گروه اقتصاد اجتماعی|
فقر از آن دسته معضلات اجتماعی است که رفع آن اهمیت بنیادین دارد، چراکه جدای از آسیب به مردم، ساختار قدرت را نیز با مشکل مواجه می‌کند. فقر به چند دسته مختلف طبقه‌بندی می‌شود، فقر اقتصادی، آموزش، درمان، و غذایی همه از انواع فقر هستند که علاوه بر آنکه خود بر زندگی اعضای جامعه تاثیر می‌گذارند باعث گسترش انواع دیگر فقر نیز می‌شوند. به عنوان مثال فقر آموزش باعث ناتوانی فرد در بازار کار و در نتیجه فقر اقتصادی می‌شود، یا فقر اقتصادی درمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این میان شاید فقر غذایی یکی از مهم‌ترین انواع فقر باشد. چراکه جدای از تاثیر مستقیم این نوع فقر بر گسترش سایر انواع فقر، وجود آن به معنای کمبود یکی از ضروری‌ترین نیازهای انسان یعنی غذاست. کمبودی که به سرعت می‌تواند ساختار مستحکم جامعه را تضعیف کرده یا از هم بپاشد. به نظر می‌رسد این مساله به خوبی در ایران درک شده است. چراکه وزیر رفاه، از تهیه روزانه یک وعده غذای گرم برای 170هزار کودک در کشور و همچنین تخصیص بودجه برای تامین نیازهای غذایی 11میلیون نفر از سال آتی خبر داده است.
همایش «رفاه اجتماعی نگاهی به گذشته و چشم‌انداز آینده» روز گذشته در مجموعه فرهنگی تلاش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آغاز به کار کرد. به گزارش «تعادل» به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، این همایش با حضور علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، احمد میدری معاون رفاه اجتماعی و تعدادی از سفرا و نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی با هدف بررسی و تحلیل فقر و رفاه اجتماعی در محل مجموعه فرهنگی ورزشی تلاش برگزار شد. علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این همایش گفت:«اینکه دانش مان را به نحوی در اختیار دیگران قرار دهیم و از دانش آنها استفاده کنیم را در درجه اول مدنظر داشتیم و هیچ چیزی بهتر از دستاورد‌های تجربی برای کشورهایی که مسائل شبیه به هم داریم ارزشمند نیست و به همین خاطر امروز از سفرای چندکشور در این همایش دعوت کرده‌ایم. به اشتراک گذاشتن این تجارب عملی در زمینه رفاه اجتماعی و مقابله با فقر با کشورهایی که ساختار و مسائل اجتماعی شبیه به هم داریم حایز اهمیت است.»
ربیعی با بیان اینکه شورای عالی رفاه به عنوان نهاد مقابله با فقر ایجاد شده است، گفت: «رابطه فقر کشورها و ناامنی جهانی را باید مورد توجه قرار داد، آسیب‌پذیری قدرت‌های بزرگ و سطح ناامنی در جوامع آنها با یک فرد و گروه اجتماعی گره خورده است که حادثه 11سپتامبر را می‌توان به عنوان نمونه ذکر کرد.»
گام‌های مبارزه با فقر
او با بیان اینکه ایجاد تمهیدات ساختاری و نهادی برای شنیدن صدای فقرا نخستین گام برای مقابله با فقر است، گفت:«در جامعه‌یی که صدای فقرا شنیده نشود فقر روزبروز بیشتر می‌شود. معمولا در جامعه مجالی برای شنیدن صدای فقرا نیست، تریبون‌ها آماده شنیدن صدای آنها نیستند و رسانه‌ها شیوه انتقال صدای فقرا را به درستی نمی‌دانند.»
ربیعی گام دوم برای کاهش فقر را سیاست‌گذاری‌های مربوط به فقر دانست و ادامه داد: «معتقدم امروز تغییر و دستکاری سیاست‌های توسعه به مفهوم ارتقای زندگی فقرا مورد نیاز است و نیازمند توسعه به مثابه ایجاد فرصت‌های برابر برای همگان هستیم. در واقع ما به عنوان گام دوم، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری معطوف به فقرا را مدنظر قرار دادیم. اقدام دیگر ما تقویت جامعه مدنی است. بخشی از جامعه مدنی را فقرا تشکیل می‌دهند. بخشی را روشنفکران و بخشی را نهادهای اجتماعی. حتما باید انجمن‌های خیریه را تقویت و فعالیتشان را تسهیل کنیم.» او با بیان اینکه اقدام دیگر ما ایجاد پنجره واحد و پایگاه اطلاعاتی بود، گفت:«اقدام دیگر در سه سال اخیر کنترل شاخص‌های اقتصادی نظیر تورم است که در کوتاه‌مدت بر قدرت زندگی مردم تاثیر گذاشته است.»
