گروه اقتصاد اجتماعی|
«از محضر یکایک همکاران ساعی و صبورم در گستره ایران همیشه سربلند به خاطر قصور و تقصیرهای سهوی و احتمالی حلالیت می‌طلبم.» علی‌اصغر فانی، وزیر پیشین آموزش‌وپرورش، امروز با نوشتن این کلمات و انتشار نامه‌یی با همه فرهنگیان خداحافظی کرد. او نزدیک به یک هفته پیش، در عصر چهارشنبه 28 مهر از جانب رییس‌جمهور برکنار شد تا معاونش سیدمحمد بطحایی، سرپرست موقت وزارت آموزش‌وپرورش شود و شاید به زودی، فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی جانشینش. فانی دو روز پیش از ترک وزارت آموزش‌وپرورش در آخرین اقدامش، در 26مهرماه، طی نامه‌یی دستورالعمل اجرایی برنامه آموزش‌وپرورش دوره پیش‌دبستانی را به استان‌ها ابلاغ کرد. این سند، توسعه کمی و کیفی دوره پیش‌دبستانی را با تاکید بر مناطق نیازمند «لازم‌التوجه» به ویژه مناطق دو زبانه، محروم، عشایر و حاشیه شهرها دنبال می‌کند. توسعه دوره پیش‌دبستانی با اولویت مناطق دو زبانه، محروم، روستایی و عشایری، توسعه دوره پیش‌دبستانی با مشارکت بخش غیردولتی، توانمندسازی نیروی انسانی دوره پیش‌دبستانی، پرورش و تقویت هویت اسلامی-ایرانی کودکان دوره پیش‌دبستانی، طراحی و اجرای برنامه «فقط یک زمین داریم» و توانمندسازی اولیاء
درخصوص پیش‌نیازهای ورود کودکان به مدرسه مهم‌ترین برنامه‌های اجرایی دوره پیش‌دبستانی هستند که در قالب این دستورالعمل دنبال می‌شوند.
توسعه آموزش‌وپرورش دوره پیش‌دبستانی
براساس قانون بودجه 95 مقرر است تعداد 210هزار نوآموز پیش‌دبستانی شامل 150هزار نفر در مناطق دو یا چند زبانه کشور، 50هزار نفر در مناطق محروم، روستایی و عشایری و 10هزار نفر در مناطق لازم‌التوجه حاشیه شهرها، تحت حمایت دولت قرار گیرند. سهم هر یک از استان‌ها در تفاهمنامه منعقده مشخص شده است.
استفاده حداکثری از ظرفیت‌های مدارس غیردولتی و سایر فرصت‌های استانی و منطقه‌یی و ثبت‌نام به موقع نوآموزان پیش‌دبستانی در سامانه سناد و استمرار فعالیت‌های امیدبخش سنوات گذشته، در راستای افزایش نرخ پوشش پیش‌دبستانی در این برنامه مورد تاکید است.
آموزش‌وپرورش پیش‌دبستانی رایگان فقط مخصوص مناطق دارای ضریب محرومیت بالا که در شیوه‌نامه ساماندهی نیروی انسانی نیروی رسمی به آنها تعلق می‌گیرد و مربوط به مناطق دارای ضریب محرومیت 9 و مدارس عشایری است.
با توجه به اهمیت توسعه عدالت آموزشی در مناطق محروم دو زبانه، روستایی، عشایری و لازم‌التوجه حاشیه شهرها و با بهره‌گیری از ردیف اعتباری مستقل پیش‌دبستانی در بودجه سال 1395 و نیز دریافت کمک و مشارکت‌های مردمی، توسعه دوره پیش‌دبستانی در این مناطق مورد حمایت دولت قرار می‌گیرد و فعالیت‌های پیش‌بینی شده با دقت ارزیابی می‌شود.
در این راستا توسعه پیش‌دبستانی‌های غیردولتی مدنظر است. با استفاده حداکثری از ظرفیت مدارس غیردولتی، توسعه دوره پیش‌دبستانی با مشارکت بخش غیردولتی و توسعه پیش‌دبستانی‌های مستقل غیردولتی محقق خواهد شد. توسعه پیش‌دبستانی غیردولتی و جلب همکاری سایر دستگاه‌ها مورد انتظار است. حمایت دولت مختص به مناطق محروم و لازم‌التوجه بوده و در صورت لزوم خرید خدمات پیش‌دبستانی از مدارس غیردولتی و سایر سازمان‌ها، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی انجام می‌شود. همچنین در راستای افزایش فرصت‌های عادلانه آموزشی اعتبار تخصیصی جهت توسعه کمی پیش‌دبستانی در مناطق «دوزبانه» محروم و روستایی و لازم‌التوجه حاشیه شهرها و دو فعالیت کیفی تامین منابع آموزشی و تهیه راهنمای حرفه‌یی مربیان، عملیاتی خواهد شد. توسعه پیش‌دبستانی با حمایت دولت، با لحاظ تدابیر امیدبخش و عادلانه باید به گونه‌یی باشد که شامل تعداد بیشتر نوآموزان با میزان حمایت متفاوت باشد و مانع ایجاد انتظار گذراندن رایگان دوره شود.
