گروه راه و شهرسازی|
روز گذشته سومین کنفرانس اسکان بشر ملل متحد (هبیتات ۳) در کیتو پایتخت اکوادور با حضور سران و مقامات عالی‌رتبه کشورهای جهان از جمله وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران و بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد رسما آغاز به کار کرد.
وزیر راه و شهرسازی نیز به عنوان نماینده دولت ایران در سخنرانی خود با ارائه گزارش ملی ایران از وضعیت مسکن، اسکان و اجرای مصوبه پیشین سازمان ملل (هبیتات ۲) در کشور به تشریح برنامه‌های اجرا شده در گذشته و در دست اجرای دولت ایران پرداخت.
عباس آخوندی با اشاره به اینکه شهرنشینی نقش مهمی در گفتمان جهانی درباره توسعه پایدار داشته است، گفت: شهرنشینی روزافزون و تمرکز جمعیت شهری در مناطق متراکم شهری بزرگ‌تر، ویژگی خاص پدیده شهرنشینی ایران شده است. بعد از گذشت ۲۰سال از نشست هبیتات۲، جمعیت شهری ایران نزدیک به 45.7درصد افزایش یافته است.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: جمعیت کلان‌شهر تهران به عنوان پرجمعیت‌ترین منطقه در ایران، از 10.3میلیون در سال ۱۹۹۶ به 14.59میلیون نفر در سال ۲۰۱۱ رسیده است. دیگر مناطق شهری نیز به نسبت منطقه‌شان نرخ رشد جمعیت بسیار زیادی را تجربه کرده‌اند.
عباس آخوندی افزود: برای مدیریت روند سریع شهرنشینی، علاوه بر طرح‌های توسعه موجود چندین طرح جدید در سطوح مختلف ملی، منطقه‌یی و شهری معرفی و تصویب شده است.
وزیر راه و شهرسازی تشریح کرد: یک طرح کالبدی ملی در سال ۱۹۹۷ تهیه و تصویب شد که در آن ساختار ارائه خدمات شهری تسهیل شده را معرفی می‌کند. آخوندی گفت: همچنین عرصه مناسب برای توسعه شهری آتی و رشد شهرها را مشخص کرده و مجموعه‌یی مناسب از قوانین و مقررات برای کاربرد و توسعه اراضی برای کل سرزمین ایران طراحی شده است که البته این طرح در حال حاضر در حال بازبینی و تجدیدنظر است.
وی به معیارها و شاخص‌هایی برای شناسایی مناطق شهری کشور اشاره کرد و گفت: این شاخص‌ها و برنامه‌ها برای نقاط شهری کشور آماده شده و در دست اجرا هستند.
به گفته آخوندی، در حال حاضر سیاست شهرنشینی ملی به وسیله وزارت راه و شهرسازی در حال پیگیری است که به ابزارهای موجود برای مدیریت پروسه سریع شهرنشینی در کشور اضافه می‌شود.
وزیر راه و شهرسازی گفت: یکی از تاثیرات مخرب شهرنشینی سریع، پراکندگی شهری بوده است. برای پرداختن به موضوع پراکندگی شهرها، دو نهاد برای ارتقا، نوسازی و بازسازی سکونتگاه‌های غیررسمی شهری و توسعه شهرهای جدید برای تامین مسکن مناسب و شایسته برای سرریز جمعیت شهری ایجاد شده است.
عباس آخوندی گفت: در حوزه مدیریت شهری، یکی از مهم‌ترین روش‌هایی که توسط دولت طی دو دهه اخیر مصوب شده است، ادغام فرآیند تصمیم‌گیری بوده است. این راهکار برای کاهش نقش سازمان‌های دولتی در مدیریت شهری و تفویض اختیار آن به شهرداری‌ها دنبال شده است.
به گفته وزیر راه و شهرسازی فرصت مهم دیگری که در حوزه مدیریت شهری طی دو دهه اخیر به وجود آمد، ایجاد ظرفیت سازماندهی شده جدیدی از بین مردم و تشکل‌ها بوده که با تاسیس شوراهای اسلامی شهر و روستا محقق شده است.
