محمد خوش چهره
عضو هیاتعلمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
دولت از مجلس خواسته که برخی مواد برنامه ششم را که بار مالی دارد، حذف کند اما هنوز مجلس از موضع خود کوتاه نیامده و راه خود را ادامه میدهد. بهطور کل تصویب موادی که بار مالی زیادی دارند، تبعاتی برای برنامههای دولت دارد، اما در بسیاری از موارد این احکام اضافی با موانعی روبهرو میشود، بدین معنی که تجربه نشان میدهد دولت نباید از بابت بسیاری از آنها نگران شود؛ قطعا موادی که برای دولت بار مالی ایجاد میکند، حتی در صورت تصویب مجلس از طریق شورای نگهبان برداشته میشود.
بنابراین اینگونه نیست که هر پیشنهاد یا مادهیی که هزینهها را افزایش دهد، تصویب کنند بلکه نمایندگان در بررسیهای خود از لایحههای دولت میتوانند مواد را جایگزین یکدیگر کنند بهطوریکه سرجمع منابع آن تغییری نکند. در صورت اضافه کردن مواد جدیدی که هزینهزا هستند، شورای نگهبان وارد میشود و نسبت به بار مالی آنها ایراد میگیرد. مجلس اکنون باید منابع جدید قابل استحصال را بررسی کند، این منابع برای دولت جز امید افزایش درآمدهای نفتی نمیتواند باشد یا یکی از اشتباهات مرسومی که برخی از دولتها انجام دادهاند و ممکن است این دولت نیز مرتکب شود، این است که نرخ ارز را بالا ببرد تا یک منبع درآمدی برای خود ایجاد کند اما این اتفاق تخریبگر است. بر این اساس مجلس نباید بارمالی دولت را خارج از آن چیزی که دولت در لایحه خود بین منابع و درآمدهایش متوازن کرده است، افزایش دهد مگر اینکه در مواقعی مجلس معتقد باشد منابع درآمدی درنظر گرفته نشده و این را به دولت تکلیف کند، معمولا مجلس در زمینه درآمدهای مالیاتی و نفت این تکلیف را به دولت محول میکند. مجلس در اولویتها، جابهجاییها، هدفگذاریها و در برخی موارد که حس میکند از نگاه دولت
دور مانده است، میتواند در برنامههای دولت تغییر ایجاد کند. حتی در مواردی که فکر میکند بخشهایی غیرواقعی دیده شده است، بهطور مثال نرخ 8 درصد رشد اقتصاد کشور واقعی نیست؛ یعنی درواقع با امکانات موجود متناسب نیست. در این موارد مجلس سعی میکند جلوی خطاهای دولت را بگیرد که در نهایت به نفع دولت نیز است.