ترکیه با حمایت غرب و رژیم صهیونیستی طرحی برای استفاده از منابع مشترک با ایران دارد
براساس گزارش ناسا در 30، 40 سال آینده وضعیت خشکسالی در خاورمیانه ادامه خواهد داشت و به احتمال زیاد تشدید نیز خواهد شد نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در آینده به‌دلیل تغییر اقلیم خشکسالی با شدت بیشتری ادامه خواهد یافت همچنین اختلافات کشورها بر سر منابع آب تشدید خواهد شد
پای بحران آب به نشست بیست و ششم کمیسیون انرژی اتاق تهران نیز رسید. بحث و بررسی موضوع کمبود آب پس از آن در کمیسیون آغاز شد که «مهدی مظاهری» یکی از کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس با ارایه گزارشی وضعیت منابع آب در کشور را تشریح کرد و به بیان تهدیدها و چالش‌های این حوزه پرداخت. البته پیش از بررسی این موضوع سیدحامد واحدی، رییس کمیسیون انرژی به‌بررسی آخرین اخبار و تحولات حوزه انرژی پرداخت. او با اشاره به مذاکرات مقامات دو کشور ایران و روسیه برای افزایش همکاری‌های اقتصادی گفت: «دریک سال گذشته مقامات دو کشورچهار بار با یکدیگر ملاقات کرده‌اند و این نشان‌دهنده عزم جدی دو طرف برای توسعه مناسبات اقتصادی است.» او با بیان اینکه «روسیه نشان داده که رویکرد جدیدی را در قبال ایران در پیش گرفته است» گفت: «اگرچه صادرات محصولات کشاورزی به روسیه، به حدود 10برابر افزایش یافته است، اما باوجود بحران آب در ایران و با وجود آنکه 92درصد منابع آبی تجدیدپذیر در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، صادرات محصولات کشاورزی مزیت تجاری ایران نیست. از سوی دیگر، ضرورت دارد دولت زمینه را برای فعالیت بخش خصوصی در زمینه تجارت با روسیه فراهم کند. رییس کمیسیون
انرژی اتاق تهران همچنین با اشاره به اختصاص 10میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی به طرح‌های مخصوص به آب و فاضلاب از حاضران درخواست کرد برای تشکیل کمیته‌یی در جهت پیشبرد طرح تشکیل کنسرسیوم آب اقدام کنند. او در ادامه خبر تشکیل کمیته‌یی مشترک میان کمیسیون انرژی مجلس و اتاق تهران در جهت پیشبرد اهداف مشترک و رسیدن به یک توافق دوجانبه را نیز اعلام کرد.»
رقم سرانه آب برای هر ایرانی؛ 1800متر مکعب
در ادامه این نشست، «مهدی مظاهری» کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی به مرور وضعیت بخش آب کشور، چالش‌ها و تهدیدهای آن پرداخت. او با اشاره به‌متوسط سالانه بارندگی‌ها در ایران گفت: «متوسط سالانه بارش در ایران 400میلیارد متر مکعب است که به‌طور متوسط 270میلیارد متر مکعب به‌دلیل تبخیرشدن تلف می‌شود که از این منبع تجدیدپذیر آب، حدود 130میلیارد متر مکعب باقی می‌ماند و از این میزان، 92میلیارد مترمکعب به آب‌های سطحی می‌پیوندد و 38میلیارد متر مکعب به آبخوان‌ها نفوذ می‌کند.»
او در ادامه به برخی پیش‌بینی‌ها در مورد افزایش جمعیت کشور به 100میلیون نفر در سال1400اشاره کرد و گفت: «متوسط آب شیرین قابل دسترس برای هر نفر ایرانی در سال 1335، 7هزار مترمکعب بوده است. در سال 1380 این رقم به 1800مترمکعب در سال کاهش یافته و سرانه آب قابل دسترس در سال 1400 به 1300 متر مکعب می‌رسد. پیش‌بینی می‌شود رقم سرانه در سال 1410 به کمتر از 1000متر مکعب برسد.» او ادامه داد: «براساس معیار‌های جهانی، چنانچه سرانه آب برای هر نفر در سال بیش از 1700متر مکعب باشد، وضعیت منابع آبی در کشور با عدم تنش رو به رو خواهد بود. اگر این رقم بین 1000 تا 1700مترمکعب باشد، تنش آبی حادث شده است. 500 تا 1000متر مکعب، کمبود آب و کمتر از 500متر مکعب، نشان‌دهنده کمبود مطلق است.» مظاهری در ادامه آثار تغییر اقلیم برکشور را برشمرد و گفت: «کاهش 9درصدی متوسط بارش در کشور، افزایش 5/0 درجه‌یی درجه حرارت، کاهش متوسط روان آب‌ها به میزان 25درصد در حوضه‌های بزرگ کشور و تشدید رقابت بخش‌های مصرف‌کننده آب از اثرات محتمل تغییر اقلیم خواهد بود.»
