خودنمایی «پژو» در روزهای خبرساز رنو و رقابت داغ بر سر ایران
گروه صنعت سمانه عابدی
تحریم، درس بزرگی را به صنعت خودرو ایران داده است. خودروسازان ایرانی پیش از توافق جامع هستهیی مذاکرات خود را با درس گرفتن از سالهای سخت تحریم آغاز کردند و پس از لغو تحریمها قراردادهای متفاوت از قبل، با شرکای قدیمی خود به امضا رساندند. در این بین، وزارت صنعت دولت یازدهم، باوجود همه حمایتها از خودروسازان، برنامه جدیدی را برای این خودروسازان در پیش گرفته و خود نیز وارد عرصه رقابت با دو خودروساز بزرگ کشور شده است. در این شرایط ایرانخودرو و سایپا به ترتیب با دو شرکت فرانسوی پژو و رنو در حال همکاری و مذاکره بوده اند؛ البته ممکن است ایرانخودرو با شرکای دیگر و سایپا نیز با پژو همکاریهایی داشته باشد. در همین حال، رنو با سازمان گسترش و نوسازی نیز قراردادی را برای تولید مستقل به امضا رساند تا دو خودروساز بزرگ از خواب رقابت دوقطبی خارج شوند و قطب جدید خودروسازی ایران با سهام دولتی شکل گیرد. این شوکی برای خودروسازان ایرانی بود و این موضوع غافلگیرکننده باعث شد تا فضای رقابتی خودروسازان در فاز مذاکرات و قراردادها جدیتر شود. اما در شرایطی که جو خبری به نفع رنو بود، مقامات ارشد شرکت پژو سیتروئن به ایران آمدند تا در
کنار رونمایی از فعالیت شرکت مشترک ایران و فرانسه «ایکاپ» به نوعی خودنمایی کنند تا شرایط تنها به نفع رنو نباشد.
هرچند به نظر میرسید شرایط برای سایپا کمی متفاوتتر است و این خودروساز که زمینههای واگذاری سایت «بن رو» را فراهم میکرد، حالا این سایت را رقیب خود میبیند که باید با وجود تولید محصولات مشترک با رنو در رنو پارس، منتظر حضور خودروهای رقیب با همین برند در بازار باشد.
در هر حال با اینکه شواهد رقابتی صنعت خودرو خود گواه وجود همهچیز است، اما مدیرعامل ایرانخودرو در حضور مدیرعامل پژوسیتروئن بر این موضوع اذعان دارد که بازار ایران عرصه جنگ خارجیها نخواهد بود. از سوی دیگر مدیرعامل بزرگترین خودروسازی کشور، تلویحا برای وزارت صنعت خط و نشان کشید که دولت میتواند برای خصوصیسازی ایران خودرو با 14.2درصد سهم دولتی و سایپا با 17درصد سهم دولتی، سهام خود را به خارجیها واگذار کند.
در کنار این فضای رقابتی، پیش از این نگرانیهای دیگری درخصوص بازگشت دوباره این خودروسازان فرانسوی وجود داشت، آنها که در سالهای گذشته با لغو تحریمها ایران را ترک کردند، حالا این دغدغه را در میان مردم به وجود آوردهاند که ممکن است بار دیگر با اتفاقی سیاسی ایران را ترک کنند. هرچند وزارت صنعت برای این موضوع نیز راه چارهیی اندیشیده و همین مساله را در قراردادهای جدید گنجانده تا این شرکای بیوفای سالهای تحریم، با سرمایهگذاری مشترک نتوانند کشور را ترک کنند.
با اینکه در اواخر سال گذشته، قائم مقام پژو سیتروئن در این مساله تردید داشت که با توجه به تغییرات در سیاستهای ایالات متحده، احتمال لغو قراردادها وجود دارد اما حالا مدیرعامل فرانسوی پژو سیتروئن بر این باور است که دیگر مسائل مربوط به تغییر سیاستهای امریکا در قبال ایران حل شده است. با این حال، ایران در سالهای تحریم از سوی شرکای فرانسوی دچار بیمهری شد. همین موضوع زیانهایی را به صنعت خودرو ایران وارد کرد اما این مساله نیز برای این شرکا وجود داشته و «کارلوس تاوارس» نیز در میان اظهارات خود بر این مساله تاکید دارد که این شرکت نیز در آن سالها قربانی تحریم شده است. این مدیر فرانسوی با اینکه به تازگی بر مسند مدیریت «پژو سیتروئن» نشسته است، اما عزم جدی پژو در قرارداد جدید را همواره یادآوری میکند و میگوید؛ اگر در سالهای تحریم با ایران کار را ادامه میدادند، پیامدهای جدیتر را متقبل و مشکلات مالی بیشتری را با دور زدن تحریم متحمل میشدند.
