گروه اقتصادکلان
حدود دو هفته پیش صندوق بازنشستگی کشوری از واگذاری سهام بیمه ملت به 100هزار نفر از بازنشستگان کشوری خبر داد؛ اتفاقی که گرچه در نگاه اول اقدامی مثبت تلقی می‌شود اما نقاط مبهمی نیز در آن وجود دارد. واگذاری هر سهم بیمه ملت به بازنشستگان به قیمت 202تومان عرضه شد، درحالی که قیمت روز آن در تابلو بورس 170تومان بود و اکنون طبق آخرین قیمت اعلامی تا لحظه نگارش این گزارش، 199تومان گزارش شده است.
البته صندوق بازنشستگی قبلا در این خصوص توضیح داده بود که سهام مورد نظر به صورت بلوکی خریداری شده که قیمت آن نه بر اساس قیمت تابلو بلکه بر اساس مذاکره تعیین خواهد شد، ضمن اینکه بلوک مورد نظر یک صندلی مدیریتی در هیات‌مدیره نیز به همراه داشت.
هرچند قرار است 3450سهم تعیین‌شده برای واگذاری به بازنشستگان در قالب وام قرض‌الحسنه 3ساله تامین منابع شود اما بازنشستگان سهام بیمه ملت را تاکنون بیشتر از قیمت اسمی آن خریداری کرده‌اند. این تجربه را صندوق بازنشستگی لشگری نیز عملیاتی کرد اما با این تفاوت که سهام بیمه کوثر به قیمت اسمی به بازنشستگان واگذار شد. هرچند باوجود بحران صندوق‌های بازنشستگی در کشور پروار کردن وضعیت مالی بازنشسته‌ها از محلی جز بودجه سالانه دولت می‌تواند، اقدام مثبتی باشد اما آیا واگذاری سهام با قیمت کمتر از قیمت اسمی آن هم برای شرکتی همچون بیمه ملت که سودده بودن آن محل تردید است و بسیاری از فعالان بازار وضعیت مالی آن را مطلوب ارزیابی نمی‌کنند، رفاه بیشتر برای بازنشستگان ایجاد می‌کند یا تنها بازنشسته‌ها را در شرکت‌های غیرسودده صندوق‌های بازنشستگی سهیم می‌کند؟
به گفته رییس صندوق بازنشستگی کشوری بحران امروز این صندوق حاصل 26تصمیم اشتباهی است که در مورد آن گرفته شده است، توزیع سهام شرکتی مانند بیمه ملت به 13درصد از کل بازنشستگان این صندوق به سرنوشت 26تصمیم قبلی منجر نخواهد شد؟
شراکت 13 درصد بازنشستگان در سهامداری
به گزارش «تعادل»، صندوق بازنشستگی کشوری با خریداری 12.5درصد از سهام شرکت بیمه ملت، اقدام به واگذاری 345میلیون سهام آن بین 100هزار نفر از بازنشستگان کشوری کرده است. با در نظر گرفتن اینکه جمعیت بازنشستگان این صندوق یک‌میلیون و 300هزارنفر است، 13درصد از آنها می‌توانند سهامدار بیمه ملت شوند.
زمان شروع این واگذاری قیمت هر سهم بیمه ملت در تابلوی بورس 170تومان بود، یعنی 32تومان ارزانتر از قیمت فروخته‌شده با بازنشستگان. اما با گذشت تقریبا دوهفته از آغاز این واگذاری اکنون این تفاضل قیمت به 4تومان رسیده است. پیش‌بینی صندوق بازنشستگی کشوری، شرکت 100هزار بازنشسته در این برنامه است که برای هر فرد 3450تومان سهم اختصاص می‌یابد. ارزش تومانی این میزان سهم 700هزار تومان می‌شود که در قالب وام قرض‌الحسنه و در اقساط 36 ماهه بازگردانده می‌شود. برای مردمی که در دوره قبل تجربه خریداری سهام عدالت با کمترین هزینه و قول بیشترین سود را داشتند، این‌بار با بسته‌یی دیگر روبه‌رو شده‌اند که می‌تواند یادآور همان سهام عدالت باشد.
