گروه اقتصاد کلان
آمارها نشان می‌دهد که تورم تولیدکننده در صنعت برق کشور در 5 سال گذشته به صورت قابل ملاحظه‌یی کنترل شده است به این شکل که از سال 91 تا 95 شاخص قیمت تولیدکننده برق تنها 10.8 درصد افزایش داشته است. تورم بخش تولیدکننده برق جدا از اینکه بیشتر به عوامل موقتی و فصلی مرتبط است اما آمارها حاکی از این است که در یک دوره نسبتا بلندمدت از ثبات چشمگیری برخوردار بوده است. مرکز آمار کشور با انتشار گزارش شاخص قیمت تولیدکننده برق در فصل تابستان امسال منفی 37.42درصد نسبت به فصل بهار 95 ثبت شده است. تورم منفی در اقتصاد به معنای کاهش شاخص قیمت کالاها و خدمات است. تورم منفی زمانی روی می‌دهد که تورم به زیر صفر (0.0درصد) سقوط کند (نرخ تورم منفی). به همین دلیل نباید آن را با کاهش تورم یعنی کاهش سرعت تغییرات نرخ تورم اشتباه گرفت. بر این اساس شاخص قیمت تولیدکننده برق که در مرکز آمار با معیار عدد 100 در سال پایه 1390 سنجیده می‌شود در تابستان سال جاری به عدد 133.68 رسیده است، این در حالی است که در فصل قبلی این شاخص روی رقم 213.65 بوده است. بر اساس اطلاعات مرکز آمار نه تنها شاخص فصلی تورم تولیدکننده برق منفی بوده است بلکه در دو شاخص
تورمی دیگر یعنی نقطه به نقطه و سالانه نیز نزول و منفی شدن قیمت را نشان می‌دهد. تورم نقطه به نقطه تغییرات قیمت را در فصل جاری نسبت به فصل مشابه سال گذشته و تورم سالانه چهار فصل منتهی به فصل مذکور (در اینجا تابستان) را با چهار فصل منتهی به تابستان سال گذشته آن نشان می‌دهد، مطابق محاسبات مرکز آمار تورم نقطه به نقطه تولیدکننده برق در فصل تابستان منفی 3.37 و تغییرات شاخص کل سالانه منفی 6.84درصد بوده است.
تابستان‌های کم‌هزینه
علاوه بر این مرکز آمار در گزارش خود شاخص قیمت تولیدکننده در دو بخش دولتی و خصوصی را به صورت جداگانه محاسبه می‌کند. بر این اساس نرخ تورم فصل تابستان در مقایسه با بهار در بخش دولتی منفی 38.31درصد و در بخش خصوصی منفی 36.27 درصد ثبت شده است. به همین ترتیب بخش دولتی در شاخص‌های نقطه به نقطه به منفی 5.49 و شاخص سالانه آن، منفی 6.32 درصد و در بخش خصوصی نیز شاخص نقطه به نقطه، منفی 0.93 و در تورم سالانه به منفی 7.37 درصد رسیده است. البته باید متذکر شد که این کاهش قابل ملاحظه قیمت شاخص تولیدکننده برق بیشتر فصلی و موقتی است تا اینکه آن را بخواهیم به عنوان یک کاهش مداوم در نظر بگیریم. با توجه به آمارهای سال‌های گذشته شاخص قیمت تولیدکننده برق همیشه در فصول تابستان با کاهش‌های شدیدی مواجه شده است و کارشناسان این موضوع را به‌دلیل ماهیت سوخت نیروگاه‌ها می‌دانند. معمولا در زمستان‌ها سوخت نیروگاه‌ها با منابع طبیعی تامین می‌شود و در فصل تابستان تامین سوخت نیروگاه‌های برقی از گاز تامین می‌شود. در فصل تابستان سال 91 نرخ تورم در این بخش منفی 42.79 درصد افت کرد و در تابستان 92 نیز تولیدکننده‌های برق با کاهش هزینه منفی 42.74
درصد روبه رو شدند. همچنین در سال‌های 93 و 94 در همین فصل به ترتیب منفی 46.14 و منفی 40.53 درصد افت قیمتی را تجربه کرده‌اند.
ثبات قیمت تولیدی برق در 5 سال گذشته
محاسبات مرکز آمار نشان می‌دهد که هرچند افت و خیز تورم تولیدکننده برق بیشتر فصلی و موقتی بوده است، اما روند کلی تغییر قیمت‌ها طی 5 سال گذشته حاکی از این است که از سال 91 تا سال 95 تنها 10.8 درصد افزایش در این بخش وجود داشته است، این امر می‌تواند نشان‌دهنده توسعه تکنولوژی باشد. در سال 91 متوسط شاخص قیمت بخش برق روی عدد 120.81 بوده است که در سال 92 به 139.08 درصد می‌رسد. در سال 93 این شاخص به عدد 173.83 و در سال 94 با مقداری کاهش به رقم 159.65 می‌رسد و آخرین آمارها حاکی است که این عدد در تابستان به 133.68 رسیده است. در خصوص روند دراز مدت افزایش قیمت شاخص سالانه گویاتر از فصلی و نقطه به نقطه است. جداول آماری نشان می‌دهد که در تابستان سال جاری نرخ تورم سالانه تولیدکننده برق (درصد تغییر در 4 فصل منتهی به تابستان نسبت به دوره مشابه سال قبل) منفی 6.84 درصد ثبت شده است. همچنین تورم سالانه تولیدکننده برق در تابستان 94 نسبت به سال پیش‌تر از آن به منفی 5.16 درصد رسیده است. مقایسه فصول تابستان از این جهت اهمیت دارد که می‌توان از این طریق عوامل فصلی را کنترل کرد که بتوان گفت این تغییرات به عوامل درازمدت ارتباط دارد.
در اقتصاد کاهش درازمدت و مداوم قیمت تولید کالاها و خدمات می‌تواند نتیجه بهبود چرخه کسب و کار و پیشرفت تکنولوژیکی که همراه با کاهش قیمت‌ها است، باشد. در ایران برای تولید برق بیشتر از توربین‌های آبی استفاده می‌شود. سال گذشته وزیر نیرو گفته بود اگر از تکنولوژی‌های جدید برای تولید برق بادی استفاده کرد هزینه‌های تولیدی برق به حدی کاهش پیدا می‌کند که می‌توان سال‌ها برق رایگان به مصرف‌کنندگان داد.
