گروه جهان|
پیروزی غیرمنتظره دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا در حالی که بسیاری وی را فردی نزدیک به ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه می‌دانند و رییس‌جمهور منتخب هم تلاش برای بهبود روابط واشنگتن و مسکو را وعده داده است، از سرنوشت نامعلوم فعالیت‌های پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) خبر می‌دهد. ترامپ این توافقنامه را برای امریکا بد می‌داند و پوتین در آخرین اظهاراتش از مقابله به مثل با هرگونه رفتار مخاطره‌آمیز ناتو سخن گفته است.
واشنگتن‌پست در گزارشی به قلم دیوید فیلیپ نوشت: ولادیمیر پوتین در گفت‌وگو با اولیور استون، فیلمساز امریکایی هشدار داد که اگر مسکو از پیشروی‌های ناتو احساس خطر کند یا اقدامات این سازمان را تهدیدی برای مرزهای خود بداند، نیروهای روسیه واکنش نشان خواهند داد و ممکن است سایت‌های ناتو را هدف قرار دهند.
با این حال رییس‌جمهور و دیپلمات‌های روس پیش‌تر هم در مورد مقابله با اقدامات ناتو هشدار داده بودند و از این رو این اظهارات شدیدالحن پوتین نیست که اهمیت دارد، بلکه زمانبندی است که به آنها اهمیت می‌دهد. اولیور استون، در ساخت فیلمی مستند تحت عنوان «اوکراین در آتش» در مورد اتفاقات و تحولاتی که به درگیری‌ها در اوکراین در میان جدایی‌طلبان تحت حمایت روسیه و دولت تحت حمایت غرب منجر شد با پوتین گفت‌وگو کرد. اظهارات پوتین روز دوشنبه پیش از اجرای این فیلم مستند از تلویزیون ملی روسیه پخش شد.
رییس‌جمهور روسیه در این مصاحبه گفته است: «ما مجبور شده‌ایم که تدابیر متقابلی را اتخاذ کنیم، بدین صورت که با سامانه‌های موشکی خود تاسیساتی را هدف قرار می‌دهیم که فکر می‌کنیم، می‌توانند تهدیدی احتمالی برای ما باشند. شرایط وخیم است. چرا ما تا این حد احساسی به پیشروی‌های ناتو واکنش نشان می‌دهیم؟ به این دلیل که نگران تصمیم‌گیری‌های ناتو هستیم.»
چند ساعت پیش از اینکه هشدار رییس‌جمهور روسیه در مورد پیشروی‌ها و اقدامات ناتو روی آنتن برود، کرملین اعلام کرد که قدرت دفاع موشکی خود را در کالینینگراد، یکی از محل‌های مناقشه میان روسیه با لهستان و لیتوانی که از اعضای ناتو هستند، تقویت کرده است. وزارت دفاع روسیه در ماه اکتبر و در واکنش به تصمیم ماه جولای ناتو برای اعزام نیروهای بیشتر به منطقه، سامانه‌های موشکی کروز با قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌یی و قابل استقرار روی کشتی و زمین را در کالینینگراد مستقر کرد.
اما سخنان شدیدالحن پوتین علیه نیروهای متحد غربی در حالی از تلویزیون روسیه پخش شد که دونالد ترامپ رییس‌جمهور منتخب امریکا که یکی از منتقدان ناتو محسوب می‌شود، گروهی را گردهم آورده و روابط نزدیک‌تر با کرملین را خواستار شده است. پوتین هم چند روز پیش اعلام کرده بود که ترامپ می‌تواند با ترغیب ناتو به عقب‌نشینی نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی از مرزهای روسیه اعتماد مسکو را جلب کند.
پوتین در مصاحبه با فیلمساز امریکایی گفته است که برای کشورهای کوچک‌تر عضو پیمان آتلانتیک شمالی «مقاومت در برابر اعمال فشار اعضای قدرتمندتر ناتو همانند امریکا» در زمینه‌هایی همانند استقرار سامانه‌های موشکی یا میزبانی پایگاه‌های جدید تقریبا غیرممکن است. اما سایمون سارادزیان، مدیر موسس پروژه امور روسیه در مرکز علوم و امور بین‌الملل بلفر دانشکده کندی دانشگاه هاروارد در این باره گفت: «پوتین احتمالا در زمان مصاحبه با استون حدس می‌زده است که این مستند و اظهارات وی زمانی پخش خواهد شد که رییس‌جمهور جدید امریکا انتخاب شده و بدین‌ترتیب سعی داشته است به نوعی پیام خود را به گوش رییس‌جمهور امریکا برساند.» پوتین احتمالا انتظار داشته است که شنونده این پیام هیلاری کلینتون باشد؛ اما با پیروزی ترامپ در انتخابات امریکا که پیمان آتلانتیک شمالی را توافقنامه‌یی بد برای کشورش می‌داند و اعلام کرده که بهبود روابط با روسیه را خواهان است، شرایط به کلی
عوض شد.
