گروه راه و شهرسازی|سارا حامدی|
در شرایطی که سریال آشتی ایرلاینهای خارجی با آسمان ایران ادامه دارد و در چند ماه پس از برجام بسیاری از شرکتهای بزرگ هواپیمایی بینالمللی در جهان به آسمان ایران بازگشتهاند، به گمان برخی کارشناسان، شرکتهای هوایی داخلی میتوانند با همتایان خارجی خود در برخی خطوط هوایی همکاری و مشارکت داشته باشند.
طی ماههای گذشته شرکتهایی مانند بریتیش ایر ویز، ایرفرانس، هواپیمایی اتریشی، هواپیمایی یونان ایر، ایر مالزیا، کوریا ایر لاینز، تای ایرویز و به تازگی ایرلاین هلندی کیالام (KLM) و ایر ایندیا نیز اعلام کردهاند که بار دیگر پروازهای خود به مقصد ایران را از سر خواهند گرفت.
با اینکه ورود شرکتهای هواپیمایی بزرگ جهان به ایران میتواند نشان از بهبود روابط شرکتهای هواپیمایی خارجی با ایران باشد اما بسیاری از کارشناسان صنعت هوانوردی معتقدند، اولویت اصلی ایران باید قدرتمند کردن شرکتهای هواپیمایی داخلی و ورود آنها به بازار هوایی کشور باشد.
اما از آنجایی که سن ناوگان هوایی کشور بالاست و تعداد زیادی از هواپیماهای تحت مالکیت ایرلاینهای داخلی فرسوده یا زمینگیر هستند، نخستین اقدام برای قدرتمند کردن ایرلاینهای داخلی، نوسازی ناوگان آنها از طریق خرید هواپیماست که البته امری زمانبر است.
مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی دیروز در گفتوگو با یکی از خبرگزاریهای داخلی درخصوص تاثیرگذار بودن ادغام ایرلاینهای ایرانی و خارجی در بازگرداندن قدرت به شرکتهای هواپیمایی گفته که ادغام شرکت هواپیمایی داخلی و خارجی پیچیدگیهای خاص خود و محدودیتهایی قانونی دارد و اگر بخواهد این اتفاق بیفتد، باید اصلاحاتی در قوانین بالادستی انجام شود.
از سوی دیگر از آنجایی که در حال حاضر با افزایش پروازهای ایرلاینهای خارجی به ایران سهم نسبتا زیادی از بازار هوایی در اختیار شرکتهای خارجی قرار گرفته است، بسیاری از کارشناسان هوانوردی به دنبال یافتن راهکاری برای حفظ و بهبود جایگاه شرکتهای هواپیمایی داخلی در بازار هوایی هستند.
ادغام شرکت داخلی و خارجی؟
در همین رابطه آرمان بیات، کارشناس صنعت هوانوردی در گفتوگو با «تعادل» با اشاره به اینکه ادغام شرکتهای هواپیمایی با یکدیگر در شرایط موجود امکانپذیر نیست، گفت: قوانین و مقررات حقوقی هوایی کشور ما اجازه ادغام و ترکیب شرکتهای هواپیمایی داخلی و خارجی با هم را نمیدهد، اما ایرلاینها میتوانند با یکدیگر به صورت مشارکتی همکاری کنند. بیات ادامه داد: مشارکت ایرلاینهای داخلی و خارجی نیز تابع قوانینی است که بر اساس آن شرکت هواپیمایی خارجی برای مشارکت با شرکت هواپیمایی داخلی اقدام به خرید سهام آن شرکت میکند.
این کارشناس هوانوردی تاکید کرد: از سوی دیگر از آنجایی که بر اساس قوانین کشور ما تنها 49 درصد از سهام یک شرکت قابل فروش و انتقال به خارجیها ست و با در نظر گرفتن اینکه شرکتهای هواپیمایی خارجی زمانی وارد فرآیند خرید سهام یک شرکت داخلی میشوند که اختیار مدیریتی داشته باشند، میتوان نتیجه گرفت که کمتر شرکت هواپیمایی خارجی وارد پروسه خرید سهام ایرلاینهای داخلی میشود.
آرمان بیات ادامه داد: البته موضوع در مناطق آزاد تجاری فرق میکند و ایرلاینهای خارجی میتوانند بیش از 49 درصد از سهام یک شرکت داخلی را خریده و اختیار مدیریتی نیز داشته باشند.
همچنین این کارشناس هوانوردی، ورود ایرلاینهای خارجی به بازار هوایی ایران را برای مسافران و شرکتهای هواپیمایی خارجی مثبت ارزیابی کرده و گفت: ورود شرکتهای هواپیمایی بزرگ و شناخته شده آسمان کشور نهتنها بازاری بزرگ و درآمدزا برای ایرلاینهای خارجی به وجود میآرود، بلکه موجب میشود بین این شرکتها و ایرلاینها نوعی رقابت برای سرویسدهی بهتر به مسافران به وجود آید و درنتیجه ارائه خدمات هوایی بهتر به مسافران تضمین شود.
