بررسی رابطه نرخ رشد اقتصادی با نرخ بیکاری در دهه اخیر نشان می‌دهد، رابطه معناداری بین این دو شاخص وجود ندارد و فقط طی دو سال ۸۶ و ۹۲ در مقابل افزایش رشد اقتصادی، آمار بیکاری کاهش یافته است. در بررسی دلایل و راهکارهای کاهش نرخ بیکاری همواره دو دیدگاه کلی وجود دارد؛ برخی معتقدند بین نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری به‌عنوان دو شاخص اقتصادی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد، به این معنی که رشد اقتصادی منجر به کاهش نرخ بیکاری می‌شود اما به اعتقاد برخی دیگر، رشد اقتصادی لزوما نمی‌تواند منجر به کاهش نرخ بیکاری شود.
نگاهی به پنج برنامه توسعه‌یی کشور به عنوان اسناد بالادستی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور حکایت از آن دارد که میزان اشتغالزایی از برنامه اول توسعه تا برنامه پنجم روند نزولی داشته است؛ درواقع سیاست‌های مندرج در برنامه‌های توسعه‌یی نتوانسته نقش موثری در اشتغالزایی ایفا کند. اهداف «پیش‌بینی‌شده» در برنامه‌های توسعه‌یی در مقایسه با «تحقق» اهداف، راوی این نکته است که هرچند این اهداف روی کاغذ حاوی چشم‌انداز مثبت اشتغال و اقتصاد هستند اما در حوزه اشتغال عملگرا نبوده‌اند به گونه‌یی که توان اشتغالزایی به ازای هر ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری از ۱۰۹ هزار نفر در سال ۶۸ به ۵۱ هزار نفر در سال پایانی برنامه پنجم توسعه (۱۳۹۴) کاهش یافته است.
به گزارش مهر، عدم تحقق برنامه‌های توسعه‌یی در حوزه اشتغال موید آن است که برنامه‌های پنج ساله «اشتغال‌محور» نبوده‌اند؛ موضوعی که عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار هم آن را تایید می‌کند. او معتقد است: «برنامه‌های توسعه‌یی، برای حوزه اشتغال سیاست‌گذاری نشده است.»
به گفته وی، تجربه کشورهای آسیای شرقی و لاتین نشان می‌دهد که با رشد اقتصادی، اشتغالزایی الزاما صورت نمی‌گیرد؛ بنابراین ما نیازمند سیاست‌های تکمیلی هستیم تا بتوانیم شاهد رشد اقتصادی توأم با اشتغالزایی باشیم. طبیعتا طبق ادعای موافقان رابطه «مستقیم و معنادار» نرخ بیکاری و نرخ رشد اقتصادی، باید همزمان با افزایش نرخ رشد اقتصادی، نرخ بیکاری کاهش یابد و طبق ادعای مخالفان رابطه معناداری بین این دو شاخص اقتصادی وجود ندارد و افزایش رشد اقتصادی لزوما منجر به کاهش نرخ بیکاری نمی‌شود. به گزارش مهر، بررسی رابطه نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری در ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد، هیچ رابطه معناداری بین این دو شاخص اقتصادی وجود ندارد به‌طوری‌که در دهه اخیر فقط طی دو سال ۸۶ و ۹۲ در مقابل افزایش رشد اقتصادی، آمار بیکاری کاهش یافته که با اطمینان نمی‌توان گفت علت کاهش بیکاری، افزایش نرخ رشد اقتصادی بوده است؛ شاید سایر متغیرهای اقتصادی نیز در آن دخیل بودند.
از طرفی در ۶ سال از دهه اخیر، افت و خیز هم‌جهت بین این دو شاخص مشاهده می‌شود به‌طوری که در سال‌های ۸۸، ۸۹ و ۹۳ همزمان با افزایش نرخ رشد اقتصادی، نرخ بیکاری نیز رشد داشته و در سال‌های ۸۷، ۹۰، ۹۱ همزمان با کاهش نرخ رشد اقتصادی، نرخ بیکاری هم کاهش داشته است؛ همچنین فقط در سال ۹۴ با وجود کاهش نرخ رشد اقتصادی، نرخ بیکاری افزایش یافت.
بر این اساس، از بررسی دو شاخص مذکور طی یک دهه اخیر این جمع‌بندی حاصل می‌شود که پیش‌بینی رشد ۸ درصدی اقتصاد در برنامه ششم توسعه نمی‌تواند متضمن کاهش نرخ بیکاری باشد دولت برای بهبود وضعیت اشتغال و کاهش نرخ بیکاری باید سیاست‌های تکمیلی دیگری در کنار رشد اقتصادی به کار بگیرد.
