گروه تشکل‌ها|
روز یک‌شنبه تمام توجه‌ها در اتاق بازرگانی به بحث انتخابات نایب‌رییس اتاق بازرگانی بود اما اتفاقی غیرمرقبه‌تر از یک انتخابات باعث شد که عملا روز بعد تمام توجه‌ها از انتخابات به سمت این موضوع معطوف شود. در حالی که اعضای هیات نمایندگان در طبقه دهم در حال رای‌گیری بودند، در خیابان طالقانی و روبه‌روی اتاق ایران جمعی از صاحبان کارت‌های بازرگانی با افراشتن پلاکارد، بنر و دادن شعار نسبت به نحوه عملکرد اتاق بازرگانی اعتراض کردند. پیگیری‌های «تعادل» نشان داد که موضوع اصلی اعتراض، نحوه اطلاع‌رسانی درباره یک عنوان بین‌المللی بوده است و بیشتر از آنکه مساله فردی مطرح باشد نسبت به عملکرد اتاق ایران اعتراض داشتند. با وجود این به نظر می‌رسد دامنه اعتراضات بسیار گسترده‌تر است و روال اعتراضی در نهایت به اعتراض خیابانی ختم شده است.
مسابقه انتخاب بانوی کارآفرین برتر آسیا و اقیانوسیه
ماجرای اعتراض به عملکرد اتاق بازرگانی از مسابقه انتخاب بانوی کارآفرین برتر آسیا و اقیانوسیه آغاز شد. کنفدراسیون اتاق‌های بازرگانی و صنعت آسیا- اقیانوسیه (CACCI) تصمیم گرفت در مراسم 50 سالگی تاسیس این کنفدراسیون نخستین جایزه کارآفرینی زنان به یکی از نامزدهای انتخاب شده از بین اعضای اعطا کند. بر همین اساس به تمامی اتاق‌های بازرگانی عضو این کنفدراسیون نامه‌هایی ارسال شد که بانوان کارآفرین خود را به این کنفدراسیون معرفی کنید. در توضیح این جایزه آمده است که جایزه به بانوی کارآفرینی تعلق می‌گیرد که نه‌تنها در کسب‌وکار خود موفق بوده است بلکه با اقدامات موفقیتامیز در حوزه مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها نیز توانسته است برای مردم و کشورش مفید باشد. دور نهایی این انتخابات در آذرماه سال جاری (اکتبر 2016) و همزمان با برگزاری سُی‌امین اجلاس سالانه کنفدراسیون اتاق‌های بازرگانی و صنعت آسیا- اقیانوسیه در تایوان برگزار خواهد شد.
کنفدراسیون اتاق‌های بازرگانی و صنعت آسیا- اقیانوسیه سازمانی غیردولتی، منطقه‌یی و متشکل از اتاق‌های بازرگانی و صنعت ۲۹ کشور در منطقه آسیا و اقیانوسیه غربی است.
اعتراضات از چه زمانی آغاز شد
نامه ارسالی به اتاق ایران به معاونت بین‌الملل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران ارجاع داده شد. معترضین می‌گویند مساله اصلی مورد اعتراض این است که درباره این نامه اطلاع‌رسانی مناسب صورت نگرفت و به جای اعلام عمومی این نامه از سوی معاونت بین‌الملل به کانون زنان بازرگان ارجاع داده شد و این کانون بدون اطلاع‌رسانی مناسب نام چند نفر از مسوولان کانون را به عنوان کاندیداهای ایران ارسال کرد. در حقیقت در این اعتراضات این موضوع مطرح است که اکثر بانوان کارآفرین از وجود چنین رقابتی مطلع نشده‌اند و تنها گروهی از اعضای هیات نمایندگان توانستند در این انتخابات شرکت کنند. هرچند که اتاق ایران می‌گوید این اطلاع‌رسانی از طریق سایت اتاق انجام شده است اما حجم بالای اخبار مانع از این شده است که اعضا از مساله انتخابات و مسابقه مطلع شوند.
همچنین برخی از اعضا مدارک ارسال شده توسط اعضا را زیر سوال می‌برند و به روال معرفی کاندیداهای ایرانی اعتراض دارند. این موضوع در چند هفته اخیر باعث اختلاف گسترده صاحبان کارت بازرگانی با اعضای هیات نمایندگان به ویژه بانوان عضو هیات نمایندگان ایران شد. برای مثال در گروه‌های مجازی بعضی از بانوان عضو اتاق اعلام می‌کردند که نمایندگان آنها نتوانسته‌اند وظیفه نمایندگی را به خوبی انجام دهند و تمامی بانوان عضو هیات نمایندگان باید مورد بازخواست قرار گیرند.
جلسه در هتل لاله
فشارهای اعضا روی هیات نمایندگان باعث شد که عاقبت بانوان عضو هیات نمایندگان مجبور به برگزاری جلسه‌یی حضوری با اعضای معترض شوند. این جلسه ظهر شنبه 22 آبان در هتل لاله برگزار شد. از طرف بانوان عضو هیات نمایندگان اتاق ایران و اتاق‌های شهرستان چند نفر و به نمایندگی از اعضای معترض اتاق گروهی از بانوان حضور داشتند. در ابتدای این جلسه اعضای معترض که اکثرا دارای سمت‌های تشکلی بودند اعلام کردند که مشکل آنها به هیچ‌وجه فرد یا کاندیدای خاصی نیست بلکه اشکال را در روش اطلاع‌رسانی اتاق بازرگانی و در جریان قرار ندادن اعضا می‌دانند. به گفته آنها این موضوع که صاحبان کارت عضویت و بازرگانی از وجود چنین مسابقه‌یی مطلع نشده‌اند بارها تکرار شده است و این مساله به نوعی رانت اطلاعاتی در اتاق بازرگانی را نشان می‌دهد و ساختار اتاق بازرگانی به ویژه در بحث بانوان نیاز به تغییرات گسترده و ایجاد ساز و کارهای جدید دارد.
