گروه اقتصاد اجتماعی
فرمانده انتظامی شهرستان ابرکوه از کشف 23 تن برنج خارجی قاچاق به ارزش یک میلیارد و 400 میلیون ریال در ابرکوه خبر می‌دهد و معاون اجرایی سپاه الغدیر یزد از کشف 125 تن برنج خارجی قاچاق در یزد خبرداد. دادستان عمومی و انقلاب زاهدان از کشف 100 تن برنج قاچاق توسط اداره اطلاعات سپاه این استان می‌گوید و رییس اداره صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه، از ضبط 330 تن برنج در شهرستانش. اینها تنها چهار مورد از برنج‌های قاچاق کشف شده، در آذرماه امسال بودند. با وجود اینکه بنابر مصوبات دولت، واردات برنج با نام‌هایی چون مرزنشینی، پیله وری و ته لنجی حتی در فصل ممنوعیت نیز مجاز است، در 4ماه گذشته و همزمان با فصل برداشت برنج واردات این محصول به کشور ممنوع بود. حالا و در پایان فصل برداشت برنج، با اعلام وزارت جهاد کشاورزی واردات برنج بار دیگر آزاد شد تا مرهمی نیز بر افزایش قیمت این محصول در ماه‌های گذشته باشد.
پس از ممنوعیت از واردات برنج طی چهار ماه گذشته، همزمان با فصل برداشت آن، عبدالمهدی بخشنده، معاون برنامه‌ریزی اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی، اعلام کرد واردات برنج با تعرفه و عوارض گذشته، از نو آزاد شده است. معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: «مجددا واردات برنج با تعرفه ۴۰درصدی و عوارض مابه‌التفاوت ۵۰۰ تومانی آزاد شده است و تاجران می‌توانند برای واردات برنج اقدام کنند.»
به گزارش ایلنا، براساس آخرین آمار منتشر شده از جانب وزارت جهاد کشاورزی، برنج در ماه‌های مرداد، شهریور، مهر و آبان به‌طور رسمی وارد کشور نشده است و در طول چهار ماهه نخست امسال نیز تنها ۳۲۵ هزار و ۷۳۷ تن برنج به ارزش ۲۷۳ میلیون و ۹۷۸ هزار و ۹۳۹ دلار، از کشورهای امارات، پاکستان و هند به ایران وارد شده که این میزان نیز 29.54درصد از نظر وزنی و 41.76درصد از نظر ارزشی نسبت به 8 ماهه پارسال کاهش داشته است. اما به گزارش ایسنا، بنابر آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، طی 8 ماه نخست امسال، 620 هزار تن برنج وارد کشور شده است که با کسر میزان واردات آن تا پایان تیرماه، حداقل چیزی حدود 300 هزار تن برنج در فصل ممنوعیت وارد کشور شده است.
فصل گرانی برنج
یک هفته پیش‌تر، اسکندر زند، رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، در جشن شکرگزاری برداشت محصول گندم، گفت: «در زمینه تامین و تولید بذر محصولات راهبردی مانند ذرت، گندم، پنبه و برنج به خودکفایی رسیده‌ایم و 100 درصد ارقام جو و 93 درصد ارقام کشت‌شده در مزارع، تولید کشور است.» عباس کشاورز، معاون امور زراعی وزارت جهاد کشاورزی نیز در همین جشن گفت: «با توجه به بحث افزایش بهره وری، تولید برنج از 4400 کیلوگرم به 5400 کیلوگرم در هکتار رسیده است.» با این همه، بر اساس جدیدترین گزارش بانک مرکزی، قیمت ده گروه کالایی نسبت به سال گذشته با افزایش نرخ 1.9 تا 45.5درصدی مواجه بوده که در این میان بیشترین افزایش نرخ مربوط به برنج است. بنابر این گزارش قیمت خرده‌فروشی برنج در هفته منتهی به ۱۹ آذرماه سال جاری، نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش قیمتی 45.5درصدی داشته است. هرچند این قیمت، نسبت به یک هفته پیش از خود در سال جاری، ثابت بوده است.
