گروه بورس| حسن صادقی|
خبر تمدید تحریم‌های 10ساله که با چراغ سبز کاخ سفید همراه بود، واکنشهایی را از سوی مقامات ایرانی در پی داشت. تاکید صریح مسوولان کشور بر اتخاذ واکنشهایی در پاسخ به تمدید این تحریم‌ها موجب شد تا آینده دستاورد برجام برای بسیاری از فعالان اقتصادی در هاله‌یی از ابهام فرو رود. با این حال سخنان وزیر امور خارجه امریکا بر حفظ بندهای توافق شده و روشن نبودن مواضع ایران در قبال این بی‌تعهدی، چشم‌اندازهای اقتصادی کشور را برای پیش‌بینی مسیر آینده دستخوش تغییر کرد. از این رو انتظار می‌رفت در پی التهابات به وجود آمده از کاهش اعتبار برجام، بازار سرمایه واکنش‌های هیجانی داشته باشد اما بررسی معاملات روز گذشته بازار سرمایه حاکی از آن است که بورس تهران کمتر واکنشی به این رویدادها داشته است. بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که بازار سهام کنونی به جایگاهی رسیده که رفتار سهامداران و بورس‌بازان روال منطقی‌تری یافته است. به اعتقاد این کارشناسان، افزایش قیمت نفت و ترسیم آینده‌یی بهتر از فروش نفت ایران، دست به دست هم داده تا تحلیل بازار از کانال این رویدادها قوت یابد و هیجانات روانی دیگر مانند گذشته، قدرت تغییرات ارزش
سهام را نداشته باشند. نخستین نشانه این موضوع، سبز پوشی شاخص کل بازار بود به‌طوری‌که بورس تهران در پی معاملات روز گذشته با وجود ریزش بسیاری از صنایع، به همت پالایشی‌ها و پتروشیمی‌ها روند صعودی خود را ادامه اداد.
بازگشت بازار سرمایه به روال منطقی
حافظ عزیزی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» معتقد است که ریزش قیمت بسیاری از صنایع بورسی در دادوستدهای روز گذشته طبیعی بوده و هیچ تاثیری از تمدید تحریم‌های امریکا نداشته است. این کارشناس در ادامه می‌افزاید: «بازار سرمایه در برهه کنونی به جایگاهی رسیده که کمتر از این قبیل رویدادها تاثیر می‌پذیرد. به عبارت دیگر نگاه فعالان بازار سرمایه بیشتر به قیمت نفت و اتفاقات اقتصادی معطوف شده است. با شروع روند صعودی قیمت و افزایش قیمت دلار، انتظار می‌رود بازار سرمایه کمتر تحت تاثیر هیجانات روانی قرار بگیرد. با توجه به رشد قیمت‌های جهانی فلزات و بهبود آمار تولید و فروش برخی شرکت‌های حاضر در بورس، چشم‌انداز بازار سهام امیدوارانه‌تر ترسیم خواهد شد.»
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه رویدادهای سیاسی در هر صورت تاثیر خود را بر بازار سرمایه خواهد گذاشت، توضیح داد: «نوسانات شاخص قیمت‌ها برای فعالان بورس، یک موضوع کاملا پذیرفته شده است اما آنچه اهمیت بیشتری دارد کاهش تاثیرات روانی بر بازار سرمایه و تقویت نگاه‌های تحلیلی و بنیادی در خرید و فروش سهام شرکت‌هاست. تنها در این صورت خواهد بود که با پیشرفت‌های اقتصادی کشور، بازار سرمایه نیز عمیق‌تر و پویاتر از گذشته خواهد شد.»
بنابر گفته عزیزی، تاب و تب‌های هیجانات سیاسی در خرید و فروش سهام فروکش کرده و پس از التهابات بین‌المللی، هم‌اکنون بازار سرمایه به جوی آرام و طبیعی رسیده است. با این حال دلیل اصلی بی‌تفاوتی بازار سهام به تصویب تحریم‌ها چیست؟ عظیم ثابت، کارشناس بازار سرمایه در این باره معتقد است با تصویب تحریم‌های گذشته، هیچ اتفاق خاصی روی نداده و سال‌های زیادی بوده که اقتصاد ایران با این قبیل تحریم‌ها دست به گریبان است. ثابت در گفت‌وگو با «تعادل» با اشاره به اینکه محور اصلی رشد شاخص کل بازار طی معاملات روز گذشته بیشتر متاثر از رشد ارزش سهام گروه پالایشی و پتروشیمی بود، تصریح کرد: «صنایع تاثیر‌گذاری مانند پالایشی‌ها و پتروشیمی‌ها به دلیل افزایش قیمت نفت و نتایج امیدوار‌کننده اجلاس اوپک، موجب تقویت خرید و رشد قیمت سهام این گروه‌ها شد. با این حال بسیاری از صنایع بورسی منفی بودند اما بازار به مرتبه‌یی رسیده که معتقد است با تصویت تحریم‌های 10ساله ایران، اتفاق خاصی روی نداده که بخواهد صف‌های فروش شرکت‌ها را شدت بخشد. بازار سرمایه تحت تاثیر اخبار خوبی که در هفته گذشته روی داد، چندان تحت تاثیر اقدام کنگره امریکا قرار نگرفت؛ چراکه
اخبار نفتی و اقتصادی داخلی از این خبر مهم‌تر و اثرگذار‌تر بود.»