پیمان آتلانتیک شمالی به‌طور فزاینده بر تهدیدهایی که از سمت روسیه احساس می‌کند، متمرکز شده است و پوتین و دیپلمات‌های روسیه پیش‌تر هم تهدید کرده‌اند که در دفاع از خود به ناتو حمله خواهند کرد. رویارویی با مخاطرات احتمالا دفاع در برابر حملات سایبری را هم شامل خواهد شد. یوری آروونن، وزیر امور خارجه فنلاند روز دوشنبه به خبرنگاران گفت که مرکز مشترک اتحادیه اروپا-ناتو در هلسینکی برای جنگ‌افزای دوگانه متشکل از جاسوسی سایبری و تبلیغات از طریق رسانه‌های اجتماعی در نظر گرفته شده است. وی افزود: هدف این مرکز تلاش برای مبارزه با حملات و مداخله‌های اینترنتی است که ممکن است ماهیتی «دیپلماتیک، نظامی، فناوری یا مالی» داشته باشند.
در مقابل اقدامات ناتو و نزدیک شدنش به مرزهای روسیه و اعزام نیروهای بیشتر به مناطق مورد مناقشه، پوتین و مقامات روس به دفعات در خصوص مقابله به مثل و واکنش‌های جدی هشدار داده‌اند.
پوتین در مصاحبه برای مستند «اوکراین در آتش» در خصوص مقابله با اقدامات ناتو گفت: «در آن صورت ما قرار است چه کار کنیم؟ مجبوریم دست به اقدامات متقابل بزنیم و سایت‌هایی را که شروع به تهدید خاک ما کرده‌اند با سامانه‌های موشکی خود هدف قرار دهیم؛ چرا که این وضعیت برای ما دشوار است. من هیچ‌وقت منطق شرکایمان را درک نمی‌کنم. چرا باید واکنش ما در قبال توسعه محدوده عملیاتی ناتو انعطافی و منفعل باشد؟ ما درباره نحوه تصمیم‌گیری در ناتو نگران هستیم.»
همزمان با پخش این مستند، اخبار مربوط به استقرار سامانه دفاع موشکی در منطقه کالینینگراد هم منتشر شد. ویکتور اوزروف، رییس کمیسیون دفاعی و امنیتی شورای فدرال (مجلس اعلای پارلمان روسیه) گفت: «مسکو سامانه دفاع موشکی اس400 و موشک‌های بالستیک اسکندر خود را در منطقه کالینینگراد مستقر می‌کند.» وی افزود: «روسیه در واکنش به استقرار سامانه سپر موشکی امریکا در اروپا، موشک‌های خود را در نزدیکی مرزهای غربی‌اش مستقر کرده است.»
دولت کنونی امریکا این اقدام روسیه را تشدید بی‌ثباتی در منطقه دانسته است. جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در این باره گفت: «استقرار موشک‌های اسکندر و اس۴۰۰ در کالینینگراد، امنیت اروپا را شکننده می‌کند. روسیه در یک دهه گذشته بارها تهدید کرده بود که در پاسخ به تحولات در اروپا، موشک‌های اسکندر خود را در کالینینگراد مستقر خواهد کرد، اما هیچ یک از تحولات و اقدامات ناتو در حد چنین واکنش نظامی از سوی روسیه نیستند.»
ولادیمیر پوتین همزمان با استقرار این موشک‌ها در نیروگاه نظامی کالینینگراد تاکید کرد که در مورد اقدامات ناتو در پایگاه‌های نظامی در رومانی هم نیز اقدامات لازم را انجام خواهد داد. ناتو در ماه مه گذشته در نیروگاه دیویسیلو در جنوب رومانی سامانه‌های سپر موشکی مستقر و هدف از این اقدام را محافظت از کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی عنوان کرده است.
