مشکل جهان اسلام مخلوطی از چالش‌های بیرونی و درونی است که نباید از آنها فرار کرد
گروه ایران
نخستین همایش بین‌المللی بحران‌های ژئوپلیتیکی جهان اسلام با شرکت اندیشمندان و فرهیختگان داخلی و خارجی، جمعی از سفرای کشورهای اسلامی و علاقه‌مندان به تحولات جهان اسلام، صبح دیروز در دانشگاه شهید بهشتی تهران آغاز شد. در مراسم افتتاحیه این همایش علاوه بر محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان، سردار رحیم صفوی دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا، محمدمهدی تهرانچی رییس دانشگاه شهید بهشتی، خانم بثینه شعبان معاون سیاسی و رسانه‌یی رییس‌جمهور سوریه، حجت‌السلام همام باقر حمودی معاون اول رییس پارلمان عراق و حجت‌الاسلام سید ابراهیم امین السید رییس شورای سیاست‌گذاری حزب‌الله لبنان سخنرانی کردند.
وزیر خارجه کشورمان در افتتاحیه این همایش با بیان اینکه چالش‌های امروز جهان اسلام مخلوطی از چالش‌های بیرونی و درونی است و ما نباید از مشکلات درونی جهان اسلام فرار کنیم، اظهار داشت: حرکت اول برای حل مشکل، فهم مشکل است، ما باید درک کنیم که در چه شرایطی هستیم. در شرایط دوران گذار چالش‌ها و فرصت‌ها قابل تبدیل به یکدیگر هستند. برخلاف شرایط جهان دوقطبی که شاهد یک شرایط ایستا و متصلب بودیم اکنون در شرایط سیالی قرار داریم و توان تبدیل فرصت‌ها به تهدیدها و توان تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها وجود دارد. وی با اشاره به این نکته که چالش‌ها فقط محدود به جهان اسلام نیست، گفت: یکی از این چالش‌های جهانی تعدد بازیگران در عرصه بین‌الملل است که البته این واقعیت فرصت جدیدی را برای کشورهایی که در شرایط دو قطبی گذشته امکان ایفای نقش نداشته‌اند، فراهم کرده است.
دولت‌های ناکارآمد و تنش‌زا
ظریف در بخش دیگری از سخنان خود گفت: شاید یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در جهان و همچنین جهان اسلام، ضرورت شناخت صحیح توانمندی‌ها و چالش‌های ما و سایر کشورهای دنیا و سایر بازیگران و کنشگران این عرصه است. اگر بتوانیم به درستی تشخیص دهیم که در چه شرایطی به چه سمتی حرکت کنیم، در این چارچوب می‌توان بین نهادینه شدن قدرت یا اضمحلال آن حرکت کرد.
به گزارش ایسنا، وزیر امور خارجه کشورمان با برشمردن برخی چالش‌های موجود در جهان اسلام ازجمله تروریسم، اختلاف و شکاف‌های ملی، قومی و مذهبی، ادامه داد: اشغال خارجی و تحمیل سیاست‌ها توسط قدرت‌های خارجی نیز بر این چالش‌ها موثر بوده است. چالش‌های درونی جهان اسلام چالش‌های سیاسی، اجتماعی و مهم‌تر از همه چالش‌های گفتمانی است.
وی در ادامه گفت: یکی از علت‌های اصلی ایجاد حرکت‌های افراط‌گرایانه در این منطقه ناکارآمدی دولت‌ها در تامین حداقل خواسته‌های ملت‌ها در این منطقه بوده است. نه فقط خواسته‌های اقتصادی، بلکه خواسته‌های هویتی ملت‌های مسلمان که شاید مهم‌ترین ناکارآمدی دولت‌ها در این عرصه در برخورد با رژیم صهیونیستی باشد. ضرورت دارد که این چالش‌ها در جهان اسلام به درستی شناخته و درک شوند به‌جای اینکه این چالش‌های هویتی و ناکارآمدی که بین برخی از دولت‌ها وجود دارد منحرف شوند و سران این دولت‌ها این خواسته‌ها را به سمت دشمنان غیرواقعی و خطرات غیرواقعی منحرف کنند به سمت دعواهایی چون دعوای شیعه و سنی یا دعوای عرب و عجم.