حضور مدیرعامل پژو با 3 شعار در ایران
در هر حال، مدیرعامل پژو سیتروئن با سه شعار به ایران آمده است تا بار دیگر دل مردم ایران را به دست آورد. تاوارس بر این باور است که قصد و برنامه این شرکت است که برای مصرفکنندگان محصولات را «کیفیت»، «ایمنی» و «فناوری روز» ارائه کنند تا آینده بهتری را در ایران برای خود رقم زنند. وی همچنین در این رابطه که ایران از بابت قطع همکاری پژو با ایران در دوران تحریمها تلفات جانی و مالی زیادی را متحمل شد و چه تصمیمی برای تضمین عدم خروج مجدد این شرکت از بازار ایران وجود دارد، گفت: تمام تلاش خود را میکنیم که فناوری شرکت پژو را در اختیار قطعهسازان و تولیدکنندگان ایرانی قرار دهیم. تاوارس همچنین بر این باور است که نقش ما به عنوان صنعتگر این است که برنامههایی را رقم بزنیم که بهترین خودرو را با راندمان بالا و کیفیت ارتقا یافته در داخل ایران تولید کنیم.
طرح بومیسازی قطعات در «ایکاپ»
براساس سیاستهای وزارت صنعت، قراردادهای مشترک با خراجیها در صنعت خودرو، باید با 40درصد داخلیسازی آغاز شود. در همین زمینه تاوارس معتقد است که در قرارداد ایران خودرو و پژو، داخلیسازی کاملا مورد توجه قرار گرفته است و این موضوع باعث کاهش آسیب به طرف ایرانی در قرارداد میشود؛ چرا که در این قرارداد به دنبال بومیسازی قطعات و قوای محرکه هستیم. تاوارس همچنین درباره برنامه صادرات ایکاپ گفت: ما میخواهیم گام به گام پیش برویم. نخستین گام ما تولید محصولات جدید با فناوریهای جدید در بازار ایران است. علاوه بر این، توانمندیهای تامینکنندگان ایرانی را افزایش خواهیم داد. همزمان برنامهیی برای صادرات تنظیم خواهیم کرد، اما ابتدا باید ارزش افزوده ایجاد کنیم که قطعا برنامه صادرات زمانی محقق خواهد شد که هزینههای تولید در ایران کاهش یابد.
نگاه به آینده و رقم محرمانه «غرامت»
همچنین در قرار داد پژو با ایران خودرو قرار شد، این دو شرکت با سرمایهگذاری 400میلیون یورویی خودروهای مشترک 50-50 را تولید کنند. این در شرایطی است که باتوجه به خسارت وارد شده به ایران خودرو پس از لغو تحریمها، پژو برای همکاری مجدد با ایران خودرو باید غرامتی را پرداخت میکرد. هرچند بارها درخصوص جزییات قرارداد جدید مطرح شده است، اما همچنان رقم غرامت دریافتی محرمانه است. موضوع جالب این است که در نشست خبری مشترک مدیرعامل ایران خودرو و مدیرعامل پژو این سوال ازسوی خبرنگار فرانسوی مطرح شد و تاوارس به این سوال اینگونه پاسخ داد که ما امروز جمع شدیم که «جوینتونچر» جدید را آغاز کنیم، بنابراین مشکلات قدیم حل شده است. البته جزییات پرداخت غرامت به ایران محرمانه است اما در هر حال، تلاش میکنیم که گذشته را پشت سر گذاشته و آینده جدیدی در ایران آغاز کنیم. در این زمینه انتقالهای بزرگی برای تامین پروژه انجام دادهایم که پرداخت غرامت نیز جزو آن بوده است.
