاک در سال 1395 که باز هم با مشکلات فراوانی برای شهروندان همراه بود از گازرسانی بیشتر به نیروگاه‌ها ناشی شده و اگر چنین اتفاقی رخ نمی‌داد، شهروندان روزهای بیشتری شبیه به روز 4دی که باعث وحشت و دلهره فراوانی شد، تجربه می‌کردند.

دفتر تحقیقات و سیاست‌های بخش‌های تولیدی وزارت اقتصاد نیز در گزارش خود می‌نویسد:«از آنجا که نیروگاه‌های چرخه ترکیبی در تولید برق از راندمان بیشتری برخوردار هستند، سرمایه‌گذاری در این نیروگاه‌ها ضمن صرفه‌جویی در سوخت نیروگاه‌ها نیاز به ایجاد نیروگاه‌های جدید را برطرف می‌کند.

در نیمه نخست سال 1395 سهم نیروگاه چرخه ترکیبی 0.6درصد و سهم نیروگاه گازی 0.3درصد افزایش داشته و در مقابل سهم نیروگاه بخاری 0.6درصد کاهش یافته است. نتایجی که حاکی از رویکرد صحیح وزارت نیرو در اولویت دادن به نیروگاه چرخه‌ ترکیبی و گازی است.»


تراز تجاری مثبت برق

طبق آماری که معاونت امور اقتصادی وزارت اقتصاد منتشر کرده است، صادرات برق ایران طی نیمه نخست سال 1392 در قیاس با مدت مشابه سال گذشته 24درصد کاهش را تجربه کرده و از 5408 میلیون کیلووات ساعت در نیمه نخست 1394 به 4111میلیون کیلووات ساعت در نیمه نخست 1395 رسیده است. در آن سوی ترازو، واردات برق نیز در همین مدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته 9درصد افزایش را تجربه کرده و به 2339میلیون کیلووات ساعت رسیده است. هر چند هنوز و با وجود کاهش صادرات و افزایش واردات، تراز تجاری برق ایران به سمت صادرات بوده و ارزآور حساب می‌شود اما کاهش 24درصدی صادرات تلنگری پیش گوش وزارت نیرو در زمینه بازاریابی هر چه سریع‌تر کشورهای دیگر برای صادرات برق است.


توسعه تجدیدپذیر با همکاری داخلی و خارجی

دفتر تحقیقات معاونت امور اقتصادی در بخش پایانی گزارش خود جمع‌بندی می‌کند که طی نرخ رشد مصرف برق بخش صنعت، کاهشی حدودی 0.1درصدی را در 2ماهه نخست سال 1395 به ثبت رسانده است. آماری که از افزایش مصرف‌کننده در کنار کاهش مصرف ناشی شده و از این حکایت می‌کند که رکود هنوز بر بخش صنعت حاکم است. این دفتر در ادامه می‌نویسد طی نیمه نخست سال 1395 تولید برق ایران 1.4درصد افزایش را تجربه کرده است. نویسنده گزارش اما با انتقاد از وضع موجود می‌نویسد:«بررسی ترکیب تولید برق از نیروگاه‌های موجود، بیانگر سهم پایین انرژی‌های تجدیدپذیر از تولید برق طی نیمه نخست سال 1395 است.

این درحالی است که با توجه به پتانسیل‌های بسیار بالایی که ایران در منابع تجدیدپذیر دارد، این امکان وجود دارد که با مشارکت بیشتر بخش خصوصی هم خارجی و هم داخلی، سهم تولید این انرژی افزایش یابد.»

مشاهده صفحات روزنامه

ارسال نظر