گروه بنگاه‌ها
تا به حال به این پرسش کلیدی فکر کرده‌اید که چگونه می‌توان اشتغال و درآمد را به دورافتاده‌ترین و محروم‌ترین مناطق ایران تسری داد و به زنان و دختران پرده‌نشین چنان قدرت و اعتماد به نفسی داد که از انزوا به درآمده و درباره سرنوشت خویش تصمیم بگیرند؟
این یک واقعیت غیر قابل انکار است که یکی از مهم‌ترین (وشاید مهم‌ترین آنها) مشکلات موجود در روستاها نبود کار و اشتغالزایی و کارآفرینی در جامعه روستایی است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند، کشاورزی دیگر جوابگوی حجم بالای متقاضیان کار در روستاها نیست و ایجاد زمینه‌هایی برای اشتغالزایی و کارآفرینی در روستاها امری لازم و ضروری است. نقطه عطف در فرآیند توسعه روستایی در دوران جدید، بسترسازی مناسب برای توسعه کسب کار کوچک و متوسط در روستاهاست که براساس الگوهای متنوع برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. یکی از متدهایی که دولت یازدهم برای فرآیند پیشر‌فت روستاها مطرح کرد، استفاده از ظرفیت‌های فراوان گردشگری برای توسعه روستاهاست که از سال92 در قالب پایلوت‌های استانی دنبال می‌شود. این الگویی است که روز گذشته توسط احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز به‌عنوان مهم‌ترین راهکار بحث توسعه روستایی و مهاجرت معکوس روستایی مطرح کرده است. ایده‌یی که چنانچه با سرمایه‌گذاری مناسب و حمایت کافی و نظارت مطلوب دولت در پیش گرفته شود، می‌تواند بذر توسعه کسب و کار در روستاها را به درخت بارور کارآفرینی بدل کند. مکان‌های تولید
ثروت برای روستاییان در بیشتر روستاها مناظر طبیعی، سرچشمه و منابع آبی، آثار و بناهای بسیار قدیمی و تاریخی به یادگار مانده است که درختان کهنسال چنار، بقعه‌ها و امامزاده‌ها از این جمله هستند. استفاده از این ویژگی‌های اقلیمی در مسیر توسعه کسب‌وکار کوچک می‌تواند ارزش‌افزوده فراوانی در سطح روستاها ایجاد کند. نمونه‌های متعددی در سطح روستاهای کشورمان وجود دارند که توانسته‌اند از طریق ظرفیت‌های گردشگری، صنایع دستی، ایجاد کارگاه‌های کوچک فرشبافی و... اقدام به تولید محصولات مورد نیاز خود کنند. به بهانه همایش شناسایی طرح گردشگری اجتماع محور در رشت، موضوع توسعه گردشگری روستایی را روی میز ارزیابی‌های صفحه قرار می‌دهیم تا همراه با هم به دالان پر از فراز و نشیب کسب و کار روستایی سرک بکشیم.
پایلوت طرح گردشگری اجتماع محور
طرح توسعه و توانمندسازی جامعه‌محور روستایی (گردشگری اجتماع محور) با هدف کاهش فقر و پویایی اقتصادی از اردیبهشت‌ماه سال جاری در گیلان به اجرا درآمد که در فاز اول، خانه‌های روستایی دارای شرایط جذب گردشگر شناسایی شد.
در فاز دوم اجرای این طرح قرار است که با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان این منازل ساماندهی و صاحب پروانه رسمی شوند و بر اساس آیین‌نامه‌های گردشگری به این امر بپردازند. نخستین اظهارنظر درباره اهمیت طرح‌های گردشگری روستایی متعلق به احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که از آن به عنوان کلید حل مشکلات اقتصادی روستاها یاد می‌کند.
میدری با اشاره به اهمیت بحث افزایش دامنه‌های گردشگری در روستاها به این نکته اشاره می‌کند: «با تحقق گردشگری اجتماع‌محور، فقر روستایی کاهش می‌یابد و اقتصاد روستا، شکوفا شده و رونق می‌گیرد.»
معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دیروز در مراسم اختتامیه شناسایی طرح گردشگری اجتماع‌محور (طرح توسعه و توانمندسازی جامعه محور روستایی) و آغاز عملیات ارائه پروانه فعالیت بهره‌برداری اقامتگاه‌های روستایی در رشت افزود: این نوع گردشگری، کاهش فقر و همبستگی اجتماعی را به دنبال خواهد داشت.
شناساسی ظرفیت‌های گردشگری روستایی
وی در رابطه با ایده طرح گردشگری اجتماع‌محور از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و اجرای آن در گیلان اظهار کرد: بهزیستی استان گیلان با کمک تسهیلگران توانست خانه‌های مناطق روستایی که شرایط جذب گردشگر را دارند، شناسایی کند.
معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خاطرنشان کرد: گردشگری اجتماع محور نوعی مسافرت است که گردشگران در منزل مردم بومی اقامت می‌کنند و هزینه آن را به میزبان می‌پردازند. در این نوع گردشگری، هزینه‌ها بسیار کمتر از اقامت در هتل است از این رو می‌تواند به گسترش گردشگری بینجامد. در گردشگری اجتماع‌محور، گردشگر با فرهنگ بومی، تغذیه، آداب و رسوم منطقه آشنا می‌شود و امکان تبادل فرهنگی را میسر می‌کند و درآمد و منافع گردشگری به خود افراد بومی می‌رسد. میدری با اشاره به اهمیت گردشگری و بسترهای لازم برای گسترش آن اظهار کرد: گردشگری اجتماع‌محور موجب رونق فعالیت‌های کشاورزی روستایی و ایجاد درآمدهای جانبی برای کشاورزان می‌شود.
کاهش فقر و پویایی اقتصادی روستاها
وی اجرای طرح گردشگری اجتماع‌محور در گیلان به صورت پایلوت و اجرای آن در سایر مناطق را کار بزرگی دانست و گفت: باید با اقدامات و برنامه‌ریزی اساسی در اجرای این طرح، امکان گردشگری مبتنی بر فناوری و اجتماع‌محور را ایجاد کنیم و تا مرحله آخر پیش رویم.
میدری ادامه داد: این طرح در راستای وظایف وزارت تعاون مبنی بر رصد و سنجش فقر و ارائه طرح‌هایی برای کاهش فقر، ارائه شده است.
وی با بیان اینکه در دولت تدبیر و امید اقدامات خوبی در بخش‌های مختلف انجام گرفته، تصریح کرد: در سال 92 گزارش‌هایی از سوی این وزارتخانه ازجمله فقر درمان و فقر آموزش به دولت ارائه شد و اقداماتی نیز در این رابطه انجام گرفت.
وی ایجاد پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان را یکی از کارهای بزرگ دولت عنوان و خاطرنشان کرد: اطلاعات 23 میلیون خانوار ایرانی در این پایگاه به ثبت رسیده که این پایگاه و ثبت اطلاعات در آن، عرصه سیاست‌گذاری در همه امور را تغییر می‌دهد که پیش از این، سیاست‌های ما مبتنی بر 50 هزار نمونه (از طریق نمونه‌گیری) بود.
شناسایی خانه‌های روستایی در گیلان
مدیرکل بهزیستی گیلان گفت: در اجرای طرح گردشگری اجتماع محور در استان، 3هزار و 379خانه روستایی آماده و دارای شرایط جذب گردشگر شناسایی شده است.
به گزارش ایرنا، محمدرضا پارسی دیروز در حاشیه برگزاری مراسم اختتامیه شناسایی طرح گردشگری اجتماع محور و آغاز عملیات ارائه پروانه فعالیت بهره‌برداری اقامتگاه‌های روستایی در رشت افزود: در اجرای این طرح خرداد امسال دوره‌های آموزشی برای 240نفر از تسهیلگران برگزار شد.
وی با اشاره به اجرای طرح گردشگری اجتماع محور از اردیبهشت امسال، اظهار داشت: در این طرح، مالکان و اقامتگاه‌های بومی روستایی دارای شرایط جذب گردشگر توسط تسهیلگران شناسایی شده و به ثبت رسیده است.
پارسی با بیان اینکه در اجرای این طرح جلسات مختلفی با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برگزار شد، تصریح کرد: در فاز دوم اجرای این طرح، از سوی اداره کل میراث فرهنگی پروانه فعالیت بهره‌برداری به خانه‌های روستایی شناسایی شده در طرح گردشگری اجتماع محور ارائه می‌شود.
