گروه بورس
صنعت پالایشی و پتروشیمی در روزهای اخیر با تحولات زیادی روبه‌رو شدند؛ از طرفی لغو بخشنامه تعیین نرخ تسعیر ارز به پالایشی‌ها ابلاغ شد و از طرف دیگر قیمت نفت با افت شدید مواجه شده و به سطح دو ماه گذشته خود رسید.
به گزارش «تعادل»، هفته گذشته اداره کل روابط عمومی وزارت نفت اعلام کرد، در پی صدور اطلاعیه از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران خطاب به پالایشگاه‌ها مبنی بر نحوه تعیین نرخ تسعیر ارز در فروش داخلی فرآورده‌های ویژه تولیدی پالایشگاه‌ها و از آنجایی که وزارت نفت مسوولیتی در تعیین نرخ تسعیر ارز پالایشگاههای غیر دولتی در فروش فرآورده‌های ویژه تولید آنها ندارد، بیژن زنگنه، وزیر نفت دستور داد که این بخشنامه فورا لغو و کان لم‌یکن اعلام شده و فروش داخلی محصولات یاد شده به روال معمول بازگردد. این خبر در حالی منتشر شد که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران دوم آبانماه امسال و پیرو اطلاعیه ١١٥٣٨٠/٥٠٠ مورخ ٢٩ شهریورماه ١٣٩٥ تعیین قیمت فرآورده‌های پنتان، LAB، گاز، پروپان، گازهای آبادان و تبریز، گاز مایع، نفتا و بلندینگ نفتا را تنها برای مصارف داخلی از تاریخ یکم آبانماه ٩٥ تا اطلاع ثانوی بر مبنای بخشنامه موجود اعلام کرد. این اتفاق هرچند تاثیر چندانی بر شرکت‌های پالایشی ندارد اما جو روانی بازار سرمایه را منفی کرد. هیجانات روانی بازار در حالی تشدید شد که شرکت‌های پالایشی زیان تسعیر ارز را در بودجه سال 1395 صفر در
نظر گرفته‌اند و اعلام کردند برنامه‌یی در این زمینه ندارند، لذا ملغی شدن بخشنامه بر آنها بی‌تاثیر خواهد بود.
در همین رابطه شایان کرمی، یکی از کارشناسان بازار سرمایه به «تعادل» گفت: لغو تسعیر ارز روی شرکت‌های پالایشگاهی تاثیری نداشته است، چراکه این شرکت‌ها وابسته به نرخ‌های دولتی بوده و از روز اول براساس نرخ بانک مرکزی پیش‌بینی‌های خود را انجام داده‌اند. بنابراین لغو این بخشنامه تاثیر زیادی بر صورت‌های مالی آنها نخواهد داشت هرچند اگر قیمت آزاد دلار افزایش چشمگیری بیابد و نرخ ارز از سوی بانک مرکزی رشد قابل توجهی پیدا کند، در آن صورت این تغییرات می‌تواند در صورت‌های مالی پالایشی‌ها و پتروشیمی‌ها اثرگذار باشد. بنابراین در صورت تاثیر‌پذیری تعداد محدودی از شرکت‌ها، این تاثیر کمتر از 10 درصد از کل محصولات و درآمد آنها را شامل می‌شود.
کاهش شدید قیمت نفت
علاوه بر لغو بخشنامه از سوی وزیر نفت، در روزهای اخیر تنش در بازار نفت نیز دامن شرکت‌های پالایشی را گرفت؛ زیرا تنش در گروه اوپک موجب کاهش شدید قیمت نفت در سطح بین‌المللی شد، تا جایی که قیمت نفت اوپک به سطح دو ماه گذشته رسیده و 41 دلار را ثبت کرد.
به گزارش «تعادل»، بر اساس گزارشات منتشره از جلسه هفته گذشته اوپک، اختلاف نفتی بین ایران و عربستان شدت یافته و ریاض تهدید کرد اگر تهران از محدود کردن عرضه نفت خود امتناع کند، این کشور تولید نفت خود را به‌شدت افزایش خواهد دادکه به تبع آن قیمت‌ها پایین می‌افتد. سعودی‌ها گفته‌اند که تولید خود را به 11 میلیون بشکه و حتی 12 میلیون بشکه در روز می‌رسانند تا قیمت‌ها را پایین بیاورند و پیامد انتشار این خبر، بازار نفت را متلاطم کرد و قیمت‌های نفت را در مسیر سقوط قرار داد.
