مشاور رییس‌کل بانک مرکزی از رونمایی مدل نوین نظارت بانکی تا پایان آذرماه سال جاری خبر داد و گفت: با این شیوه، کارآیی و اثربخشی نظارت بر بانک‌ها افزایش می‌یابد و یکی از زیرساخت‌های لازم برای اجرای کامل IFRS فراهم می‌شود.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده پولی و بانکی، احمد بدری، مشاور رییس کل بانک مرکزی نتایج پروژه «بازطراحی نظام نظارت بانک مرکزی بر بانک‌ها» را در 3 بخش تشریح کرد. ولی‌الله سیف، رییس کل بانک مرکزی چندی پیش از بازطراحی نظام نظارتی بانک‌ها خبر داد و گفت که پروژه مطالعاتی این کار از اواسط سال 1393 آغاز شد و تا پایان ماه جاری به بهره‌برداری می‌رسد.
مشاور رییس‌کل بانک مرکزی در این زمینه با بیان اینکه کارگروهی از دانشگاهیان و اعضای حرفه، پروژه بازطراحی نظام نظارت بانک مرکزی بر بانک‌ها را به سرانجام رسانده‌اند، گفت: وضعیت بانک‌ها در شرایط کنونی مساعد نیست که امیدواریم با درمان آسیب‌های شناسایی‌شده در این بخش، از این مسیر به‌سلامت عبور کنیم.
این پروژه از متدولوژی ترکیبی داده‌های کمی صورت‌های مالی و داده‌هایی خارج از صورت‌های مالی، نظرسنجی از خبرگان و مطالعات تطبیقی بهره برده است. وی با تشریح نظام نظارتی بانک مرکزی گفت: با طراحی صورت‌های مالی جدید بانک‌ها در راستای اجرای کامل IFRS و ابلاغ آنها در بهمن‌ماه سال 1394 به نظام بانکی، تغییرات اساسی در صورت‌های مالی جدید نسبت به صورت‌های مالی قدیم صورت گرفت. این تغییرات شامل 16 مورد تغییر بنیادی بوده که مهم‌ترین مورد در این بخش، افزودن صورت عملکرد سپرده‌های سرمایه‌گذاری است. همچنین 91 مورد تغییر در راستای ارتقای افشا و شفافیت صورت‌های مالی صورت گرفته است که در میان آنها، «احصا و طبقه‌بندی تسهیلات تجدید شده به عنوان مبادلات غیر نقدی»، «افشای دارایی‌های غیرعملیاتی بانک‌ها»، «افشای کیفیت سود» و «افشای کامل معاملات اشخاص مرتبط و معاملات درون‌گروهی» از مهم‌ترین موارد 91 تغییر در این بخش هستند.
54 مورد تغییر نیز در جهت همگرایی با IFRS اتفاق افتاد که عمده‌ترین آن، افشای ریسک‌های چهارگانه صنعت بانکداری (عملیاتی، نقدینگی، اعتباری و بازار) بوده است. مشاور رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: به‌طور اجمال این موارد تغییراتی است که اکنون به عنوان فاصله صورت‌های مالی قدیم بانک‌ها با نمونه ابلاغی بانک مرکزی از آن یاد می‌شود.
در طراحی صورت‌های مالی، عمده‌ترین اتفاق با ابلاغ صورت عملکرد سپرده‌های سرمایه‌گذاری رقم خورده است.
این صورت مالی جدید، 3 کارکرد اساسی را دنبال کرده که نخستین آن «تطبیق صورت سود و زیان با نمونه رایج و متعارف» بوده است. در صورت‌های مالی قبلی یک التقاط در سود و زیان و تقسیم سود وجود داشت؛ افشا نشدن سود ناشی از عملیات اصلی (Core) یا به تعبیری، خالص درآمدهای بهر‌ه‌یی (Spread) مهم‌ترین نکته‌یی است که باید در صورت‌های مالی یک بانک به‌منظور تحلیل محرز باشد که این موارد در صورت‌های مالی جدید رفع شد و تطبیق کامل با نمونه رایج سود و زیان IFRS در جهان به وقوع پیوست.
دومین کارکرد صورت عملکرد سپرده‌های سرمایه‌گذاری مربوط به انطباق با قانون بانکداری ایران بوده؛ زیرا طبق قانون رابطه بانک با صاحبان سپرده‌های سرمایه‌گذاری، رابطه وکیل و موکل است که این مورد باید در ترازنامه و گزارش عملکرد نمود عینی پیدا می‌کرد و در غیر این صورت خلاف قانون به‌حساب می‌آید.
گزارش وکیل به موکل بر اساس قانون مدنی، سالیان سال است که الزامی است و با تغییری ظریف در ترازنامه این گروه از سایر سپرده‌گذاران جدا شده‌اند؛ اما جمع بدهی‌های بانک مانند سابق برای تحلیل‌ها قابل استفاده است. وی با اشاره به کارکرد سوم صورت عملکرد سپرده‌های سرمایه‌گذاری به عنوان «تطبیق با چارچوب نظری گزارشگری مالی» تشریح کرد: گزارش به صاحبان منابع که سودشان قطعی نیست یک الزام است که باید جدی گرفته شود.
همچنین شفاف کردن حساب و کتاب، جلوگیری از انتقال ثروت از سهامداران به سپرده‌گذاران و بالعکس در این بخش مدنظر قرارگرفته است. در خط انتهایی صورت عملکرد سپرده‌های سرمایه‌گذاری مابه‌التفاوت سود قابل پرداخت به سپرده‌گذاران افشا شده که در صورت منفی بودن بیانگر آن بوده که سود اضافه به سپرده‌گذاران از جیب سهامداران و انتقال ثروت از سهامدار به سپرده‌گذار صورت گرفته است. البته بر اساس مستندات در سال‌های گذشته در برخی موارد این عملکرد برعکس بوده و ثروت از سپرده‌گذار به سهامداران انتقال یافته است.