4میلیون دستگاه پژو در جادههای ایران
اما در شرایطی مسوولان پژو به ایران آمدهاند که به نظر میرسد خودنمایی رنو در آن بیتاثیر نبوده است. چنانچه با توجه به شرایط جدید صنعت خودروی ایران، رنو پس از این با سه طریق تولید مستقل، تولید مشترک، واردات در بازار ایران فعالیت میکند. این در حالی است که مدیرعامل پژو در خصوص اینکه آیا پژو مانند رنو به دنبال تولید مستقیم در ایران است؟ گفت: سهم بازار پژو در ایران بسیار عظیم بوده و از آنجا که خدمات پس از فروش و ایمنی برای ما اهمیت ویژهیی دارد، اگر بتوانیم این کار را خواهیم کرد. تاوارس متذکر شد: بیش از 4میلیون دستگاه پژو در خیابانها و جادههای ایران حرکت میکنند و ما بهدنبال بهبود خدمات پس از فروش در ایران هستیم. وی گفت: در این جوینت ونچر با حداکثر سرعت محصولات جدید را تولید خواهیم کرد و مصرفکننده ایرانی حق انتخاب دارد که چه خودرویی بخرد. تاوارس با تاکید بر اینکه شیوه خود را نسبت به همکاریهای گذشته در دوره جدید فعالیت در ایران تغییر دادهایم، گفت: این شرکت فرانسوی در حوزه کیفیت برای ایرانیها سنگ تمام خواهد گذاشت و عملکرد زیست محیطی مناسبی ارائه خواهد داد. وی افزود: ایمان داریم که بتوانیم با تمام
برندهایی که در حال تولید در بازارهای جهانی هستیم، وارد ایران شویم و نشان خواهیم داد در حوزه ایمنی، عملکرد زیست محیطی و مدرن بودن، اقدامات خوبی شکل خواهد گرفت، اما در گام اول پژو ۳۰۱ و ۲۰۸ را تولید خواهیم کرد.
پیشنهاد تبادل نیروی انسانی ایران و فرانسه
تاوارس همچنین بر این باور است که برای بالابردن ظرفیت تولید و رشد کسب و کار خود در ایران نیازمند بهبود فرآیندها هستیم و همکاری خوبی با تامینکنندگان قطعاتی ایرانی شکل خواهیم داد. وی گفت: ما به شبکه تامینکنندگان قطعات در ایران اعتماد داریم و کار خود را با آنها پیش خواهیم برد. ضمن اینکه تخصص خود را به آنها ارائه خواهیم داد تا بتوانند صادرات داشته باشند. وی به مدیرعامل ایران خودرو پیشنهاد داد تا در حوزه تبادل مهندسان خبره برای شرکتهای دو طرف همکاری مشترکی شکل دهند. وی افزود: کاملا به این قرارداد اطمینان داشته و به طرف ایرانی خود نیز اعتماد دارم؛ ضمن اینکه ماموریت شماره یک ما در ایران راضی کردن مصرفکنندگان به لحاظ فناوری است.
ایران محل جنگ خودروسازان خارجی نیست
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو نیز از داخلیسازی قطعات خودروهای جدید تولیدی پژو در ایران خبر داد و گفت: داخلیسازی۴۰درصدی قطعات در سال اول پیشبینی شده و تا سه سال دیگر به ۷۰ درصد ارتقا مییابد. هاشم یکهزارع گفت: در سال اول اجرای قرارداد پژو با ایران، میزان داخلیسازی قطعات به ۴۰درصد خواهد رسید و این رقم ظرف ۳سال تا ۷۰درصد افزایش مییابد. مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو مبنی بر اینکه داخلیسازی کمتر از ۲۵درصد روی قطعات خودروهای تولیدی با پژو منجر به عدم پرداخت رویالتی (بهره مالکانه) به این خودروساز خارجی خواهد شد، افزود: ۲۵درصد عددی است که اگر به آن برسیم، رویالتی پرداخت نخواهیم کرد و البته این رقم شامل مونتاژ و رنگ نمیشود اما به هر حال داخلیسازی قطعات در سال اول به ۴۰درصد خواهد رسید. وی تصریح کرد: به هیچ عنوان اجازه نخواهیم داد که ایران محل جنگ خودروسازان خارجی شود و این در شرایطی است که تصمیمگیری در مورد محصولاتی که در گذشته با برند پژو از سوی ایران خودرو تولید میشد، ارتباطی با این خودروساز فرانسوی ندارد و ایران خودرو راجع به آن تصمیم میگیرد. یکهزارع خاطرنشان کرد: در رابطه با رقابت پژو با سایپا،
مذاکراتی در حال انجام است که در آینده منجر به قرارداد خواهد شد و همانطور که پژو این حق را برای شراکت با خودروساز دیگری غیر از ایران خودرو دارد، ما نیز این حق را داریم که شرکای دیگری از سایر کمپانیها و کشورها داشته باشیم اما رقابت تعیین میکند که شریک اصلی ایران خودرو کدام کمپانی خارجی باشد. وی اظهار داشت: به تناسب شرایطی که خودروسازان خارجی در شراکت با ایران خودرو به لحاظ ساخت داخل، صادرات و کیفیت، پیشنهاد داده و اجرا میکنند، تصمیم خواهیم گرفت که کدام خودروساز شریک اصلی ما باشد.