مدیرکل بهزیستی استان گیلان با اشاره به مزایای اجرای طرح گردشگری اجتماع محور خاطرنشان کرد: این طرح کاهش فقر، پویایی اقتصادی و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه روستایی را موجب می‌شود.
توسعه بوم‌کلبه‌ها در استان بوشهر
در شرایطی که استان گیلان به‌عنوان منطقه پایلوت برای توسعه گردشگری جامعه محور انتخاب شده، اما سایر استان‌های کشورمان هم از ظرفیت‌های بالقوه فراوانی در این بخش برخوردار هستند. استان‌های جنوبی کشورمان ازجمله این مناطق هستند که از طریق توسعه بوم کلبه‌ها به رشد اقتصادی روستاها کمک می‌کنند. ماهیت صنعت گردشگری، ایجاد اشتغال و درآمد، متنوع‌سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است. از آنجا که بخش اعظم مشکلات عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی روستایی، به فقدان این صنعت برمی‌گردد، دولت یازدهم برنامه‌های دامنه‌داری را برای توسعه این صنعت در روستاها به کار گرفته است. در همین زمینه سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر با اشاره به اهمیت توسعه بوم‌کلبه‌ها می‌گوید: بسیاری از افراد ممکن است دوست داشته باشند قدری از شلوغی شهرها دور شوند و سفر و اقامتی دلپذیر در مکانی بکر با محیطی متفاوت و اصیل را تجربه کنند؛ اقامتگاه‌های بوم‌گردی یا بوم‌کلبه‌ها این خواسته شما را به خوبی پاسخ می‌دهند.
ناصر امیرزاده اضافه می‌کند: این اقامتگاه‌ها ضوابط زیست‌محیطی در بالاترین سطح خود را رعایت کرده و تلاش می‌کنند آثار منفی زیست‌محیطی را به حداقل برسانند. این اقامتگاه‌ها در محیط‌های طبیعی و با استفاده از مصالح بومی احداث می‌شوند تا بیشترین سازگاری را با سبک معماری محلی و چشم‌انداز طبیعی داشته باشند و با حداکثر‌سازی تعامل و مشارکت افراد محلی، به توانمندسازی جوامع محلی کمک کنند. این اقامتگاه‌ها معمولا توسط خانواده‌ها مدیریت می‌شوند.
پرداخت تسهیلات برای ایجاد بوم‌کلبه‌ها
سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر افزود: در این اقامتگاه‌ها با توجه به ذائقه گردشگران، از مهمانان با غذاهای محلی که از محصولات ارگانیک و به‌طور سنتی تهیه شده‌اند پذیرایی می‌شود و راهنمایان محلی گردشگران را با محیط طبیعی و فرهنگی منطقه آشنا می‌کنند.
وی ادامه داد: خوشبختانه در حال حاضر صندوق کارآفرینی امید تسهیلات با بهره بسیار پایین دراختیار سرمایه‌گذاران یا خانواده‌هایی که قصد ایجاد این اقامتگاه‌ها را دارند، قرار می‌دهد که از طریق اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری معرفی خواهند شد.
امیرزاده خاطرنشان کرد: یکی از ظرفیت‌های اصلی استان بوشهر خصوصا در مناطق روستایی ساحلی و کوهستانی همین اقامتگاه‌های بوم‌گردی است و این اداره کل از هر طرح و ایده‌یی در این زمینه حمایت کامل خواهد کرد.
وی بیان کرد: در حال حاضر دو اقامتگاه بوم‌گردی در استان بوشهر در روستای نرکوه شهرستان دیر و فقیه‌حسنان شهرستان دشتی پروانه بهره‌برداری دارند و مشغول فعالیت هستند.
مجموعه این اظهارنظرهای کارشناسی نشان می‌دهد که فرآیند توسعه در روستاها، با استفاده از صنعت گردشگری می‌تواند سرعت و اثر‌گذاری بیشتری داشته باشد. بررسی دستاوردهای اجرایی در پروژه گردشگری اجتماع محور می‌تواند پای سایر استان‌های کشورمان را نیز به میان این پروژه تاثیرگذار بکشاند.