خشکسالی به‌شدت بیشتری ادامه می‌یابد
مظاهری در ادامه به گزارش ناسا درباره خشکسالی‌های خاورمیانه اشاره کرد و گفت: «براساس این گزارش در 30 الی 40 سال آینده وضعیت خشکسالی در خاورمیانه ادامه خواهد داشت و به احتمال زیاد تشدید نیز خواهد شد.» او افزود: «نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در آینده به‌دلیل تغییر اقلیم، خشکسالی با شدت بیشتری ادامه خواهد یافت. همچنین اختلافات کشورها بر سر منابع آب تشدید خواهد شد. در این گزارش آمده، منابع آب زیرزمینی در حکم پس‌انداز بوده و درصورت خشک شدن و نشست زمین برگشت‌پذیر نخواهد بود.» او به سهم بخش‌های مختلف در مصرف آب نیز اشاره کرد و گفت: «مصرف خانگی 6درصد، صنعت 2درصد و بخش کشاورزی نیز92درصد منابع آب را به مصرف می‌رساند.» این کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد راندمان مصرف آب در ایران گفت: «کارایی آب در کشورهای پیشرفته بیشتر از 3 کیلوگرم بر مترمکعب آب است. در حالی که راندمان مصرف آب در ایران به یک کیلوگرم بر مترمکعب نیز نمی‌رسد. بر این اساس، ایران در بهره‌وری از آب در بین 123کشور رتبه 102 را کسب کرده است.» او در ادامه «افت آب زیرزمینی»، «کسری حجم مخزن آب زیرزمینی»، «کاهش کیفیت آب‌ها»، «کاهش آب‌دهی چاه‌ها»، «افزایش
کف‌شکنی» و «جابه‌جایی چاه‌ها» و «فرونشست زمین» را از اثرات برداشت بی‌رویه آب از آبخوان‌ها برشمرد. مظاهری در ادامه روی نقشه ایران تصویری از وضعیت بحرانی دشت‌هایی که دچار فرو نشست شده‌اند، ارایه کرد و گفت: «بررسی نرخ فرونشست زمین در تعدادی از دشت‌های کشور تا سال 1387 نشان می‌دهد که دشت‌هایی چون مشهد، 25سانتی‌متر، دشت کاشمر 30سانتی‌متر، دشت ورامین، 12سانتی‌متر، دشت ساوجلاغ 22سانتی‌متر و دشت قزوین 25سانتی‌متر فرونشست داشته است.» این کارشناس در ادامه روی وضعیت
هدررفت آب در شبکه‌های شرب شهری دست گذاشت و گفت: «خوزستان، تهران و البرز دارای بدترین وضعیت ازحیث هدر رفت آب هستند و یزد و آذربایجان شرقی، بهترین وضعیت را دارا هستند.»
طرح گاپ در راستای منافع رژیم صهیونیستی
او در بخش دیگری از سخنانش درصد وابستگی منابع ایران به آب‌های ورودی به کشور را 8درصد عنوان کرد و گفت: «ترکیه قصد دارد در طرحی با عنوان گاپ، آب دجله و فرات را برای آغاز کشت دومیلیون هکتار محصولات کشاورزی مهار کند. همچنین حدود 81شرکت خارجی در طرح موسوم به گاپ فعال هستند که از این میزان73شرکت، متعلق به‌صهیونیست‌ها است.» او بر این باور بود که اجرای طرح گاپ در آینده برای ایران چالش‌هایی را به وجود خواهد آورد: «با توجه به سرمایه‌گذاری غرب و رژیم‌صهیونیستی و استراتژی بلندمدت حمایت از ترکیه، یقینا فشار برای استفاده از منابع حوضه‌های مشترک غرب ایران تشدید خواهد شد. همچنین در راستای سرمایه‌گذاری کشورهای اروپایی، امریکایی و ترکیه در کشور عراق و مرز مشترک ایران در زمینه میدان‌های مشترک نفت و گاز، احتمالا موضوع آب به‌عنوان یکی از بحران‌های آتی خواهد بود. اما در مجموع به‌نظر می‌رسد، اجرای طرح گاپ در راستای استراتژی غرب برای تقویت جایگاه رژیم صهیونیستی در منطقه باشد.»
چگونه می‌توان از هدررفت آب جلوگیری کرد؟
درادامه این نشست، «محمد مهدی راسخ» عضو کمیسیون انرژی اتاق تهران، با اشاره به تبخیر شدن 270میلیارد مترمکعب از منابع آب این پرسش را مطرح کرد که آیا راهکاری برای جلوگیری از هدر رفت این میزان آب وجود ندارد؟ او در بخش دیگری ازسخنانش گفت: «در آمارها گفته می‌شود که حدود 90درصد منابع آب دربخش کشاورزی مصرف می‌شود. درحالی که به‌نظر می‌رسد این میزان آب در این بخش صرف نمی‌شود. برای مثال، درمنطقه آبسرد دماوند حدود چهارهزار حلقه چاه حفر شده است. اما چنانچه کارکرد این چاه‌ها را مورد بررسی قرار دهیم، درمی‌یابیم که آب این چاه‌ها اغلب برای ویلاسازی مورد استفاده قرار گرفته است.» او در ادامه گفت: «اغلب دریاچه‌ها و تالاب‌ها در کشور نابود شده است و این روند نابودی حاکی از آن است که، مصرف آب در سال‌های گذشته، بی‌رویه وغیر اقتصادی صورت گرفته است.» راسخ با بیان اینکه تدوین طرح آمایش سرزمین نیز هنوز به مرحله اجرا نرسیده است، گفت: «دولت‌ها معمولا به راه‌هایی گام نهاده‌اند که بتوانند رای مردم را کسب کنند. نتیجه سیاست‌های اعمال شده در سال‌های گذشته نیز، پدیدار شدن بحران آب در این مقطع است. اکنون نیز زمان آن فرا رسیده است که دولت
به‌طور جدی، موضوع کمبود آب را مورد توجه قرار دهد.»