ماجرا ساده است؛ صندوق بازنشستگی با تجمیع سود پرداختی‌های شاغلان کرسی هیات‌مدیره شرکت بیمه ملت را خریداری کرده (که پیش‌بینی می‌شود در بلندمدت این شرکت وضعیت خوبی نداشته باشد) و با ارائه وام سهام این شرکت را به 13درصد بازنشستگانش واگذار می‌کند. موضوعی که جزییات آن را معاون سرمایه‌گذاری این صندوق به خوبی تشریح کرده است.
محمود شهشهانی‌پور در نشست خبری «تشریح چگونگی واگذاری سهام بیمه ملت به بازنشستگان» توضیح داد: «به تازگی صندوق اقدام به خرید ۱۲,۵درصد از سهام بیمه ملت و در اختیار گرفتن یک کرسی مدیریتی بیمه ملت کرده است. با این اقدام و در اختیار قرار گرفتن یک کرسی مدیریتی دیگر توسط صندوق، عملا دو کرسی مدیریتی بیمه ملت متعلق به صندوق بازنشستگی است که می‌توان از این ظرفیت برای تحقق سایر اهداف حمایتی از بازنشستگان کشوری استفاده کرد.»
به گفته شهشهانی‌پور شرکت‌های بیمه‌یی به دلیل ارتباط تنگاتنگ با اقشار مختلف مردم و خدمات متنوعی که ارائه می‌کنند، مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار دارند. او ادامه داد: « به همین علت، واگذاری سهام بیمه ملت با توجه به ارزش دارایی‌های در اختیار، حضور در بورس، پشتوانه مناسب و سایر مسائل فنی و همچنین توجه به آینده بازنشستگان، در دستور کار قرار گرفت.»
الزامات واگذاری سهام به بازنشستگان
اینکه صندوق بازنشستگی کشوری به‌جای اینکه خود به کار بنگاهداری مشغول شود، بازنشستگان را به تحت شمول مالکیت در بیاورد، اقدامی مهم برای خصوصی‌‌سازی اقتصاد می‌تواند، تلقی شود اما در واگذاری سهام به توده مردم همواره باید چند الزام را در نظر گرفت؛ یکی اینکه ممکن است بسیاری از افراد تجربه و تخصص حضور در بازار سرمایه را نداشته باشند و دیگر اینکه باید ریسک سهام واگذارشده پایین باشد.
تجربه سهام عدالت به ما نشان داد که بی‌حساب‌وکتاب مردم را نمی‌توان به بهانه اقتصاد خصوصی تا پایین‌ترین لایه‌های جامعه وارد فعالیت اقتصادی کرد و همین هم بود که اکنون با گذر چندین سال دولت هنوز نتوانسته است حتی سود سهام عدالتی که به قیمت هر سهم هزارتومان به مردم عرضه شده بود را پرداخت کند.
اکنون هم درخصوص واگذاری سهام بیمه ملت این نگرانی می‌رود که با وجود شرایط این شرکت که پیش‌بینی می‌شود در بلندمدت از حاشیه سود مطمئنی برخوردار نباشد نه تنها باری از دوش بازنشستگان برندارد بلکه آنها را متحمل به پرداخت تسهیلاتی که به نوعی توفیق اجباری است، کند. توضیح این امر بسیار اهمیت دارد، چراکه واگذاری سهام بیمه ملت به بازنشستگان نقطه شروع است و این پروژه ادامه دارد. همان‌طور که معاون سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی گفت: « واگذاری سهام دیگر شرکت‌های بورسی به بازنشستگان کشوری از جمله اهداف صندوق بازنشستگی کشوری در آینده است.»
تعداد سهم بیمه ملت، در قالب وام قرض‌الحسنه سه ساله و بدون بهره، با ارزش تقریبی ۷۰۰ هزار تومان و اقساط ۳۶ماهه به بازنشستگان کشوری واگذار می‌شود که با این شرایط ماهانه ۲۰هزار تومان از حقوق بازنشستگان متقاضی کسر خواهد شد.
