گروه اقتصاد اجتماعی
دیابت یا بیماری قند، اختلال سوخت‌وساز در بدن است که توانایی تولید هورمون انسولین را از بین می‌برد یا بدن را در برابر انسولین مقاوم می‌کند تا انسولین تولیدی نتواند کار طبیعی‌اش یعنی پایین آوردن قند خون را انجام دهد. دیابت بیماری شیرینی است که کام بیمار را تلخ می‌کند. بسیار تلخ. فرزاد پیرویان، دبیر دومین آکادمی کشوری اقتصاد سلامت در کنگره‌یی که با محوریت سند ملی دیابت در هتل اوین تهران برگزار شد، آماری ارائه داد که براساس آن حدود یک درصد دیابتی‌های جهان در ایران زندگی می‌کنند. او گفت: «4.5میلیون ایرانی دیابت دارند. ۴۰درصد این افراد از بیماری خود خبر ندارند و میزان شیوع این بیماری به سرعت درحال افزایش است.» او ادامه داد: «هم‌اکنون حدود ۴۱۵میلیون نفر در دنیا به دیابت مبتلا هستند، 8.8درصد جمعیت بزرگسال دنیا به این بیماری گرفتار است و تا سال ۱۴۱۹ تعداد مبتلایان به این بیماری به ۶۴۲ میلیون نفر می‌رسد.» وی اضافه کرد: «بیماری دیابت در ایران نیز به سرعت درحال رشد است و تا سال ۱۴۱۹ بیش از ۹میلیون ایرانی به این بیماری مبتلا خواهند بود.»
به گفته وی، فدراسیون بین‌المللی دیابت، تخمین زده که در سراسر دنیا در سال 1394 حدود 415میلیون بزرگسال مبتلا به دیابت نوع 2 هستند و دیابت به یک بیماری همه‌گیر تبدیل شده که به تدریج افزایش خواهد یافت. پیرویان با بیان اینکه از دو سال گذشته هسته مرکزی کنگره کشوری آکادمی اقتصاد سلامت با هدف سیاست‌گذاری در نظام سلامت به صورت علمی و بومی ایجاد شد، افزود: درمان دیالیزی بیماران دیابتی بالغ بر 200میلیارد تومان هزینه به بخش سلامت وارد می‌کند و حدود 70درصد عوامل موثر در سلامت شامل عوامل اجتماعی، سواد سلامتی و دارویی است. دبیر دومین کنگره کشوری آکادمی اقتصاد سلامت گفت:«بیش از ۷۰درصد عوامل مرتبط با بیماری‌ها، عوامل اجتماعی و اقتصادی مانند، فقر، اقتصاد و فرهنگ است و در مورد بیماری دیابت نیز این عوامل نقش بسیار مهمی در رشد این بیماری دارد». او ادامه داد: «بالا رفتن سن در جمعیت، افزایش شهرنشینی و تغییرات در سبک زندگی موجب رشد سریع دیابت و سایر بیماری‌های مزمن شده و بار مالی دیابت برای دولت‌ها به یک اندازه چالش‌برانگیز است، بر این اساس می‌توان گفت از بین 4.6میلیون بیمار دیابتی کشور، بیماری فقط 60 درصد آنها یعنی تنها
2.7میلیون نفر تشخیص داده شده که با اعمال قانون بیمه‌ها می‌توان تخمین زد که از میان این افراد فقط 1.4میلیون نفر، 50 درصد، خدمات مراقبتی دریافت کرده و نیمی از آنها یعنی 675 هزار نفرشان به اهداف درمانی دست یافتند. قانون نیمه‌ها، یک مدل کلی برای برآورد وضعیت دیابت در جهان است و نرخ‌های حقیقی تشخیص، درمان، اهداف و نتایج در کشورهای مختلف متفاوت است.» فرزاد پیرویان گفت: «تنها اندکی بیشتر از 6درصد از افراد مبتلا به دیابت در ایران، چیزی معادل 337 هزار و 500 نفر، به نتایج مطلوب دست پیدا کردند و از عوارض دیابت‌شان پیشگیری شده است.»
