گروه راه و شهرسازی|
روز سه‌شنبه وزارت خزانه‌داری امریکا مجوز فروش ۱۰۶ایرباس به ایران را صادر کرد، این مجوز در حالی از سوی اوفک صادر می‌شود که دونالد ترامپ رییس‌جمهور منتخب ایالات‌متحده امریکا اعلام کرده بود که اجازه فروش هواپیماهای تجاری را به ایران نمی‌دهد.
به گزارش «تعادل» و به نقل از رویترز، اداره خزانه‌داری امریکا مجوز فروش 106فروند هواپیمای تجاری ایرباس فرانسه به ایران را صادر کرد. اگرچه هواپیمای ایرباس فرانسوی است و در این کشور تولید می‌شود، اما به‌دلیل اینکه حداقل ۱۰درصد از قطعات آن امریکایی هستند، در صورت فروش به ایران باید مجوز لازم از امریکا را دریافت کنند.
اعتراض مخالفان اوباما
به نوشته رویترز، صدور دومین مجوز اداره خزانه‌داری امریکا به ایرباس فرانسه برای فروش هواپیماهای مسافربری به ایران‌ایر در ماه‌های پایانی دولت باراک اوباما برای باز کردن گره فروش هواپیما به ایران اعتراض جمهوری‌خواهان در کنگره را نیز برانگیخته است.
از سوی دیگر رییس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ نیز اعلام کرده است که توافق هسته‌یی بین‌المللی سال ۲۰۱۵ با ایران را که شامل مفادی برای فراهم کردن امکان فروش هواپیماهای مسافربری از سوی شرکت‌های اروپایی و امریکایی به ایران می‌شود، لغو خواهد کرد.
به گفته کارشناسان تحریم، مجوزها برای فروش هواپیما به ایران در صورت لغو این توافق از سوی دولت ترامپ ممکن است به سادگی باطل شود، اما در این صورت ترامپ احتمالا با مخالفت متحدان امریکا و سایر قدرت‌های جهان روبه‌رو خواهد شد که در مذاکرات هسته‌یی برای لغو برخی تحریم‌ها در ازای محدود شدن فعالیت هسته‌یی ایران حضور داشتند. این در حالی است که اعضای تیم انتقال قدرت ترامپ هنوز درباره صدور این مجوز اظهارنظر نکردند. یک سخنگوی ایرباس نیز تایید کرده است که این شرکت مجوز دفتر کنترل دارایی‌های خارجی را دریافت کرده است، اما درباره شمار هواپیماهایی که مجوز فروش آنها صادر شده توضیحی نداد. از سوی دیگر پل رایان رییس کنگره، کوین مک کارتی رهبر اکثریت و اد رویس رییس کمیته امور خارجی مجلس روز سه‌شنبه در نامه‌یی به اوباما از وی خواستند از تلاش برای تقویت سرمایه‌گذاری بین‌المللی در ایران یا صدور مقررات، مجوزها یا دستورالعمل جدید درباره تحریم‌های باقیمانده در دو ماه آخر دولتش خودداری کند.
مشخص نبودن مسائل حقوقی خرید هواپیما
از سوی دیگر رییس سازمان هواپیمایی کشوری در واکنش به صدور مجوز دوم اوفک به ایرباس برای فروش هواپیما به ایران با اعلام اینکه هنوز مسائل حقوقی خرید هواپیما مشخص نشده است، گفت: مذاکرات برای امضای قرارداد با هواپیماسازی بویینگ در حال پیگیری است.
علی عابدزاده اظهار کرد: مذاکرات برای امضای قرارداد با بویینگ در حال پیگیری است و امیدواریم درخصوص موارد باقیمانده با هم به توافق برسیم تا قرارداد امضا شود.
وی در پاسخ به این پرسش که قرار بود قرارداد خرید هواپیما در مدت 20روز (یعنی حداکثر تا اوایل اسفند 94) نهایی شود، دلیل طولانی شدن این روند چیست، تصریح کرد: نمی‌دانم زمان 20روزه را چه کسی اعلام کرده است، اما روی هم رفته حجم قرارداد بسیار بالا و بزرگ است، مسلما -نهایی شدن قرارداد- زمان‌بر خواهد بود. وی ادامه داد: اصولا قرارداد خرید هواپیما زمان‌بر است و خوشبختانه درخصوص خرید هواپیما مسائل فنی مشخص شده و مسائل حقوقی باید مشخص شود تا قرارداد امضا شود.