قطعات بیکیفیت ربطی به پژو ندارد
یکهزارع خاطرنشان کرد: اینکه پژو از ایران خارج شد و صنعت خودروسازی در رابطه با تولید خودرو، روی به داخلیسازی کم کیفیت برخی قطعات و استفاده آن در خودروها آورد، به پژو ارتباطی ندارد اما به هر حال رفتن پژو از ایران اتفاق خوبی نبود ولی ورود قطعات بیکیفیت به صنعت خودروسازی ایران ربطی به این شرکت فرانسوی ندارد. مدیرعامل ایران خودرو درباره اینکه قطعهسازان میگویند در قراردادهای جدید، توان آنها درنظر گرفته نشده است؟ اظهار داشت: حداقل ٦٠ قطعهساز خوب و بزرگ در جلسات ما با پژو حضور داشتند. ایکاپ کار خود را با هویت جدید شروع میکند و با توجه به برنامهیی که برای ساخت قطعات و تولید داخل دارد، میتواند به بهره وری موردنظر نیز دست یابد. وی درباره سهم تولید داخل در این قرارداد اظهار داشت: در همه صحبتها در سال اخیر بنا برنامه این بوده که در سال اول سهم تولید داخل ٤٠درصد باشد و طی سه سال به ٧٠درصد برسد. یکهزارع در رابطه با افزایش سهم محصولات پژو در بازار ایران گفت: در رابطه با ادامه تولید محصولات پژو ازجمله 207، 206 و 405 نیز رویالیتی پرداخت میشود، اما ادامه تولید آن متوجه سیاستهای کلی ایرانخودرو است و ربطی به شرکت
پژو ندارد.
اولویت با تولید «صادراتمحور» خودرو
در همین حال، تاوارس مدیرعامل پژو سیتروئن با وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران و همچنین قطعهسازان و مسوولان بانک مرکزی دیدار داشته است. محمدرضا نعمتزاده در دیدار با تاوارس برصادرات خودروهای تولیدی این شرکت در ایران تاکید کرد و با ابراز رضایت از روند فعالیتهای شرکت ایکاپ گفت: برای تولید خودروهای جدید براساس قراردادهای اخیر با شرکت پژو سیتروئن شرایط مهیاست. وزیر صنعت، معدن و تجارت همکاری با قطعهسازان داخلی، توجه به بازار صادرات و ارتقای آن و همچنین اجرای برنامه براساس زمانبندی تعیین شده را از ارکان مهم پیشرفت این همکاری برشمرد. وی تسهیل روابط بانکی بین دو کشور را از الزامات این همکاری خواند و افزود: زمینه برای همکاریهای بیشتر بانکی در طرف ایرانی وجود دارد و امیدواریم طرف فرانسوی هم موانع را برطرف کند. نعمتزاده بر برگزاری کارگاههای آموزشی در زمینه صادرات، کیفیت، هزینه، مدیریت پروژه و همکاری دانشگاههای دو کشور تاکید کرد.
ایجاد تحولی نو در صنعت خودروسازی
معاون وزیر صنعت نیز اقدامات جدید در قالب جوینت ونچر میان خودروسازان ایرانی و خارجی را آغازگر فصل جدیدی از تحولات در صنعت خودرو دانست و بر ضرورت داخلیسازی قطعات خودروهای خارجی تاکید کرد. محسن صالحینیا در نشست مشترک مدیران ارشد ایران خودرو و پژو سیتروئن گفت: باید تلاش کرد تا با روشهای نوین مدیریتی و در قالب همکاری مشترک تمام تجارب و پتانسیلهای شرکتهای خودروساز خارجی در سطح بینالمللی به ایران منتقل شود که در این میان شرکت مشترک تشکیل شده میان ایران و پژو از این امر مستثنی نیست. معاون وزیر صنعت معدن و تجارت افزود: با اقدامات انجام شده روی تشکیل شرکت مشترک و شکلگیری جوینت ونچر جدید بهنظر میرسد فصل جدیدی از تحول در صنعت خودرو ایران را شاهد خواهیم بود. وی تصریح کرد: به لحاظ مسائل کیفی، تولید داخلی، صادرات و قیمت باید به جایگاهی برسیم که فعالیتهای شرکتهای تولیدی در آینده نزدیک از سطح خوبی برخوردار باشد. به گفته صالحینیا، سیاستهایی که وزارت صنعت درخصوص همکاری با خودروسازان خارجی طی سه سال اخیر داشته، منجر به شکلگیری همکاری مشترک میان دو کشور شده است اما تاکید ما آن است که تمام ظرفیتهای طرفهای خارجی به ایران منتقل شود. وی گفت: تولید مبتنی بر صادرات و استفاده از ابزارهای تخصصی برای تضمین مناسب کیفی بهخصوص از منظر آلایندگی و تهیه و تدارک ابزارها و مراکز پایش و کنترل، از اهداف همکاریهای مشترک در صنعت خودرو است.