مربیان، همچنان حق‌التدریسی
مردادماه امسال اسفندیار چهاربند، رییس مرکز منابع انسانی وزارت آموزش‌وپرورش، در میزگرد پرسش و پاسخ دومین روز از سی و سومین اجلاس مدیران و روسای آموزش‌وپرورش کشور، درباره ساماندهی مربیان پیش‌دبستانی گفته بود: «ما هیچ برنامه‌یی برای استخدام رسمی، پیمانی و آزمایشی مربیان پیش‌دبستانی نداریم و آنها به صورت حق‌التدریس و با مجوز ادامه خدمت می‌دهند و ما توانمندسازی آنها را دنبال می‌کنیم.»
در دستورالعمل جدید توسعه پیش‌دبستانی هم، نیروی انسانی مورد نیاز جهت کلاس‌های پیش‌دبستانی مناطق با ضریب محرومیت بالا و دو زبانه و سایر مناطق با مشارکت مردم و با استفاده از نیروهای رسمی و از میان نیروی رسمی موجود در آموزش‌وپرورش تحت عنوان آموزگار شاغل در سمت مربی پیش‌دبستانی در 53 دهستان مناطق محروم تامین می‌شود. همین طور مراکز پیش‌دبستانی می‌توانند از نیروی رسمی مازاد با کسر ساعت موظف، نیروی رسمی در نوبت غیرموظف و نیروی بازنشسته حایز شرایط استفاده کنند. خرید خدمات آموزشی در چارچوب قوانین و مقررات موجود از طریق موسسات مدارس غیردولتی، سازمان‌ها، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی از قبل، تعاونی‌های آموزشگاهی ارائه‌دهنده خدمات آموزشی، انجمن‌های علمی و... نیز دیگر راه‌حل پیش‌بینی شده است. تامین نیروی پیش‌دبستانی در مدارس دولتی نیز با به کارگیری نیروهای رسمی مازاد، کسر ساعت موظف و غیرموظف و با بازنشسته حائز شرایط، تشکیل می‌شود. به کارگیری نیروی آزاد در این کلاس‌ها تخلف محسوب می‌شود و با مدیران متخلف مطابق مقررات برخورد خواهد شد.
سرانه و هزینه پیش‌دبستانی‌ها
مبلغ سرانه نوآموزان متناسب با هزینه سرانه تعیین شده از سوی وزارت آموزش‌وپرورش، از طریق ادارات کل آموزش‌وپرورش استان‌ها اعلام خواهد شد. در صورت واگذاری کلاس‌های پیش‌دبستانی به موسسان مدارس غیردولتی و خرید خدمات و فعالیت‌های آموزشی و پرورشی پیش‌دبستانی از سایر موسسات و تشکل‌های غیردولتی واجد شرایط، پرداخت‌ها در قالب سرانه به ازای هر نوآموز و متناسب با نوع فعالیت خواهد بود.
مدیران مدارس موظفند اطلاعات نوآموزانی را که از طریق اجرای این دستورالعمل ثبت نام کرده‌اند، در سامانه ستاد و در دو بخش «پیش‌دبستانی دولتی و غیردولتی» ثبت کنند و به صورت فایل جداگانه، در اسناد مدرسه نیز نگهداری کنند تا در زمان مقرر، قادر به ارائه مدارک و مستندات لازم باشند. در محاسبه سرانه حدنصاب کلاس‌های پیش‌دبستانی در مناطق محروم، روستایی و عشایری 10 نفر، برای مناطق دو زبانه 15 نفر و برای کلاس‌های حاشیه شهرها 20 نفر در نظر گرفته شده است. حداکثر تعداد نوآموز برای تشکیل کلاس‌ها در مناطق دو زبانه، محروم و روستایی 20 نفر و در حاشیه شهرها 25 نفر است. بدین‌ترتیب، میزان حمایت دولت براساس سرانه تشکیل کلاس و سرانه نوآموزان پیش‌دبستانی، مطابق جدول‌هایی خواهد بود که در دستورالعمل آمده‌اند و میزان مشارکت مردم توسط کمیته برنامه‌ریزی استان قابل تغییر است.
