گروه راه‌وشهرسازی|سارا حامدی|
روز گذشته نشست سیاست‌گذاری ریلی ایران و اتحادیه اروپا در ساختمان راه‌آهن برگزار شد. در این مراسم احمد خدایی، قائم‌مقام مدیرعامل راه‌آهن بااشاره به اینکه برگزاری این نشست دستاورد مناسبی برای ارائه سیاست‌های راه‌آهن در ایران خواهد بود، به سیاست‌های کلان راه‌آهن در ایران اشاره کرد و گفت: باتوجه به اینکه توسعه حمل‌ونقل ریلی از اولویت‌های دولت است، در ۳سال اخیر بخشی از برنامه‌های دولت در حوزه ریلی پیاده شد و سیاست‌های کلان باتوجه به سه بعد امنیت، کاهش آلودگی و کاهش هزینه در حوزه راه‌آهن موردتوجه دولتمردان قرار گرفت. خدایی ادامه داد: راه‌آهن ایران در بخش بار با افزایش سرعت بازرگانی، کاهش و تثبیت تعرفه‌ها باید بتواند سهم خود را در بازار افزایش دهد. وی گفت: همچنین در بخش حمل‌ونقل ریلی مسافری در کنار ارتقای کیفیت نسبت به ایجاد مسیرهای جدید، کاهش زمان سیر و کاهش میزان تاخیر قطارها، فعالیت‌هایی انجام شده که راه‌اندازی قطارهای حومه‌یی و قطارهای سریع‌السیر از این جمله هستند.
قائم‌مقام مدیرعامل راه‌آهن در رابطه با بهبود و توسعه حمل‌ونقل ریلی کشور تصریح کرد: نخستین پروژه قطار سریع‌السیر با سرعت ۳۰۰کیلومتر بر ساعت در مسیر بین تهران-قم و اصفهان عملیاتی شده و در آینده‌یی نزدیک به بهره‌برداری می‌رسد.
وی ادامه داد: همچنین در حوزه افزایش ظرفیت خطوط نیز دو خطه‌سازی خطوط ریلی در دستور کار راه‌آهن قرار دارد و در همین رابطه، دوخطه‌سازی ۲هزار کیلومتر مسیر ریلی که حدود 20درصد شبکه راه‌آهن است تا ۲سال آینده عملیاتی خواهد شد. قائم‌مقام مدیرعامل راه‌آهن با تاکید بر اینکه تراک‌بندی محورهای دوخطه نیز در دستورکار راه‌آهن قرار دارد، گفت: در حال حاضر 1600کیلومتر خط‌آهن مجهز به تراک‌بندی داریم که ظرفیت خطوط را دو برابر کرده است. به گفته احمد خدایی، افزایش ظرفیت خطوط نگرانی ایمنی ایجاد می‌کند بنابراین سیستم‌های «ای‌تی‌سی» در کل شبکه ریلی ایران اجرا می‌شود.
وی با اعلام این خبر که در قطارهای حوزه حومه‌یی ۷۵۰کیلومتر خط حومه‌یی احداث می‌شود، گفت: البته در حال حاضر خط‌آهن فعلی برای قطارهای حومه‌یی مورداستفاده است ضمن آنکه ایستگاه‌ها و ناوگان در این حوزه مشخص شده است. خدایی، برقی‌سازی خطوط ریلی را سیاست دیگر راه‌آهن عنوان کرد و گفت: در حال حاضر ۹۴۰کیلومتر از خط‌آهن تهران-مشهد در قالب قراردادی آماده برقی شدن است. عملیات در این حوزه آغاز شده تا سرعت به ۲۰۰کیلومتر بر ساعت ارتقا یابد.
قائم‌مقام مدیرعامل راه‌آهن ادامه داد: با برقی کردن خطوط ریلی مخصوصا خط تهران-مشهد میزان سیر قطار بر مسیر تهران-مشهد ۱۰۰دقیقه کاهش می‌یابد.
وی افزود: در مدیریت ترافیک ریلی بار فعلا ۶۵درصد قطارهای باری ما برنامه‌یی است و در آینده‌یی نزدیک کل قطارهای راه‌آهن منظم و برنامه‌یی می‌شود و تعهد زمان سیر برای بار و مسافر وجود خواهد داشت.
حرکت‌های ضدیکپارچگی در کشور
مهرداد تقی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزیر راه‌وشهرسازی نیز دیگر سخنران این نشست بود. وی با اعلام اینکه 4محور اصلی از بعد اقتصاد کلان در حمل‌ونقل ریلی وجود دارد، گفت: درواقع 4محور کلیدی طرح جامع حمل‌ونقل، یکپارچگی حمل‌ونقل در بخش مسافر، ارتقای سطح لجستیک در بخش بار و شهرسازی ریل پایه در راس برنامه‌های وزارت راه‌وشهرسازی قرار دارد.
تقی‌زاده ادامه داد: طرح جامع حمل‌ونقل طرحی بود که حدود 10سال گذشته توسط یک شرکت فرانسوی و با همکاری یک شرکت داخلی تهیه و تدوین شد که تمام بخش‌های مختلف حمل‌ونقل را دربر می‌گرفت.
وی افزود: از آنجا که چندین سال از تدوین این طرح می‌گذرد، نیاز است تا این طرح به‌روز رسانی شود و مراکز جدید پایش بار و مسافر که به‌تازگی به حوزه حمل‌ونقل ریلی اضافه شده‌اند، در این طرح گنجانده شوند.