عامل امنیت‌ساز در جهان اسلام
ظریف در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت توانمند کردن مردم در مدیریت این چالش‌ها اشاره کرد و افزود: در جمهوری اسلامی ایران با حضور مردم در صحنه و تصمیم‌گیری فعال و موثر آنها بسیاری از چالش‌هایی که در کشورهای همسایه وجود دارد، تبدیل به فرصت شده است. ملت ایران در برابر تحریم‌ها و فشارهای خارجی ایستادند و آنچه اهداف‌شان بود را پیش بردند. ما باید به سمت تهیه راه‌حل و حل کردن این مشکلات پیش برویم. ما باید بپذیریم که کنشگر هستیم و اینکه دیگر موضوع کنشگری دیگران نیستیم و این خودباوری است و فقط شعار نیست بلکه یک واقعیت در جهان کنونی است. ما در جمهوری اسلامی ایران باور و تلاش کرده‌ایم که بازیگران غیرحکومتی را به ابزار و فرصت تبدیل کنیم، این موضوع را پذیرفته‌ایم که در جهان اسلام باید این کنشگران و عناصر تاثیرگذار را پذیرفت. چنانکه امروز حزب‌الله عامل امنیت‌ساز و قدرت‌آفرین در جهان اسلام است.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین اظهار داشت: ما باید بپذیریم که چالش‌های موجود قابل مدیریت هستند و حرکت در این راستا نیازمند کار جمعی و مشترک است. باید به بحران‌هایی که امروز جهان اسلام را تهدید می‌کند، توجه کنیم و بحران‌های مصنوعی را با بحران‌های واقعی اشتباه نگیریم و تلاش نکنیم بحران‌های واقعی را به بحران‌های مصنوعی تبدیل کنیم و با ایجاد بحران‌های مصنوعی توجهات را از بحران‌های واقعی دور کنیم. ما باید ژئوپلیتیک وحدت را در برابر ژئوپلیتیک تفرقه، ژئوپلیتیک مقاومت را در برابر ژئوپلیتیک تسلیم، صلح را در برابر خشونت و احترام را در برابر خطر افراط و تفریط پیش ببریم.
ترامپ دنبال ریشه‌کن کردن ناامنی‌ها باشد
در ادامه این همایش سرلشگر رحیم صفوی، مشاور عالی مقام معظم رهبری و دبیر همایش و رییس آینده پژوهی جهان اسلام، با تاکید بر این نکته که متاسفانه در هیچ جای جهان در طول 15 سال گذشته اینچنین جنگ و تنش وجود نداشته است، گفت: ما در تلاشیم تا با بهره‌مندی از مقالات و همفکری اساتید به درک عالمانه‌یی برای پیدا کردن ریشه‌های این بحران‌ها دست یابیم. همچنین تلاش خواهیم کرد متوجه شویم که آیا این بحران در منطقه خواهد ماند یا به اروپا هم سرایت می‌کند.
وی همچنین در حاشیه این همایش در جمع خبرنگاران درخصوص انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رییس‌جمهوری امریکا گفت: امیدوارم رییس‌جمهوری جدید امریکا درخصوص مسائل منطقه به ویژه سوریه، عراق و در رابطه با ایران یک چرخش محسوس داشته و به‌دنبال از بین بردن ریشه‌های ناامنی در منطقه باشد.
وی همچنین اظهار داشت: امیدواریم ترامپ، نیروهای امریکایی را از منطقه خلیج فارس و افغانستان خارج کند. هرچند به عقیده من هم‌اکنون برای هرگونه اظهارنظر جامع و کامل، قدری زود است و رسانه‌ها برای پرداختن به آن، باید تامل بیشتری درخصوص هرگونه موضع‌گیری به‌ویژه در مورد انتخابات امریکا از خود نشان دهند.
