گروه معدن
براساس آمار اعلامی وزارت صنعت در 8 ماهه ابتدایی سال جاری، صادرات زنجیره معدن و صنایع معدنی با رشد 34درصدی نسبت به دوره مشابه پارسال از مرز 4.4میلیارد دلار گذشت که نشان از رونق تولید در این صنایع دارد. اما با شکلگیری کاملتر چرخه صنعتی معدن و صنایع معدنی، مساله قیمتگذاری نیز در این بازار حائز اهمیت میشود. آن طور که متولیان وزارت صنعت میگویند؛ دخالتهای دولت در گذشته در مورد مکانیسم قیمتگذاری محصولات معدنی و فلزی مانع توسعه معادن شده بود اما درحال حاضر با توجه به شرایط موجود، دولت در هیچ یک از بخشهای معدنی و فلزی کشور در مورد مکانیسمهای قیمتگذاری، عرضه و تقاضای بازار کوچکترین دخالتی را اعمال نمیکند.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت در این زمینه با اشاره به سازوکار عرضه مواد معدنی در بورس کالا گفت: اکنون شرکتها میتوانند براساس مکانیسمهای موجود در بازار یعنی عرضه و تقاضا همچنین عرضه محصولات خود در بورس کالا، قیمت واقعی فلزات را کشف کنند و براساس آن به معامله بپردازند زیرا بورس کالا در مورد قیمتگذاری فلزات بسیار شفاف عمل میکند. جعفر سرقینی افزود: در ایران عمده قیمتهای محصولات معدنی و فلزی در بورس کالا کشف میشود و بخشی از محصولات صنایع معدنی نظیر سیمان، گچ، شیشه و کاشی که به طور معمول در بورس کالا عرضه نمیشوند، مکانیسم قیمتگذاری آنها جدا از بورس کالا صورت میگیرد همچنین عرضه و تقاضای این مواد نیز به شکل متفاوت است. سایر مواد معدنی و فلزی همچون سایر بورسهای دنیا در بورس مبادله و کشف قیمت میشوند و به طور معمول مکانیسمهای عرضه و تقاضا بر آنها اثر زیادی دارد.
تاثیرگذاری سریع قیمتهای جهانی بر بازار
براساس این گزارش، عمده پارامتری که درحال حاضر میتواند بر قیمتهای محصولات معدنی و فلزی در داخل کشور اثرگذار باشد، قیمتهای جهانی است و اثرگذاری قیمتهای جهانی بر بازار داخلی بسیار سریع رخ میدهد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در این زمینه توضیح داد: البته گره خوردن قیمتهای جهانی محصولات معدنی و فلزی با این محصولات به داخل کشور نشان میدهد که در صورت نوسان قیمتهای جهانی این نوسان بلافاصه به کشور سرایت
میکند.
سرقینی افزود: سایر مواد معدنی و فلزی همچون سایر بورسهای دنیا در بورس مبادله و کشف قیمت میشوند و معمولا مکانیسمهای عرضه و تقاضا بر آنها اثر زیادی دارد. وی اضافه کرد: درست است که اکثر قیمتها در بورس کشف میشوند با این حال به ویژه در مورد فلزات غیرآهنی، قیمتهای جهانی یک عامل بسیار مهم بر میزان قیمت این فلزات در ایران محسوب میشود.
«تعرفه» عامل اصلی اختلاف قیمت جهانی
این مقام مسوول افزود: خوشبختانه در ایران و حتی در برخی از موارد متاسفانه قیمت اغلب صنایع معدنی موجود در ایران تا حد زیادی به قیمتهای جهانی گره خورده است به طوری که این موضوع باعث میشود تا تمام تولیدکنندگان محصولات معدنی و فلزی در داخل کشور نتوانند محصولات خود را با بهای بیشتر یا حتی کمتر از قیمتهای جهانی به بازار مصرف و مشتریان عرضه کنند.
همچنین معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه تنها عامل ایجاد اختلاف میان قیمتهای جهانی فلزات اساسی و قیمتهای داخلی«تعرفه» است، افزود: با این حال تعرفهها نیز از لحاظ میزان و درصد اعمال، چندان اثرگذار به شمار نمیروند به طوری که هر عددی که از سوی مراجع اصلی قیمتگذاری در مورد قیمتهای فلزات اساسی اعلام شود با اندکی تغییر که مربوط به اعمال تعرفه است در داخل کشور نیز اعمال میشود.
ایران به عنوان چهاردهمین فولادساز جهان در دوره 8 ماهه بیش از 6 میلیون تن صادرات داشت و انتظار میرود، میزان تولید فولاد خام تا پایان 95 به بیش از 18میلیون تن برسد. در دوره زمانی مورد بررسی 11میلیون و 802 هزار و 31تن سنگ آهن صادر شد که در مقایسه با مدت مشابه پارسال 43درصد رشد نشان میدهد. ارزش صادرات سنگ آهن در این مدت به بیش از 451میلیون و 500 هزار دلار بالغ شد که نسبت به عملکرد در مدت مشابه پارسال از نظر ارزشی 48.5درصد رشد دارد. صادرات زنجیره سیمان نیز در دوره این گزارش به رقم 8 میلیون و 477هزار و 57 تن رسید که از لحاظ وزنی در مقایسه با دوره مشابه پارسال افت 4.6درصدی را ثبت کرد و ارزش زنجیره صادراتی سیمان در این مدت افزون بر 336میلیون 900هزار دلار بود که نسبت به مدت مشابه در سال 94 کاهش 21درصدی را داشت. همچنین سایر اقلام معدن و صنایع معدنی صادراتی رقم 4میلیون و 696 هزار و 40تن بود که در دوره این گزارش رشد 21.2درصدی را در مقایسه با عملکرد 8 ماهه پارسال دارد؛ در عین حال ارزش آن نیز به بیش از 466میلیون دلار رسید که نسبت به دوره مشابه در پارسال 18درصد کاهش ثبت کرده است. زنجیره فولاد و محصولات پایین دستی مرتبط نیز در 8 ماهه 95 بالغ بر 4 میلیون و 322هزار تن بود که 106.6درصدی رشد از نظر وزنی در مقایسه با دوره مشابه در سال 94 دارد. همچنین افزون بر یک میلیارد و 829 میلیون دلار ارزش بخش زنجیره فولاد و محصولات پایین دستی ثبت شده که افزایش 37.5درصدی را نسبت به 8 ماهه پارسال ثبت کرده است. علاوه بر این صدور انواع سنگ در دوره این گزارش بیش از 3 میلیون و 471هزار و 153تن بود که رشد افزون بر 193درصدی را در مقایسه با 8 ماهه 94 را نشان میدهد؛ ارزش صادرات آن نیز به بیش از 204.8میلیون دلار رسیده که نسبت به دوره مشابه پارسال افزایش 72.9درصدی دارد. صادرات مس و محصولات پایین دستی نیز در مدت یاده شده 561.6 هزار تن بود که نسبت به دوره مشابه پارسال 307.8درصد رشد نشان میدهد و ارزش آن به رقم 536 میلیون دلار رسید که افزایش 373.7درصدی را ثبت کرد. بر پایه اطلاعات موجود در 8 ماهه 95 مجموع واردات زنجیره معدن و صنایع معدنی به بیش از 2.4میلیارد دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه پارسال کاهش 22.3درصدی دارد. در این مدت واردات فولاد به ارزش 1.68میلیارد دلار بیشترین سهم واردات را به خود اختصاص داده است.