از سقوط بورس چین تا لغو تحریم‌های ایران
گروه جهان|
سال 2016 میلادی به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود. سالی که گذشت را می‌توان سال شگفتی‌ها در عرصه بین‌الملل خواند. سالی که تاثیر تحولات سیاسی ـ اقتصادی با در نوردیدن مرزها به پدیده‌یی جهانی بدل شدند. نشریه اکونومیک تایمز در گزارشی به 5 تحول مهم 2016 اشاره داشته که در کوتاه‌مدت بازارهای جهانی را متلاطم کرده و در بلندمدت نیز تاثیرات چشمگیری بر اقتصاد جهانی خواهند داشت.
سقوط بازار بورس چین
سقوط بی‌سابقه ارزش سهام در بازارهای بورس چین، دولت این کشور را واداشت تا چهارم ژانویه 2016 برای نخستین‌بار بورس‌های مهم شانگهای و شن‌ژن را تعطیل کند. در آن زمان کاهش بی‌سابقه و ناگهانی 7 درصدی ارزش سهام در چین موجب شد تا دولت با راهکاری موسوم به «موج‌شکن» دست به چنین اقدامی بزند. افزایش موج نگرانی‌ها نسبت به ادامه این بحران در چین و تحت تاثیر قرار گرفتن دیگر بازارهای اقتصادی منطقه‌یی و حتی بین‌المللی، پکن را واداشت تا با دخالت گسترده جلو خسارت‌های تریلیونی را سد کند. ارزش یوآن نیز در این زمان به پایین‌ترین حد از مارس سال 2011 در برابر دلار امریکا رسید. در پی سقوط شاخص سهام در بازارهای چین، شاخص سهام بورس‌های جهان نیز تا چند روز متلاطم بود. به گفته کارشناسان، سقوط بهای سهام و حمایت دولت چین از کاهش نرخ برابری یوآن به نوبه خود انگیزه‌یی برای فرار سرمایه از این کشور شد و صاحبان سرمایه، بی‌تمایل به سرمایه‌گذاری در بازار بورس و نگران از کاهش ارزش دارایی خود، کوشیدند تا پول خود را در خارج از کشور سرمایه‌گذاری کنند.
کاهش سقف تولید اوپک
برای نخستین‌بار از دسامبر 2008 و بحران بزرگ مالی در این سال، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) تولید خود را در ماه نوامبر کاهش دادند. اعضای این سازمان توافق کردند که به مدت 6 ماه تولید خود را یک میلیون و ٢٠٠ هزار بشکه کم کنند. این تصمیم با استقبال روسیه روبه‌رو شد و مسکو اعلام کرد که برای کمک به بالا رفتن قیمت نفت در بازارهای جهانی تولید خود را کاهش می‌دهد. پس از توافق اوپک مبنی بر توافق بر سر محدودیت تولید 33 میلیون بشکه در روز، قیمت نفت حدود 5 درصد در نیویورک افزایش یافت.
کابوس برگزیت
در همه‌پرسی 23 ژوئن 2016، بیش از 50 درصد از رای‌دهندگان انگلیسی به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا رای دادند. با رای بریتانیایی‌ها به برگزیت دیوید کامرون، نخست‌وزیر وقت و حامی سرسخت ماندن کشور در اتحادیه اروپا از سمت خود استعفا داد و ترزا می جای او را گرفت. اکنون بریتانیا مجبور است پس از 23 سال عضویت در اتحادیه اروپا، تعریف جدیدی از این ارتباط ارائه کند. با رای به برگزیت، ارزش پوند و یورو به‌شدت سقوط کرد. در این شرایط پیش‌بینی شده که ادامه افزایش شدید ارزش دلار در برابر یورو بر بخش تولیدات ایالات‌متحده تاثیرات منفی خواهد داشت و این مساله به نوبه خود فشار بیشتری را بر رشد اقتصادی نسبتا ضعیف امریکا خواهد داشت. برگزیت سرمایه را از منطقه یورو خارج کرده و به بازارهای مطمئن‌تر مانند اوراق خزانه امریکا هدایت و به قوی‌تر شدن دلار امریکا کمک می‌کند. قوی‌تر شدن دلار امریکا، چین را ناچار خواهد کرد نرخ شناور یوآن را کمتر کند؛ زیرا در نرخ مبادلات ارزی غیریکسان میان 2 بازار بزرگ صادراتش - امریکا و اتحادیه اروپا - گرفتار می‌شود.
پیروزی غیرمنتظره ترامپ
پیروزی غیرمنتظره ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، بازارهای جهان را در التهاب فرو برد و برای مدتی نرخ برابری دلار در برابر دیگر ارزهای بزرگ کاهش یافت. علاوه بر کاهش 2درصدی نرخ دلار در برابر ارزهای اروپایی و پوند، در برابر دیگر ارزهای بزرگ، ارزش واحد پول مکزیک (پزو) نیز کاهش یافت به‌طوری‌که رویترز وضعیت آن را «سقوط آزاد» توصیف کرد. البته این روند چندان نپایید و بازارهای جهانی خیلی زود به شرایط عادی بازگشتند. به اعتقاد اغلب کارشناسان، با توجه به وعده‌های افراطی ترامپ در حوزه اقتصاد و تجارت، پس‌لرزه‌های پیروزی او در بلندمدت همچنان ادامه خواهد داشت. اکونومیک تایمز نوشته، ترامپ از توافق‌های تجارت بلندمدتی انتقاد کرده که ممکن است به لغو آنها اقدام کند. نخستین این توافق‌ها، ممکن است توافق تجارت آزاد امریکای شمالی باشد. اقدام چین در پایین بردن ارزش یوآن در برابر دلار امریکا، خشم ترامپ را برانگیخته و وی وعده داده است پکن را برای این کار مجازات کند. وی همچنین تهدید کرده از شرکت‌های امریکایی که مشاغل را به خارج می‌برند، مالیات بیشتری دریافت کند. ترامپ همچنین قصد دارد تدابیر مالی اجرا کند که به ایجاد فرصت‌های
شغلی بیشتر و بالا بردن تورم کمک می‌کنند.
لغو تحریم‌های هسته‌ای ایران
توافق هسته‌یی میان ایران و 6 قدرت جهانی، به لغو تحریم‌ها علیه ایران منتهی شد. برداشته شدن این تحریم‌ها پیامدهای گسترده‌یی برای اقتصاد جهانی داشته است.
ایران می‌تواند درآمدش از صادرات نفت را به میزان ۱۰میلیارد دلار تا سال آینده افزایش دهد. اتحادیه اروپا به محدودیت‌هایش برای بخش‌های تجارت، کشتیرانی و بیمه ایران پایان داده است. امریکا هم تحریم‌های هسته‌یی علیه اقتصاد ایران به‌خصوص محدودیت‌های بانکی را رفع کرده است.
بانک مرکزی ایران اعلام کرده برداشته شدن تحریم‌های بانکی این امکان را فراهم می‌کند که ۳۰ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خارجی بلوکه شده در حساب‌های خارجی به کشور برگردانده شود.