با ادامه یافتن کم‌آبی در سال 2020
قحطی می‌شود
غلامحسین معین درباری عضو هیات‌مدیره شورای ایران و عمان اتاق تهران نیز به نتایج یکی از پژوهش‌های انستیتی و پاسیفیک در مورد بحران آب اشاره کرد و گفت: «نتایج این پژوهش، شرایط 2020 را بسیار دشوار پیش‌بینی کرده و اعلام کرده که در نتیجه کمبود آب، روان شدن شن‌ها و قحطی پدید خواهد آمد.» او گفت: «اکنون وقت آن فرا رسیده است که همه نهاد‌ها در ایران برای مدیریت بهینه منابع آب بسیج شوند.» معین درباری افزود: «اکنون 70درصد آب شیرین‌کن‌ها در اطراف خلیج فارس مستقر شده و ما هم چاره‌یی نداریم که به آب دریا فکر کنیم.»
احداث فاضلاب 101 سال طول می‌کشد
در ادامه این نشست، محمد عیدیان، مدیر امور تشکل‌های اتاق تهران سخنان خود را با انتقاد به این موضوع آغاز کرد که مشکلات در ایران معمولا با یک فاز تاخیر مورد توجه قرار می‌گیرد. او گفت: «مجموع آنچه که در سدهای اطراف تهران و قزوین وجود دارد به 720میلیون مترمکعب می‌رسد که با این میزان مصرف در تهران و قزوین، پیش‌بینی می‌شود که آب این سد‌ها تا پایان سال به اتمام برسد.»
عیدیان در ادامه با اشاره به‌میزان مصرف آب در تهران و وضعیت احداث فاضلاب گفت: «با بودجه‌یی که سالانه به عملیات احداث فاضلاب تهران اختصاص می‌یابد، 101سال طول می‌کشد که این فاضلاب ایجاد شود. این درحالی است که اتمام این پروژه یکی از اولویت‌های تهران است.» او دربخش دیگری از سخنانش گفت: «اگر میزان بهره‌وری آب اکنون به 2کیلوگرم افزایش پیداکند، نیاز به آب در بخش کشاورزی از حدود 92میلیارد مترمکعب به 53میلیارد متر مکعب می‌رسد.» او افزود: «درسال 1371 و درقالب برنامه پنجم توسعه، دولت مکلف شد که آبیاری در بخش کشاورزی را مکانیزه کند. اگر دولت‌ها سالانه حدود پنج‌درصد براساس این تکلیف پیش رفته بودند، امروزهمه زمین‌های کشاورزی در سطح کشور به صورت مکانیزه آبیاری می‌شد.» او گفت که در این سال‌ها برای مدیریت مصرف آب برنامه وجود داشته است، و اکنون ضرورت دارد دولت با حساسیت و حمیت بیشتری به این برنامه‌ها رسیدگی کند.
جنگ آب در یک‌دهه آینده
در ادامه این نشست، رسول خضری، دبیرکمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اینکه جنگ بین کشورها در آینده بر سر آب خواهد بود، گفت که آغاز این نوع درگیری‌ها کمتر از یک دهه آینده رخ خواهد داد. او در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه در ایران مهار آب‌های مرزی جدی انگاشته نشده گفت: «در منطقه سردشت و پیرانشهر، هفت سد در حال احداث است که اگر تا سال 2015 به بهره‌برداری نرسد، حقابه کشورهای همسایه از آبراه‌های مشترک افزایش می‌یابد.» او افزود: «ناچاریم موضوع منابع آب را جدی‌تر مورد توجه قرار دهیم و جلوگیری از ضرر و زیان‌ها در هر مقطعی که باشد مفید خواهد بود.»
این عضو هیات رییسه کمیسیون بهداشت مجلس، همچنین از ضرورت بهره‌گیری دولت و مجلس از ظرفیت بخش خصوصی توانمند کشور در مدیریت بحران آبی کشور و ارتقای بهره‌وری مصارف کشاورزی و تصحیح الگوی کشت سخن گفت. خضری البته خواستار پرهیز از شتاب‌زدگی دولت در اتخاذ تصمیمات در این حوزه شد. در پایان این نشست مقرر شد، کمیته‌یی در کمیسیون تشکیل شده و موضوع کمبود آب به صورت کارشناسی مورد بررسی و جمع‌بندی قرار گرفته و به مراجع ذی‌ربط ارایه شود.