به گفته معاون سرمایه‌گذاری و امور اقتصادی صندوق بازنشستگی کشوری تا تسویه کامل اقساط وام، امکان خرید و فروش و واگذاری این سهام برای بازنشستگان فراهم نیست؛ وجه اشتراک دیگری میان سهام عدالت و سهام بیمه ملت.
شهشهانی‌پور با تاکید بر اینکه واگذاری سهام بیمه ملت به صورت اختیاری است و تنها به متقاضیان آن واگذار می‌شود، گفت: «سود سهام از ابتدا متعلق به شخص بازنشسته است و صندوق در مسائل مالی سهام دخالت نمی‌کند و تنها به دلیل اینکه این سهام به صورت اقساط به بازنشستگان واگذار می‌شود، اصل آن تا پایان پرداخت اقساط در اختیار صندوق قرار دارد.»
شهشهانی‌پور تاکید کرد: «میزان سود سالانه هر سهم در مجمع عمومی عادی هر شرکت با حضور سهامداران آن مشخص می‌شود که برای بیمه ملت نیز در نخستین مجمع عمومی که مربوط به صورت‌های مالی سال ۹۵ است، سود سهام مشخص شده و از طریق بورس به بازنشستگان پرداخت می‌شود.»
سبد سهام خدماتی برای بازنشستگان
محمود طهماسبی‌پور مدیرعامل هلدینگ مالی، بانکی و سهام صندوق بازنشستگی کشوری نیز در این نشست خبری اظهار کرد: صندوق دنبال اجرای سیاست‌های حمایتی از بازنشستگان کشوری در قالب واگذاری مجموعه‌یی از سهام خدماتی شامل بیمه، بانک و لیزینگ است که برای نخستین گام از واگذاری سهام بیمه ملت آغاز کرده است.
طهماسبی‌پور با بیان اینکه برای این طرح، بیمه‌های مختلف در کشور بررسی و تحلیل شدند، گفت: با نظر گروهی از کارشناسان فنی و متخصص در حوزه بیمه و بورس، ضمن خرید ۱۲,۵درصد از سهام بیمه ملت که تا پیش از این در اختیار بیمه ایران قرار داشت، واگذاری این سهام به بازنشستگان کشوری عملیاتی شد.
وی تاکید کرد: تلاش صندوق برای واگذاری سهام بیمه ملت، تحت پوشش قرار دادن بازنشستگان در سراسر کشور است و به همین دلیل دو راهکار برای ثبت‌نام متقاضیان در نظر گرفته شد؛ نخست، ثبت‌نام اینترنتی از طریق سایت صندوق، چاپ برگه ثبت‌نام و ارسال فیزیکی این برگه با پست برای هلدینگ مالی صندوق است.
طهماسبی‌پور اضافه کرد: دومین راه برای ثبت‌نام متقاضیان از طریق دفاتر پیشخوان دولت است که بازنشستگان کشوری می‌توانند با مراجعه به این دفاتر و با پرداخت حدود 2هزار و ۴۰۰تومان ثبت‌نام کنند. هزینه ثبت‌نام در دفاتر پیشخوان در نخستین قسط پرداختی به حساب بازنشسته بازمی‌گردد.
وی با اشاره به رعایت قوانین و ضوابط موجود در واگذاری سهام بیمه ملت به بازنشستگان اظهار داشت: با توجه به نوع سهام که از طریق بورس واگذار می‌شود، مجوزهای لازم از بیمه مرکزی و سازمان بورس دریافت و ضوابط حاکم بر بازار بورس نیز رعایت شده است.
طهماسبی‌پور با اشاره به زمان تخصیص سهام به بازنشستگان متقاضی گفت: پس از پایان مهلت ثبت‌نام، ظرف دو هفته نسبت به دریافت کد سهامداری متقاضیان اقدام و پس از تعیین کد سهامداری از سازمان بورس، تعداد سهام تعیین شده به افراد متقاضی به صورت یکسان واگذار می‌شود.
مدیرعامل هلدینگ مالی، بانکی و سهام صندوق بازنشستگی کشوری تصریح کرد: صندوق تلاش می‌کند تا واگذاری سهام به بازنشستگان کشوری تا پایان دی ماه امسال عملیاتی شود.