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه با تشریح تحریم‌های داماتو، به کم اهمیت بودن این تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: «تصویب این تحریم‌ها اتفاق جدیدی نبود که بخواهد فضای اقتصادی کشور را متلاطم کند. این تحریم‌ها از سال 1996 تاکنون همراه با اقتصاد ایران بوده و هر 10سال یک‌بار نیز تمدید می‌شده است. از سوی دیگر در حالی کنگره امریکا تحریم‌های داماتو را تمدید کرد که یکی از نمایندگان کنگره گفته بود، قصد برهم زدن برجام را ندارند و باید برای تقویت برجام اقدامات لازم صورت بگیرد. وزیر امور خارجه امریکا نیز در سخنانی از حوزه اختیارات خود برای رفع تناقضاتی که این تحریم‌ها با برجام دارد خبر داده است و در مصاحبه‌یی ادعا کرده تحریم‌هایی که با برجام تلاقی دارد، در نظر گرفته نخواهد شد. از این‌رو به نظر می‌رسد فعالان بازار سرمایه این موضوع را در نظر دارند که تمدید تحریم‌ها و نقض برجام نیاز به نگاه کارشناسی دقیق در حوزه‌های دیپلماسی و حقوق بین‌الملل دارد و باید با ظرافت و نگاهی بسیار دقیق ارزیابی و قضاوت شود. بر همین اساس از هر اقدام شتابزده و عجولانه‌یی باید خودداری کرد.»
این کارشناس بر این باور است که بازار سرمایه کنونی پس از افت و خیزهای بسیاری که در ماه‌های گذشته داشته اینک به منطقی دست یافته که با اخبار اینچنینی بازار بخواهد صف فروش تشکیل دهد. این کارشناس در ادامه تصریح کرد: «برجام برای اقتصاد کشور بسیار تاثیرگذار است اما نه اینکه همه نگاه‌های خود برای خرید سهام در روزهای آتی را به آینده برجام گره بزنیم.»
آینده بازار سرمایه در گرو افزایش قیمت نفت
ثابت با بیان اینکه فروش نفت برای اقتصاد کشور یک لازمه اساسی بود، اظهار کرد: «اقتصاد ایران یک اقتصاد نفتی است و اینطور نیست که با کاهش یا افزایش درآمدهای نفتی، تنها شرکت‌ها و صنایع نفتی داخلی متضرر شوند، بلکه نفت در همه جای اقتصاد کشور نقش اساسی و مهمی دارد. اگر از درآمدهای نفتی کاسته شود، درآمدهای گمرکی و مالیاتی دولت نیز کاهش می‌یابد و از این منظر اعتباراتی که دولت برای بخش‌های عمرانی و تولیدی خود در بودجه سالانه در نظر گرفته، تامین نخواهد شد. بنابراین انتظار می‌رود با افزایش درآمدهای نفتی، دست دولت برای اتمام پروژه‌های نیمه تمام عمرانی بازتر شود و با تامین اعتبارات لازم برای تکمیل آنها، بسیاری از صنایع بورسی مانند سیمانی‌ها، سرامیکی‌ها، ساختمانی‌ها و... با درآمدها و صورت‌های مالی بهتری روبه‌رو باشند.»
اگرچه عظیم ثابت تاثیر بلندمدت افزایش قیمت نفت بر بازار سرمایه را بررسی کرد اما باقر خادمی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز در گفت‌وگو با «تعادل» از نقش کوتاه‌مدت این افزایش در شاخص‌های بازار سرمایه سخن گفت و در این باره تاکید کرد: «با توجه به اینکه حجم زیادی از بازار سرمایه ازجمله در اختیار گروه پالایش و پتروشیمی است و ارزش سهام این گروه‌ها به‌طور مستقیم بیشتر وابسته به عرضه و تقاضای جهانی هستند؛ به‌طوری‌که حتی قیمت‌گذاری نفت در بازارهای جهانی هم بر اساس همین عرضه و تقاضاست. همچنین گروه‌های دیگر بورس نیز مانند گروه سیمان، ساختمان و... به‌طور غیرمستقیم از قیمت نفت تاثیر می‌پذیرند. پس می‌توان نفت را یکی از عوامل کلان اقتصادی موثر بر بازار سرمایه دانست. در نشست اخیر سازمان اوپک که منجر به ایجاد محدودیت برای تولید کشور‌های عضو این سازمان شد، شاهد جهشی حدود
8 درصدی در نرخ‌های جهانی نفت بودیم که در صورت تثبیت این امر می‌توان گفت، نفت برنت بین 50 تا 60 دلار تثبیت می‌شود. از این رو بیشترین گروهی که می‌تواند از این افزایش منتفع شود، گروه پالایش و پتروشیمی است که البته در معاملات دیروز نیز در گروه پالایشی شاهد این امر بودیم. درمجموع باتوجه به اتفاقات اخیر و سیاست‌های نفتی احتمالی دولت جدید ایالات‌متحده می‌توان به رشد سودآوری گروه‌هایی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم با نفت رابطه دارند امیدوار بود.»