بخش قابل توجهی از این افزایش قیمت در ماه‌های گذشته، مربوط به رشد قیمت برنج وارداتی بود. با وجود اینکه قیمت برنج وارداتی طی 8 ماهه پارسال بیش از یک دلار بود با کاهش ۱۶ درصدی به ۸۴ سنت کاهش یافت، اما بر اساس آمارهای بانک مرکزی از خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران و اظهارات مسوولان مختلف اقتصادی کشور، قیمت برنج خارجی طی ماه‌های گذشته افزایش یافت و در مهر ماه امسال به بیش از کیلویی ۶۰۰۰ تومان در بازار رسید. البته بنابر گفته علی قنبری، معاون وزیر جهاد کشاورزی، افزایش قیمت برنج خارجی طی ماه‌های گذشته منطقی نبود و به همین سبب نیز پس از ورود وزارت جهاد کشاورزی و شرکت بازرگانی دولتی برای عرضه برنج وارداتی به قیمت دولتی در بازار و بورس کالا، بازار این محصول متعادل‌تر شد.
این سوی مرزها
کاوه زرگران، رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران، با اشاره به بحث گرانی کالاهای اساسی در کشور، به ایسنا گفت: «برنج 40 درصد تعرفه واردات دارد و کیلویی 500 تومان هم عوارض ورودی بر آن اضافه می‌شود. در پشت مرز با دلار آزاد هر کیلو برنج حدود 3 هزار تومان تمام می‌شود اما قیمت آن در بازار داخل با این رقم تفاوت‌های جدی دارد.» مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج، نیز در این زمینه به مهر گفت: «هر کیلوگرم برنج خارجی برای واردکنندگان پس از ترخیص از گمرک ۴۶۰۰ تومان تمام می‌شود که در بازار عمده فروشی کیلویی ۴۷۰۰ تومان و در بازار خرده‌فروشی ۴۹۰۰ تومان فروخته می‌شود، چراکه قیمت هر کیلوگرم برنج حدود ۸۵ سنت است که ۴۰ درصد تعرفه و ۵۰۰ تومان عوارض مابه‌التفاوت برنج وارداتی با قیمت داخلی و ۲۰۰ تومان هزینه‌های استاندارد و بهداشت به قیمت هر کیلوگرم برنج وارداتی پیش از ترخیص اضافه می‌شود.»
اما بنابر آمار رسمی موجود از واردات برنج، هر کیلوگرم قیمت این محصول خارجی به صورت میانگین ۸۴ سنت است که با در نظر گرفتن نرخ ارز مبادله‌یی ۳۳۰۰ تومانی برای واردات آن و قیمت میانگین ۲۷۷۲ تومانی هرکیلوگرم از این محصول وارداتی، می‌توان گفت برنج وارداتی پیش از ترخیص از گمرک کیلویی حدود ۱۱۰۸ تومان به عنوان تعرفه ۴۰ درصدی و ۷۰۰ تومان عوارض به عنوان مابه‌التفاوت قیمت برنج خارجی با تولید داخل و هزینه‌های استاندارد و بهداشت هزینه دارد که پس از ترخیص از گمرک، قیمت برنج خارجی را به کیلویی ۴۵۸۰ تومان می‌رساند.
کشورهای صادرکننده برنج به ایران به ترتیب هند، پاکستان و امارات هستند به اضافه کشورهایی که از طریق مناطق ویژه چابهار و شهید رجایی محصول خود را به ایران صادر کرده‌اند که در این میان کشورهای هند با بیش از ۱۵۷ هزار تن صادرات برنج به ایران سهمی معادل 45.48درصد، پاکستان با صادرات بیش از ۱۲۵ هزار تن سهمی معادل 38.56درصد و امارات با صادرات بیش از ۲۸ هزار تن سهمی معادل 8.77درصد در بازار برنج خارجی ایران دارند.
مسوولان وزارت جهاد کشاورزی، پیش از این‌بارها از نیاز حدود ۸۰۰ هزار تنی به واردات برنج، با توجه به تولید دو میلیون و ۲۰۰ هزار تنی این محصول در داخل کشور و مصرف حدود سه میلیون تنی آن، خبر داده‌اند. اکنون و با به شمار آوردن واردات ۳۲۵ هزار تنی این محصول استراتژیک طی 4 ماهه نخست امسال، باید دید که واردات برنج به میزان نیاز داخلی، یعنی ۸۰۰ هزار تن خواهد بود یا چون سال‌های دولت گذشته، بی‌حساب و کتاب و مازاد بر مصرف داخلی است.