بیماری‌های مزمن را شوخی گرفته‌ایم
همچنین در ادامه این کنگره، شهرام غفاری، رییس موسسه عالی پژوهش سازمان تامین اجتماعی، گفت: «بررسی‌ها نشان می‌دهد بین دو تا ۱۰درصد جمعیت کشورها به بیمای دیابت مبتلا هستند، اگر خوشبینانه نگاه کنیم و آمارهای حداقلی را در نظر بگیریم، سه میلیون و ۲۰۰هزار نفر در ایران دیابت دارند.» وی اضافه کرد:«البته با توجه به تعاریف مختلف تعداد بیماران مبتلا به دیابت در ایران تا هشت میلیون نفر نیز برآورد می‌شود.» او ضمن تاکید بر ضرورت استقرار سند ملی دیابت در کشور ادامه داد:«بیماری‌های مزمن را شوخی گرفته‌ایم اما این بیماری‌ها با ما شوخی ندارند.» او ادامه داد:«بسیاری از وقت و هزینه ما صرف درمان می‌شود درحالی که در مورد بیماری‌های مزمن پروتکل داریم و می‌توانیم آن را اجرا کنیم، همان‌گونه که اکنون سند ملی دیابت در وزارت بهداشت ترسیم شده و ضروری است این سند مستقر شود.» او افزود: «سندهای ملی بسیاری در کشور وجود دارد که در عرصه عمل و اجرا کنار گذاشته شده و در نهایت کار خود را انجام می‌دهیم. در تمام دنیا در ارتباط با این بیماری‌ها پروتکل وجود دارد و اجرا هم می‌شود. ما پروتکل داریم ولی اجرا نمی‌شود.» غفاری اهداف این سند را ثابت نگاه
داشتن دیابت، پوشش درمان و بهبود کیفت درمان دانست و گفت: «سند ملی دیابت تدوین شده اما کار اصلی و سخت، اجرای آن است و برای اجرای آن باید خدمات پیشگیری و درمان این بیماری در کشور با همکاری وزارت بهداشت و بیمه‌ها افزایش یابد. باید بیماران دیابتی شناسایی و تحت پوشش بیمه قرار گیرند تا بتوانیم این بلای خانمان سوز را که بار مالی بسیاری در حوزه سلامت به کشور تحمیل می‌کند، کنترل کنیم.» رییس موسسه عالی پژوهش سازمان تامین اجتماعی گفت: «بیماران مبتلا به دیابت بین دو تا شش برابر بیشتر از سایر افراد بستری می‌شوند و با توجه به اینکه ۱۰درصد جمعیت کشور هر سال بستری می‌شوند، هر سال ۶۴۰ هزار مورد بستری افراد دیابتی را در کشور داریم. متوسط هزینه درمان یک بیمار دیابتی یا بیمار بستری شده در ایران در خوشبینانه حالت بین دو میلیون و 200تا دو میلیون و 300هزار تومان است که در مجموع چیزی معادل یک‌هزار و 472میلیارد تومان هزینه بستری این بیماران می‌شود که این مبلغ در بدبینانه‌ترین حالت می‌تواند به 11میلیارد تومان نیز برسد.» غفاری افزود:«با احتساب هزینه‌های دارو و خدمات سرپایی بیماران دیابت هر سال سه هزار میلیارد تومان هزینه به کشور
تحمیل می‌کنند و با توجه به آمارهای بدبینانه این میزان تا ۱۷هزار میلیارد تومان قابل برآورد است.»
دود جزیره‌‌ای عمل کردن به چشم مردم می‌رود
در ادامه دومین کنگره کشوری آکادمی اقتصاد سلامت، علیرضا مهدوی رییس اداره بیماری‌های قلب و عروق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: «دود جزیره‌یی عمل کردن در اجرای سند دیابت به چشم مردم می‌رود و رایگان کردن هزینه‌های درمان دیابت وضعیت این بیماری را در کشور بهبود نمی‌بخشد، بنابراین نیازمند ساختار و نظامی هستیم که بتوانیم با همکاری هم آن را اجرایی کنیم.» او ادامه داد:«طرح‌های خوبی در کشور داریم که وقتی روی کاغذ نوشته می‌شوند، تمام جوانب را می‌بینیم. اما این طرح‌ها عملی نمی‌شوند و منابع ما هدر می‌رود؛ زیرا به دلیل نداشتن همدلی از کارهای هم آگاه نیستیم و جزیره‌یی عمل می‌کنیم.» او افزود: «سند بیماری‌های غیر واگیر سال گذشته تدوین شد و از بین آن، سند دیابت مورد توجه قرار گرفت البته این سند برای پیشگیری اولیه عمومی نیست و برای کسانی است که در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.» وی با بیان اینکه شناسایی افراد در معرض خطر و دسترسی به درمان از جمله شش هدف اساسی این سند هستند، گفت: «البته مراقبت مطلوب، بررسی عوارض و زیر پوشش بیمه قرار دادن این بیماران از دیگر اهداف این سند هستند.» رییس اداره بیماری‌ها قلب و عروق
وزارت بهداشت افزود:«از سال 83 برنامه کشوری دیابت اجرا می‌شود و در جمعیت روستایی و شهرهای زیر 20هزار نفر، شبکه‌یی قدرتمند تشکیل شد و بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت و فشار خون ادغام شدند که دستاورد خوبی نیز در پی داشت.»
حمیدرضا راسخ، مدیر گروه اقتصاد و مدیریت داروی دانشکده داروسازی دانشگاه شهید بهشتی نیز گفت: «از مهم‌ترین حوزه‌هایی که نیازمند نگرش و اصلاح است، حوزه سیاست‌گذاری نظام سلامت است.» او ادامه داد:«منابع ما محدود است و امکانات حداقلی و توقعات حداکثری داریم و هنر مدیریت ایجاد توازن بین این دو مقوله است، یعنی موفق شود در حد متعارفی منابع را تامین کند.» وی با اشاره به توسعه پایدار در مدیریت گفت:«اگر توقعات مردم بالا برده شود و در مدت مشخصی این سطح توقعات برآورده نشود، نارضایتی را در پی خواهد داشت.» راسخ افزود:«منابع را باید به گونه‌یی اداره کرد که آینده نیز مورد توجه باشد؛ زیرا اقتصاد ایران بر پایه نفت است پس باید در مصرف منابع خود خردمندانه عمل کنیم.» او گفت:«بهبودی اقتصاد سلامت در مرحله اول نیازمند توانمند‌سازی آن از نظر علمی در حوزه‌های دانشگاهی و تجربی سپس در حوزه‌های کارشناسی است.»