در مقابل اعضای هیات نمایندگان با پذیرش وجود برخی از ضعف‌ها به دفاع از عملکرد اتاق پرداختند و مشکلات پیش آمده را ناشی از اشتباهات معاونت بین‌الملل در دوره‌های قبل دانستند که با تغییر در مدیریت اتاق شاهد حل برخی از این مشکلات هستیم. در حقیقت خواسته اعضا تغییرات ساختاری در اتاق و به بازی گرفته شدن صاحبان کارت‌های بازرگانی و عضویت بود. در این جلسه دو نامه اعتراض‌آمیز خطاب به رییس شورای عالی نظارت بر اتاق بازرگانی و همچنین نامه‌یی خطاب به کنفدراسیون اتاق‌های بازرگانی و صنعت آسیا- اقیانوسیه نوشته شد. با این وجود اعضای هیات نمایندگان از اعضای حاضر در اتاق خواستند تا زمان صحبت با رییس اتاق بازرگانی ایران این نامه‌ها به جریان نیفتند و با توجه به تغییر رییس اتاق ایران اجازه دهند رییس جدید به مساله رسیدگی و مشکلات را حل کند.
اعتراضات در خیابان
همچنین 24 ساعت بعد شاهد برگزاری اعتراضاتی در خیابان طالقانی در مقابل اتاق بازرگانی بودیم. جمعی از اعضای اتاق بازرگانی که خود را گروهی از جوانان عضو اتاق بازرگانی ایران معرفی می‌کردند با افراشتن پلاکارد و بنرهایی که مستقیما رییس اتاق ایران را مورد خطاب قرار داده بود خواستار تغییر در وضعیت اتاق ایران شدند. این تجمع در زمان رای‌گیری هیات نمایندگان برای انتخاب نایب‌رییس چهارم برگزار می‌شد و ساعتی ادامه پیدا کرد. بحث اساسی این افراد رسیدگی به روال طی شده معرفی اعضای اتاق ایران به مجامع بین‌الملل و انحصار این موضوع برای هیات نمایندگان بود. شاید این نخستین بار در تاریخ اتاق باشد که به این شکل شاهد اعتراض اعضا به هیات نمایندگان و عملکرد آن هستیم.
ورود شافعی به مساله
چند ساعت پس از این اتفاقات، غلامحسین شافعی با تعدادی از بانوان عضو هیات نمایندگان برای حل و فصل مساله تشکیل جلسه داد. در حقیقت نمایندگانی که روز قبل مورد بازخواست اعضا قرار گرفته بودند در کمتر از 24 ساعت با رییس اتاق ایران تشکیل جلسه دادند. در این جلسه تاکید شد که اصولا این موضوع در قبل از دوره ریاست غلامحسین شافعی صورت گرفته است و معاون بین‌الملل وقت نیز دیگر در سمت خود حضور ندارد. بر همین اساس شافعی قول پیگیری و رسیدگی به روال طی شده و علت عدم اطلاع‌رسانی مناسب را به اعضای هیات نمایندگان داد و در مقابل اعضای هیات نمایندگان قول دادند که تلاش کنند جلو معترضان خشمگین عضو اتاق را بگیرند. این در حالی است که روز گذشته معاون جدیدی برای امور بین‌الملل برگزیده شد. به نظر می‌رسد با اتفاقات رخ داده نخستین کار معاون جدید حل جنجال‌های ایجاد شده به خاطر یک مسابقه است.
نگاهی از بالا
اگر بخواهیم مساله را به شکل یک مسابقه و اطلاع‌رسانی نامناسب آن ببینیم در حقیقت مساله به شکل اعتراض به پدیده‌یی کوچک است. همچنین فردی کردن موضوع و مساله کاندیدای ایران در این مسابقات باز هم باعث سخیف شدن مساله می‌شود. اما اگر نگاهی جامع به اتفاقات رخ داده در چند هفته اخیر بر سر این مسابقه انداخته شود یک پدیده بسیار مهم مشخص می‌شود.
هیات نمایندگان اتاق بازرگانی به عنوان بالاترین رکن اتاق بازرگانی موظف به پاسخگویی به اعضا یعنی صاحبان کارت عضویت و بازرگانی است. مشکل اساسی که سال‌ها است گریبان گیر اتاق ایران شده است پدیده قطع بودن ارتباط بین اعضای هیات نمایندگان و اعضای اتاق است. اعضای اتاق در بسیاری از موارد حتی از اتفاقات درونی اتاق بی‌خبر هستند و در مقابل اعضای هیات نمایندگان معمولا در جریان مشکلات اعضا قرار نمی‌گیرند. این موضوع خود را هر چهار سال یک‌بار در زمان رای‌گیری به شکل نرخ بسیار پایین مشارکت نشان می‌دهد. همچنین تعداد کارت‌های بازرگانی فعال ایران نیز کاهش چشمگیری داشته است و بخشی از آن به موضوع نارضایتی اعضا از عملکرد اتاق باز می‌گردند. در چند ماه اخیر بارها بحث حضور پررنگ‌تر هیات نمایندگان در مباحث اتاق بازرگانی مطرح شد اما مساله مهم‌تر یعنی استفاده از پتانسیل اعضا به کلی فراموش شده است. شاید اگر اعضا این احساس را داشتند که هیات نمایندگان به عنوان نماینده آنها نظرات اعضا را پیگیری می‌کند شاهد تند شدن برخوردها تا این اندازه نبودیم.