نامشخص بودن وضعیت بویینگ
با اینکه شرکت هواپیماسازی ایرباس موفق شده دومین مجوز خود را از وزارت خزانه‌داری امریکا دریافت کند، شرکت بویینگ که از همان ابتدای مذاکراتش با ایران با مانع‌تراشی از سوی دولت امریکا مواجه بوده، ممکن است نتواند مانند ایرباس مجوزهای لازم را برای فروش هواپیما دریافت کند و حتی این احتمال می‌رود که با آغاز دولت دونالد ترامپ رییس‌جمهور منتخب امریکا و تغییر مواضع ترامپ جمهوری‌خواه درخصوص اجرای مفاد برجام از حضور در بازار ایران باز بماند. در همین خصوص قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل نیز اعلام کرده که احتمال تغییر در رویکرد بویینگ به عنوان یک شرکت امریکایی وجود خواهد داشت و شانس آن وجود دارد که بویینگ با سیاست‌های احتمالی دولت جدید این کشور برای نقض توافق‌های فروش هواپیما به ایران موافقت کند و این امر تا حدی طبیعی است. این صحبت‌های قائم‌مقام آخوندی نشان از آن دارد که شرایط برای ورود بویینگ به آسمان ایران پیچیده‌تر از گذشته شده است. باتوجه به اینکه فرآیند خرید هواپیماهای نو در سراسر جهان به شکل نقدی انجام نمی‌گیرد و شرکت‌های لیزینگ‌کننده یا فاینانسر بخش قابل‌توجهی از منابع مالی مورد نیاز برای این
توافق‌ها را برعهده می‌گیرند، احتمالا در صورت تصویب قانون منع تامین مالی هواپیماهای ایران از سوی کنگره امریکا راه ورود بویینگ به ایران را دشوارتر از قبل می‌کند. در چنین فضایی شاید نهایی شدن قرارداد با ایرباس و برنامه‌ریزی برای مذاکره با دیگر شرکت‌های هواپیماساز بهترین گزینه پیش روی ایران باشد. گزینه‌یی که می‌تواند یک شرکت بزرگ هواپیماساز امریکایی را از بازاری بسیار بزرگ محروم کند.
ادامه مذاکره با تمام شرکت‌های هواپیماساز
در نهایت اینکه با تمام این احوال دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی معتقد است باتوجه به فضای به وجود آمده پس از اجرای توافق هسته‌یی تمام ایرلاین‌های ایرانی اولویت خود را به بهبود شرایط ناوگان‌شان اختصاص داده‌اند و از این‌رو از تمام ظرفیت‌های موجود در بازار استفاده خواهد شد.
مقصود اسعدی‌سامانی تصریح کرد: باتوجه به نیاز جدی شرکت‌های هواپیمایی ایرانی برای ارتقای سطح ناوگان و بهبود هواپیماهای‌شان در طول ماه‌های گذشته مذاکرات شرکت‌ها برای خرید هواپیماهای جدید ادامه داشته و همچنان نیز در دستور کار قرار دارد. وی درباره آخرین خبرها از مذاکره با ایرباس و بویینگ اظهار کرد: این شرکت‌ها نیز مانند دیگر هواپیماسازان مطرح دنیا در طول این ماه‌ها شرایطی برای فروش هواپیماهای‌شان به ایران فراهم شده و از این‌رو طرف‌های ایرانی مذاکرات را برای نهایی کردن قراردادها آغاز کردند. در حال حاضر هیچ تغییری در این روند به وجود نیامده و مذاکرات ادامه دارد. دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی ادامه داد: در کنار ایرباس و بویینگ ایرلاین‌های ایرانی برای خرید هواپیما از دیگر شانس‌های خود در بازار نیز استفاده خواهند کرد. از این‌رو مذاکرات ما با شرکت‌هایی مانند امبرائر برزیل، بمباردیه کانادا، میتسوبیشی ژاپن و کمک چین ادامه دارد. اسعدی‌سامانی در پاسخ به این سوال که آیا این مذاکرات تاکنون به نتایج قطعی رسیده نیز توضیح داد: همچنان تمام ایرلاین‌های ایرانی کار خود را در بازار بین‌المللی ادامه می‌دهند، هر چند هنوز این مذاکرات به عقد یک قرارداد رسمی منجر نشده، اما در عین حال گفت‌وگوها در تمام زمینه‌ها ادامه دارد. در حوزه‌یی مانند آنچه شرکت هواپیمایی کیش اعلام کرده شرایط برای ورود چند هواپیمای جدید فراهم شده و در بخش‌های دیگر هنوز مذاکرات در دستور کار طرفین است. وی درباره احتمال استفاده از گزینه‌های مالی مانند لیزینگ نیز گفت: این شرایط مذاکرات و سیاست‌های طرفین خواهد بود که نحوه تامین مالی و خرید را مشخص می‌کند. قطعا گزینه لیزینگ یا اجاره هواپیما نیز می‌تواند به عنوان یکی از گزینه‌های مدنظر ایران باشد که البته بسته به قرارداد و شرکت طرف توافق به سرانجام خواهد رسید.