معاون حمل‌ونقل وزیر راه‌وشهرسازی، تهیه طرح جامع قطارهای حومه‌یی را محور دوم موردتوجه وزارت راه‌وشهرسازی دانست و گفت: تهیه طرح جامع قطارهای حومه‌یی نیز امری الزامی است، زیرا مقیاس طرح جامع و مدل‌سازی آن به نحوی است که مسافت‌های کوتاه را دربر می‌گیرد و این ایستگاه‌های مربوط به مسیرهای کوتاه را در طرح جامع حمل‌ونقل نمی‌بینیم و درنتیجه نیاز است تا طرحی تنظیم شود که در آن قطارهای حومه‌یی برای مسافت‌های کوتاه نیز قرار داده شوند.
مهرداد تقی‌زاده تصریح کرد: از آنجا که توجه به حمل‌ونقل پاک در تمام کشورها موردتوجه دولت‌هاست و بین مدهای مختلف حمل‌ونقل، حمل‌ونقل ریلی پاک‌ترین نوع آن است، لازم است این موضوع نیز در به‌روز رسانی و تدوین مجدد طرح جامع حمل‌ونقل ذکر شود.
معاون وزیر راه‌وشهرسازی، مشکل جدی دیگر که در بخش حمل‌ونقل کشورهای مختلف دنیا مشترک است را نبود یکپارچگی بین حمل‌ونقل درون‌شهری و برون‌شهری دانست و گفت: در کشور ما نیز مانند برخی کشورها، یکپارچگی لازم در حمل‌ونقل درون‌شهری و حمل‌ونقل برون‌شهری و در ارتباط هر دوی آنها با یکدیگر وجود ندارد. مهرداد تقی‌زاده اظهار داشت: متاسفانه حتی در کشور ما حرکاتی ضدیکپارچگی حمل‌ونقل داریم، مثلا پایانه اتوبوسرانی جاده‌یی که باید در شهر متمرکز باشد و دیگر سیستم‌های حمل‌ونقل شهری متصل شود، را از شهری نظیر تهران به بیرون از شهر منتقل می‌کنیم یا عده‌یی معتقد هستند که باید ایستگاه راه‌آهن به خارج از شهرها برود و این حرکات غیرکارشناسی کاملا ضدیکپارچگی است. وی همچنین در لزوم توسعه لجستیک در حمل‌ونقل بار کشور اشاره کرد و گفت: ما تاکنون فقط وظیفه حمل بار را برعهده داشته‌ایم و به موضوع لجستیک توجه نکرده‌ایم، درحالی که لجستیک یعنی سیستم حمل‌ونقل قوی و در کنار آن انبارداری، گمرک و یکپارچگی حمل‌ونقل که این وظایف به‌تازگی در بخش حمل‌ونقل وزارت راه‌وشهرسازی تعریف شده است.
وی بیان کرد: موضوع دیگر قابل‌توجه در حوزه ریلی شهرسازی ریل پایه است که اگر به موضوعات اساسی در این حوزه بر طراحی شهری توجه نشود، مشکلات خاصی ایجاد خواهد شد، سیستم ریلی به علت نیازمند بودن به زیرساخت‌های خاص باید در طراحی شهری و شهرسازی مورد توجه باشد.
هزینه حمل‌ونقل عمومی در اروپا
در این نشست همچنین سیان پروت، رییس کمیسیون حمل‌ونقل ریلی اتحادیه اروپا بااشاره به اینکه وی امروز با تیم قوی از متخصصان ریلی اروپا به ایران آمده است تا در حوزه‌های ایمنی ریلی، زیرساخت‌ها، حمل‌ونقل چندوجهی و کریدورهای ریلی با مقامات ایرانی به تبادل‌نظر بپردازد، گفت: ایران در امر حمل‌ونقل کشوری مهم و در حال پیشرفت است، ضمن اینکه عضو اواس‌جی‌دی و شریک ما در موضوع‌های فنی ریلی است.
سیان پروت، به نشست سیاست‌گذاری ریلی ایران در اتحادیه اروپا اشاره کرد و گفت: این گردهمایی فرصت مناسبی برای بررسی کارکردهای راه‌آهن در اروپاست. کارکردهایی نظیر ایمنی، زیرساخت، حمل‌ونقل چندوجهی، کریدورها، تجربیات مستقیم دست‌اندرکاران صنعت تولید قطار که در اروپا و ایران تبادل اطلاعات می‌شود.
وی ادامه داد: از فهرست بلندبالای پروژه‌های ریلی که مشاهده کردم، متوجه شدم ما در اروپا آژانس معتبر راه‌آهن داریم، ضمن آنکه صنعت معتبر ساخت‌وساز قطار در اروپا با استانداردهای روز فعال است و به توسعه قطارهای سریع‌السیر در اروپا حسن شهرت داریم که می‌توانیم این تجربیات را با ایرانیان در میان بگذاریم.
رییس واحد منطقه ریلی اروپای واحد بااشاره به اولویت‌های کمیسیون ریلی اروپا، گفت: سرمایه‌گذاری در منطقه اتحادیه اروپا و بازار واحد دیجیتالی در این اتحادیه حاکم شده است، به‌دنبال بازار عمیقی در این حوزه هستیم و می‌خواهیم اتحادیه اروپا بازیگر اصلی در این صحنه باشد البته به همکاری همه مناطق و همسایه‌ها نیاز داریم.