آرمان بیات درخصوص تاثیر ورود ایرلاینهای خارجی بر وضعیت شرکتهای هواپیمایی داخلی نیز گفت: باید بگویم که ورود شرکتهای هواپیمایی خارجی به آسمان ایران به دلیل آنکه تنها بین دو شرکت هواپیمایی بینالمللی ایرانایر و ماهان برای جا نماندن از ایرلاینهای خارجی رقابت ایجاد میکند، تاثیری بر وضعیت سایر شرکتهای هواپیمایی داخلی نخواهد داشت.
بیات توضیح میدهد: از آنجایی که تنها دو شرکت هواپیمایی ایران ایر و ماهان پروازهای برنامهیی بینالمللی دارند، به همین خاطر رقابت با ایرلاینهای بینالمللی تنها بین این دو به وجود میآید و تاثیر چندانی بر ایرلاینهای داخلی دیگر نخواهد داشت.
ایجاد رقابت در میان ایرلاینهای داخلی
این کارشناس هوانوردی در رابطه با اینکه با ورود ایرلاینهای خارجی به بازار هوایی ایران، چگونه میتوان شرکتهای هواپیمایی را قدرتمند کرد و بازار هوایی را از آنها پس گرفت نیز گفت: مهمترین عامل در این بخش، ایجاد شرایط نوسازی ناوگان برای شرکتهای هواپیمایی و درنهایت رقابتی کردن فضا بین ایرلاینهای داخلی برای ارائه خدمات بهتر است و تنها در صورتی که شرکتهای هواپیمایی داخلی بتوانند برای ارائه خدمات هوایی بهتر به مسافران با یکدیگر رقابت کنند مسافران نیز برای تهیه بلیت، شرکتهای هواپیمایی داخلی را در اولویت خود قرار میدهند.
پیامد مثبت ورود ایرلاینهای خارجی به ایران
محمدرضا ابراهیمپور، کارشناس هوایی نیز درخصوص اینکه با ورود ایرلاینهای بزرگ بینالمللی به بازار هوایی، شرکتهای هواپیمایی داخلی چگونه میتوانند سهم خود را از بازار هوایی کشور پس بگیرند؟ به «تعادل» گفت: ورود ایرلاینهای خارجی به بازار هوایی ایران به دلیل آنکه موجب میشود مسافر مزه انواع خدمات هوایی ایرلاینهای مختلف را بچشد، بازار را رقابتی کرده و موجب میشود شرکتهای هواپیمایی داخلی نیز برای ادامه حیات به فکر بهبود وضعیت خود بیفتند.
ابراهیمپور ادامه داد: از سوی دیگر ورود ایرلاینهای بینالمللی خارجی به ایران موجب میشود تا صنعت گردشگری ایران فعالتر شود؛ زیرا در کشور ما بسیاری از پتانسیلهای صنعت توریسم مغفول مانده است.
وی تصریح کرد: با افزایش تعداد پرواز ایرلاینهای خارجی علاوه بر بهبود وضعیت گردشگری کشور، بسیاری از صنایع مرتبط با آن مانند هتلداری، رستورانداری و... نیز فعالتر شده و به دنبال آن اشتغالزایی نیز میشود.
این کارشناس صنعت هوانوردی اظهار کرد: درست است که ورود ایرلاینهای خارجی به بازار هوایی ایران منافع بسیاری برای کشور به دنبال دارد، اما از آنجایی که شرکتهای هواپیمایی داخلی تا زمانی که نتوانند هواپیما بخرند و ناوگان خود را نوسازی کنند، نمیتوانند حرف چندانی برای گفتن در این بازار داشته باشند، وضعیت خوبی نخواهند داشت و قطعا بازنده ماجرا خواهند بود.
ابراهیمپور ادامه داد: اما این موضوع نباید موجب شود ایرلاینها داخلی از تلاش برای باقی ماندن در بازار هوایی کشور دست بردارند؛ زیرا این شرکتها میتوانند با بهبود وضعیت هواپیماهایی که هماکنون در اختیار دارند، کیفیت خدمات هوایی خود را افزایش دهند.
ابراهیمپور نوسازی داخل کابین هواپیماها را از این اقدامات دانست و گفت: ایرلاینهای داخلی میتوانند با بهبود رنگ و نور فضای داخلی کابین هواپیما و ارائه غذاهای بهتر در طول پرواز، مسافران بیشتری را جذب کنند.
این کارشناس هوانوردی تاکید کرد: متاسفانه این موضوع در بین ایرلاینهای داخلی ما جا نیفتاده است که آنها میتوانند با هواپیماهای موجود، خدمات بهتری را به مسافران ارائه دهند و همین موضوع موجب میشود تا زمانی که نتوانند هواپیمای نو بخرند، کیفیت هوایی خود را نیز ثابت و بدون تاخیر نگه داشته و هر روز مسافر بیشتری را از دست میدهند.
وی همچنین موضوع ادغام ایرلاینهای داخلی با خارجیها را بنا به دلایل قانونی منتفی دانست و گفت: ایرلاینهای داخلی و خارجی میتوانند در برخی خطوط هوایی با هم همکاری داشته باشند.