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به شناسایی انواع فقر اشاره کرد و گفت:«فقر درمان را به عنوان مهم‌ترین فقر در نظر گرفتیم. قبلا اگر کسی به سرطان مبتلا می‌شد به راحتی دو دهک سقوط می‌کرد. دولت همه مردم را بیمه کرد و اگر امروز طرح تحول مشکل دارد، ناشی از عملکرد بیمه‌ها نیست. تمرکز بر فقر آموزش و فقر مسکن را دنبال کردیم و امروز هیچ خانواده دومعلول به بالا دیگر بدون مسکن نیست و ما همچنان مسکن حمایتی را به صورت جهت‌دار دنبال می‌کنیم.» وی با بیان اینکه فقر امنیت از آینده را در قالب نظام چند لایه تامین اجتماعی و بیمه فراگیر دنبال می‌کنیم، گفت:«برای کاهش فقر غذایی نیز تلاش می‌کنیم و به 170هزار کودک هرروز یک وعده غذای گرم می‌دهیم. همچنین سال آینده با تخصیص بودجه 11میلیون نفر را در بعد فقر غذایی پوشش می‌دهیم.»
جنگ و رفاه اجتماعی
احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در همایش «رفاه اجتماعی، نگاهی به گذشته و چشم‌انداز آینده» که دیگر میهمان این مراسم بود به بحث تاثیر جنگ بر رفاه اجتماعی پرداخت و گفت:«بانک جهانی در سال 2011 گزارشی را منتشر کرد که تاثیر جنگ بر فقر در کشورهای مختلف را بررسی می‌کرد اما در آن گزارش بیشتر کشورهای آفریقایی مورد بررسی قرار گرفتند. متاسفانه این گزارش در نشان دادن تاثیر ویرانگر جنگ بر شاخص‌های انسانی منطقه خاورمیانه کوتاهی کرد چراکه هنوز کشورهای این حوزه نتوانستند وضع شاخص‌های انسانی و رفاه اجتماعی خود را بهبود بخشند.» او با بیان اینکه مهم‌ترین عامل تنزل شاخص‌های رفاه اجتماعی در کشورهایی نظیر یمن، لیبی و... جنگ است، اضافه کرد:«4میلیون کودک عراقی پدر یا مادر خود را از دست داده‌اند و اکنون 600 هزار کودک نیز در این کشور در خیابان‌ها زندگی می‌کنند. همچنین هر سال 350 هزار کودک عراقی قبل از یک سالگی می‌میرند و 2/5 کودک یعنی یک نفر از هر 5 نفر از خدمات آموزشی و مدارس بی‌بهره هستند. همچنین 7هزار کودک در اثر جنگ سوریه آسیب دیدند و 13هزار و 500 سوری نیازمند کمک‌های انسان‌دوستانه هستند که همگی
اینها تاثیر جنگ بر رفاه اجتماعی در کشورهاست.»
کنترل فقر غذایی در ایران
میدری در ادامه به بحث فقر غذایی پرداخت و افزود: «ایران جزو کشورهایی بوده که کمتر از 5 درصد جمعیت آن فقر خوراکی دارند اما کشورهای همسایه آن مانند عراق، یمن و سوریه وضع خطرناکی را در اثر جنگ تجربه کرده‌اند. ایران توانست شخاص سوءتغذیه خود را از سال 1990 تا 2015میلادی 60 درصد بهبود بخشد. در سال 1990میلادی معادل 5 درصد کودکان ایرانی دچار سوء تغذیه بودند که این آمار در سال 2015 به میزان 3درصد رسید. همچنین کودکان دچار کمبود وزن از 8 درصد در سال 1990 به 4درصد در سال 2015 تقلیل یافتند.»
به گفته معاون وزیر تعاون نرخ مرگ و میر کودکان کمتر از یک سال از 5 درصد در سال 1990 به1.7درصد در سال 2015 رسید که این پیشرفت‌ها همزمان با درگیر بودن ایران به تحریم‌های غرب و هم‌جواری آن با کشورهای پرآشوب و جنگ‌زده حاصل شد.
وی تاکید کرد:«براساس گزارش UNDP ایران موفق به رشد شاخص توسعه انسانی خود بوده و میانگین سنوات تحصیل از 4 سال به 8 سال رسیده است.»
میدری ادامه داد:«در سال 1990 ایران و عراق وضعیت مشابهی را در شاخص توسعه انسانی داشتند اما امروز عراق فاصله بسیاری با کشور ما دارد. مقابله با جنگ تنها ماموریت دیپلمات‌ها نبوده و وظیفه هر انسانی است. وزارت تعاون به عنوان یکی از مسوولان ارتقای توانمندی اجتماعی از دیگر کشورها برای مقابله با فقر دعوت می‌کند.»
