گروه جهان|
ارزش دلار در بازارهای جهانی تقویت شده و به نظر می‌رسد که اقبال عمومی نسبت به این مساله بالاست، آن هم بدون در نظر گرفتن نقشی که دلار در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند.
نشریه اکونومیست می‌نویسد: مهم‌ترین ارز جهان در حال تقویت بازوهای خود است. در سه هفته پس از پیروزی دونالد ترامپ، کاندیدای جنجالی جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده ارزش دلار در بازارهای جهانی به‌طور کم سابقه‌یی افزایش یافته است. ارزش دلار هم‌اکنون
40 درصد بالاتر از پایین‌ترین نرخ آن در سال 2011 است. البته تقویت دلار با شرایط ارزهای بازارهای نوظهور نیز ارتباط مستقیمی دارد. یوان چین اکنون به پایین‌ترین سطح خود در برابر دلار از سال 2008 میلادی تاکنون رسیده است. هند هم که با مشکلات داخلی از جمله چالش نقدینگی روبه‌روست، شاهد بوده که ارزش روپیه در برابر دلار به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. سایر ارزهای آسیایی نیز برای نخستین‌بار از سال‌های 98-1997 به پایین‌ترین سطح خود در برابر دلار رسیده‌اند.
سال‌هاست که ارزش دلار در بازارهای جهانی با شیب ملایمی در حال افزایش است، اما افزایش ناگهانی در چند هفته اخیر به‌دلیل چشم‌انداز یک تغییر سیاسی ـ اقتصادی عمده در امریکاست. اکنون بیشتر سرمایه‌گذاران روی اینکه دونالد ترامپ قرار است مالیات‌ها را قطع کرده و مبالغ بیشتری را صرف زیرساخت‌های ویران شده ایالات متحده کند، شرط بسته‌اند. در این میان احتمالا کسری بودجه سنگین فدرال رزرو را مجبور خواهد کرد که نرخ بهره را با سرعت بیشتری افزایش دهد. اوراق بهادار 10ساله امریکایی از 1.7درصد در شب انتخابات به 2.3درصد افزایش یافته است. اوراق بهادار با ارزش بالاتر مانند یک آهنربا در جریان سرمایه عمل می‌کند.
در اینجا به نظر می‌رسد که باید از رشد قدرتمندتر اقتصادی در بزرگ‌ترین اقتصاد جهان استقبال کرد اما شرایط امروز را می‌توان با روزهای دور نخست ریاست‌جمهوری رونالد ریگان مقایسه کرد؛ روزگار کسری بودجه کلان و نرخ بهره بالا، روزگاری در آن ارزش دلار نوسانات زیادی داشت. در آن زمان این نوسانات و تقویت ناگهانی ارزش دلار مشکلات زیادی را برای اقتصاد جهانی به بار آورد و هنوز هم می‌تواند شرایط بازارهای جهانی را پیچیده کند. اگرچه اقتصاد امریکا هنوز هم در مقایسه با اقتصاد جهانی بخش کوچک‌تری را شامل می‌شود اما بازارهای مالی و اعتباری جهان رشد چشمگیری داشته‌اند و دلار همچنان نقش محوری در این بازارها دارد و همین مساله دلار قدرتمندتر را برای جهان و امریکا خطرناک‌تر می‌کند.
نگرانی نسبت به اقتصاد جهان
نفوذ ایالات متحده به عنوان یک قدرت تجاری در جهان روبه کاهش است. اکنون شمار کشورهایی که ایالات متحده، بزرگ‌ترین صادرکننده آنان به شمار می‌آید از 44 کشور در سال 1994 به 32 کشور در دو دهه بعد رسیده است. با این حال هنوز هم، برتری دلار به عنوان ابزاری برای مبادله و ذخیره اعتبار در جهان بلامنازع است. برخی جنبه‌های قدرت دلار کاملا مشهود است. به عنوان مثال در یک مورد امریکا و کشورهایی که ارز رایج آنها همراستا با دلار حرکت می‌کند، تقریبا 60درصد از جمعیت جهان و 60درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهند. موارد دیگر کمتر علنی است. در سال‌های اخیر میزان تامین مالی به دلار خارج از مرزهای امریکا افزایش یافته است. همزمان با ثروتمندتر شدن بازارهای نوظهور و تشنه‌تر شدن به منابع مالی، تقاضای آنان برای دلار نیز افزایش یافته است. از زمان بحران مالی، نرخ بهره پایین در امریکا منجر شد که صندوق‌های بازنشستگی برای داشتن عملکردی مناسب و معقول دنبال جایگزین‌های دیگری باشند، بنابراین تلاش کردند تا اوراق بهاداری به دلار را در جاهایی غیرمعمول مانند موزامبیک و زامبیا خریداری کنند. این صادرکنندگان اوراق بهادار بسیار خوشحال بودند
که دارایی خود را با نرخ بهره پایین‌تری در کشور خود قرض دهند. اما زمانی که ارزش دلار بالا می‌رود هزینه ارائه چنین خدماتی نیز بالا می‌رود. اما تاثیرات تقویت ارزش دلار بسیار فراتر از تاثیرات مستقیم آن بر دلارهای وام‌گیرندگان است. از آنجا که تمام دلارهایی که توسط بازارهای نوظهور استقراض می‌شود صرف سرمایه‌گذاری نمی‌شود، بخشی از این پول وارد حساب‌های بانکی شده یا صرف تامین مالی شرکت‌های دیگر می‌شود. اما یک دلار تقویت شده این جریان را برعکس می‌کند. با افزایش ارزش دلار در بازارهای جهانی، استقراض‌کنندگان پول را برای تامین افزایش هزینه‌های بدهی خود استفاده می‌کنند. با خروج سرمایه‌های جاری، ارزش دارایی‌ها کاهش می‌یابد. از این‌رو اتفاقی نیست که بسیاری از بزرگ‌ترین ورشکستگان در برابر دلار ارزهای کشورهایی چون برزیل، شیلی و ترکیه هستند که بدهی‌های دلاری بسیاری دارند.
با تقویت بیشتر دلار، خطرهای دیگری نیز در کمین امریکاست. تقویت ارزش دلار و کسری تجاری می‌تواند از حجم صادرات کاسته و واردات را بیشتر کند. در عصر رونالد ریگان، افزایش کسری تجاری باعث تدوین قوانین حمایت‌گرانه اقتصادی شد. حالا هم این امکان وجود دارد که کسری تجاری دونالد ترامپ را وادار کند که در تلاش برای برقراری تعادل وعده‌های خود مبنی بر اعمال تعرفه‌های سنگین‌تر بر واردات از چین و مکزیک را عملی کند. اگر ترامپ روی چنین قوانین حمایت‌گرایانه‌یی اصرار بورزد، نتیجه برای همه فاجعه‌بار خواهد بود.
به‌طور طبیعی تحقق این سناریوها به سرنوشت دلار بستگی خواهد داشت. چشم‌انداز بازارهای سهام در امریکا رشد قوی‌تر اقتصادی در ماه‌های آینده است. با این حال اقتصاد جهان حال و روز خوشی ندارد و به نظر می‌رسد که تقویت ارزش دلار وضعیت آن را بیش از پیش ضعیف می‌کند.