در بازار سرمایه ایران شرکت‌های پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت لاوان، نفت بهران، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت شیراز، نفت پاسارگاد، نفت سپاهان، نفت ایرانول و نفت پارس از تحولات قیمتی نفت تاثیر مستقیم می‌گیرند و صورت‌های مالی آنها بر این اساس تغییر می‌کند. لذا در روزهای اخیر قیمت سهام این شرکت‌ها با افت شدید روبه‌رو شده و اغلب نمادهای این گروه با صف فروش روبه‌رو شد تا جایی که به کمترین قیمت خود در ماه‌های اخیر رسیده و بر اساس الگوهای تکنیکالی در سطح حمایتی مهمی قرار گرفتند. کاهش قیمتی و صف‌های طولانی تشکیل شده روی نمادهای شرکت‌های پالایشی سبب کاهش نزدیک به 1000 واحدی شاخص در روزهای اخیر شده است تا جایی که ارزش معاملات بازار را تا رقم 168 میلیارد تومان تنزل داد.
شایان کرمی درخصوص تاثیر نفت بر نمادهای شرکت‌های پالایشی در بورس گفت: شرکت‌های پالایشی در بازار سرمایه ایران به نوعی لیدر بوده و نوسانات آنها در بورس تاثیر شدیدی دارد. از طرفی شرکت‌های پالایشی تاثیر شدیدی از نوسانات قیمت نفت می‌گیرند و قابل توجه است که قیمت نفت در روزهای اخیر نزدیک به 10دلار افت کرده و بازار پرتلاطمی را پشت سر گذاشت تا جایی که قیمت نفت سبک امریکا به 44 دلار، برنت به 45 دلار و نفت اوپک به 41 دلار رسید. چشم‌انداز قیمت نفت زیر 40 دلار است، لذا این اتفاق سبب می‌شود که قیمت سهام شرکت‌های بورسی کاهش بیشتری را تجربه کنند. این تحلیلگر شرکت‌های پالایشی و نفتی در بازار سرمایه در ادامه عنوان کرد: شرکت‌های پالایشی معمولا از گذشته نفت خرید کرده و آن را ذخیره می‌کنند، اما بعد از اینکه قیمت نفت کاهش یافت آنها مجبورند که براساس قیمت روز نفت، محصولات خود را به فروش برسانند؛ یعنی نفت را گران خریده اما محصولات آن را گران‌تر می‌فروشند، لذا قیمت نفت تاثیر مستقیمی بر فرآیند فروش و تولید آنها دارد.
کرمی افزود: از طرف دیگر حاشیه سود شرکت‌های پالایشی و تولیدکنندههای محصولات پتروشیمی بسیار محدود بوده و کاهش قیمت نفت به دلیل اینکه دامنه تخفیفات آنها از صنایع بالادستی را کم می‌کند، سبب منفی شدن سودهای عملیاتی آنها می‌شود. براساس نوسانات قیمت نفت، سود اعلام شده 19 ریالی در سه ماهه ابتدای سال نسبت به دوره مشابه در سال قبل بیش از 50 درصد کاهش داشته است و در صورت ادامه‌دار بودن روند کاهشی قیمت نفت شاهد کاهش بیشتر سود عملیاتی آنها خواهیم بود.
در این رابطه هومن بیگلری از حسابداران صنعت پالایشی به «تعادل» گفت: شرکت‌های پالایشی و تولیدکنندههای محصولات پتروشیمی حدود 5 درصد تخفیف از صنایع بالادستی دریافت می‌کنند و هر چه قیمت نفت بالاتر باشد میزان تخفیفات آنها بیشتر خواهد بود، لذا قیمت نفت تاثیر مستقیمی بر این شرکت‌ها دارد از طرف دیگر پالایشی‌ها زیان‌دهنده هستند و حاشیه سود آنها حدود یک درصد است به‌عنوان نمونه «شتران» دارای حاشیه سود یک تا 1.5 درصد است و پالایشگاه بندر عباس 0.9 درصد است و این رویه برای دیگر شرکت‌ها نیز تکرار می‌شود، لذا قیمت نفت شدیدا بر سودآوری آنها تاثیر دارد. از طرف دیگر در تمام دنیا شرکت‌های پالایشی در هر بشکه نفت 2 دلار تخفیف می‌گیرند که با کاهش قیمت نفت این تخفیف ممکن است کمتر شود، لذا می‌تواند تاثیر بیشتری بر صورت‌های مالی شرکت‌ها بگذارد.
