گروه گوناگون|
جذب سرمایههای خارجی در کشورها، چند شاخص اصلی دارد. امنیت سرمایهگذاری از مهمترین شاخصهای جذب این سرمایهگذاریهاست. این امنیت نیز تابع قوانین و مقررات، شفافیت بازارهای کالا، پول، کالا، سرمایه و همچنین شفافیت در فضای سیاسی و امور خارجی کشورهاست. به علاوه درجه ریسکپذیری کشورها، در جذب سرمایههای خارجی اهمیت بسزایی دارد که این موضوع از طریق نهادهای بینالمللی و با استفاده از شاخصهای اقتصادی- اجتماعی هر کشوری تعیین میشود. آخرین گزارشهای به دست آمده، سرمایهگذاری خارجی را به تفکیک مناطق در سالهای 2013 تا 2015 نشان میدهد. آنطور که این گزارش نشان میدهد، کشورهای آسیایی و اروپایی بیشترین جذب سرمایهگذار را در این سالها داشتهاند.
کشورهای آسیایی در سال 2013، سرمایهیی معادل 431 میلیارد دلار از سوی کشورهای خارجی جذب کردهاند. در همین سال سرمایه جذب شده در کشورهای اروپایی به 323 میلیارد دلار رسیده است. این ارقام نشان میدهد در این سالها کشورهای آسیایی و اروپایی برنامههای زیادی برای جذب سرمایه خارجی داشتهاند و در جذب سرمایهگذار رقابت زیادی داشتهاند.
امریکای شمالی با جذب سرمایه 283 میلیارد دلاری، بعد از کشورهای آسیایی و اروپایی، بیشترین جذب سرمایه خارجی را داشته است. آنطور که گزارش نشان میدهد، کشورهای امریکای لاتین در مقابل امریکای شمالی، نتوانستهاند در جذب سرمایهگذار موفقیت چندانی داشته باشند. این کشورها در سال 2013 نزدیک به 176 میلیارد دلار سرمایه از سوی کشورهای خارجی جذب کردهاند که در مقایسه با کشورهای عنوانشده، رقم قابل توجهی بهحساب نمیآید.
در کشورهای آفریقایی، ناامنی، بیثباتی حکومتها، نبود مقررات اقتصادی و همچنین وجود ریسک ابتلا به بیماریهای خطرناک، سرمایهگذاری خارجی را کاهش داده است. در سال 2013، در این کشورها تنها 52 میلیارد دلار سرمایه از سوی کشورهای خارجی جذب شده که این رقم در سال 2014 به 58 میلیارد دلار و در سال 2015 به 54 میلیارد دلار رسیده است. این ارقام نشان میدهد، بین سالهای 2013 تا 2015 که کشورهای آسیایی و اروپایی رشد چشمگیری در جذب سرمایه خارجی داشتهاند، کشورهای آفریقایی تغییرات چندانی در این حوزه تجربه نکردهاند.
این در حالی است که در چند سال اخیر، کشورهای آسیایی رشد پلکانی قابل توجهی در جذب سرمایههای خارجی داشتهاند و در این دو سال همچنان در صدر جدول سرمایهگذاری بینالمللی باقی ماندهاند. در سال 2014، جذب سرمایه خارجی برای تمام کشورها با کاهش روبهرو بوده است. در این میان، تنها در کشورهای آسیایی رشد چشمگیری در ورود سرمایههای خارجی دیده میشود. در این سال، کشورهای آسیایی در جذب سرمایه 37 میلیارد دلار پیشرفت داشته و به رقم
468 میلیارد دلار رسیدهاند. ورودی سرمایهگذاری خارجی به اروپا در سال 2013 نزدیک به 17 میلیارد دلار کاهش داشته و به 306 میلیارد دلار در سال 2014 رسیده است.
همانطور که اشاره شد، سال 2014 جذب سرمایه خارجی در سایر کشورها با کاهش روبهرو بوده است. این کاهش در کشورهای امریکای شمالی بیشتر از سایر کشورها دیده میشود. در این کشورها جذب سرمایهگذاری خارجی افت قابلتوجهی داشته و در سال 2014 به رقمی معادل 165 میلیارد دلار رسیده است.
شاید بتوان گفت اوضاع اقتصادی، رکود و تاثیر منفی بحران اقتصادی بر امریکا از عوامل مهم بیاعتمادی سرمایهگذاران خارجی بوده است. در این میان امریکای لاتین نیز از این کاهش سرمایههای خارجی بیبهره نبوده و سرمایهگذاری در این منطقه به 170 میلیارد دلار در سال 2014 رسیده است.
همانطور که گفته شد، کشورهای آسیایی و اروپایی افزایش پلکانی جذب سرمایه خارجی را در سالهای اخیر تجربه کردهاند. در سال 2015 در کشورهای آسیایی، نزدیک به 541 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب شده است. در همین سال، بیشترین افزایش سرمایهگذاری خارجی در کشورهای اروپایی و امریکای شمالی به چشم میخورد. کشورهای اروپایی در سال 2015، توانستهاند نزدیک به 504 میلیارد دلار از سرمایه کشورهای خارجی را جذب کنند که این رقم در کشورهای امریکای لاتین به 429 میلیارد دلار میرسد. در کشورهای امریکای لاتین در مقایسه با سال 2014، سرمایهگذاری خارجی نزدیک به 264 میلیارد دلار افزایش داشته است. اما در سال بعد، همین منطقه از افزایش سرمایهگذاری خارجی بیبهره بوده و کاهش 2 میلیارد دلاری را تجربه کرده است. در این کشورها جذب سرمایههای خارجی به 168 میلیارد دلار رسیده است.
طبق گزارش فوق، سرمایهگذاران خارجی تنها در صورت مساعد بودن شرایط و اطمینان از بازگشت سرمایه و سود، تصمیم به سرمایهگذاری در کشورها میگیرند. از این رو موقعیت کشورها -اعم از نظام اقتصادی و اجتماعی سالم، گسترش بازار مصرف و سایر پتانسیلهای اقتصادی کشور میزبان- مساله مهمی در جذب سرمایهگذاران خارجی است؛ چراکه سرمایه را به کبوتری تشبیه میکنند که تنها در صورت امن بودن محیط وارد آشیانه میشود؛ مسالهیی که نشان میدهد آسیا محیط امنتری برای کبوتر سرمایه خارجی بوده است.