آخوندی افزود: این شوراها که مستقیما توسط مردم انتخاب می‌شوند، برخی کارهایی را که قبلا توسط شهرداری‌ها صورت می‌گرفت را انجام می‌دهند. عباس آخوندی تصریح کرد: دسترسی گروه‌های مختلف جامعه به مسکن مناسب و شایسته یکی از نکات اصلی و کانونی در برنامه‌های پنج‌ساله توسعه کشور بوده است. از زمان کنفرانس هبیتات ۲، چهار برنامه توسعه پنج‌ساله در ایران تهیه و اجرا شده است.
آخوندی ادامه داد: دولت همچنین ادغام رفاه و امنیت اجتماعی با طرح‌های مسکن را از طریق «برنامه مسکن اجتماعی» در دستور کار دارد. با همراهی و هماهنگی مستقیم کلیه سازمان‌های درگیر در سیاست‌های اجتماعی و حمایتی، این برنامه‌ها درصدد طراحی و تامین مسکن برای ۴۰درصد فقیرترین افراد جامعه در چارچوب برنامه‌های رفاه اجتماعی و توانمندسازی است.
آخوندی گفت: دولت تلاش می‌کند تا مسکن اقشار با درآمد متوسط جامعه را از طریق سیاست‌هایی نظیر توسعه طرح‌های وام و پس‌انداز و افزایش تسهیلات و اعتبارهای بانکی تامین کند. رویکرد دیگری که توسط دولت در طرح‌های تامین مسکن دنبال می‌شود، این است که به شاخصه‌های منطقه‌یی و محلی توجه کند و طرح‌های مسکن را بر مبنای ویژگی‌های منطقه‌یی توسعه دهد.
وزیر راه و شهرسازی رویکرد جدید دولت ایران بر مبنای سیاست‌های توسعه برنامه‌های تامین مسکن از طریق چارچوب سیاست جامع رفاه اجتماعی، استفاده بهینه از مکانیسم‌های بازار و دخالت دولت تنها در مورد شکست بازار، گسترش نظام‌های وام و پس‌انداز در جهت افزایش دسترسی افراد دارای درآمد متوسط به مسکن را مناسب و شایسته دانست.
عباس آخوندی به اصلی‌ترین چالش‌ها بر سر راه کمک شهرنشینی به توسعه پایدار اشاره کرد و گفت: لازم است تا توجه‌ها به تهدیدات و فرصت‌هایی که به‌وسیله رشد سریع شهرها به وجود آمده است، باشد و همچنین نیاز به حمایت فعال از بخش‌های مختلف دولت احساس می‌شود تا از رویکرد هماهنگ برنامه‌ریزی و مدیریت شهرها و مناطق شهری کوچک‌تر اطمینان حاصل شود.
وی ادامه داد: کیفیت زندگی هم باید در مرکز توجه همه تلاش‌های توسعه سکونتگاه‌های انسانی پایدار باشد و تلاش‌ها باید برای افزایش حس تعلق به شهرهایمان افزایش یابد.
آخوندی تصریح کرد: اهمیت تعامل و ارتباط استفاده از زمین و حملونقل نیز باید در کلان‌شهرها و شهرستان‌های بزرگ با معرفی سیستم حملونقل عمومی ریلی زنده شود و در این راستا نیز سهم حملونقل عمومی در تحرک شهری باید به‌وسیله شبکه‌های راه‌آهن شهری تقویت شده و توسعه یابد.
دستور کار شهری جدید هر سه رکن توسعه پایدار، ترویج نقش اقتصادی شهرها در توسعه ملی و نیز شناسایی فرصت‌های اقتصادی‌ای (جدیدی) که شهرها ارائه می‌دهند، مدنظر داشتن نیازهای اساسی میلیون‌ها نفری که داخل شهرستان‌ها، شهرها و مناطق شهری در فقر به‌سر می‌برند و رسیدگی به چالش‌های زیست‌محیطی جهانی مانند تغییرات آب‌وهوایی، مصرف ناپایدار انرژی و ریسک بلایای طبیعی را باید در نظر داشته باشد.
