درحالی که هند برای توسعه بندر چابهار و سرمایهگذاری ۵۰۰میلیون دلاری در این بندر دست دست میکند، توسعه بندر رقیب چابهار در پاکستان و به دست چینیها رو به تکمیل است.
به گزارش بلومبرگ، زمانی که رهبران ایران، هند و افغانستان در مراسم آغاز توسعه بندر استراتژیک چابهار در ایران گرد هم جمع شدند، آنها اعلام کردند که این شراکت مسیر تاریخ را تغییر خواهد داد.
در سفر اخیر نخستوزیر هند به ایران که تقریبا 13سال پس از نخستین توافق دو کشور برای توسعه بندر چابهار صورت گرفت، تنها یک کشتی در بارانداز اصلی این بندر لنگر انداخته بود.
ماهها پس از برگزاری این مراسم در ماه مه و وعدههای هند برای تزریق 500میلیون دلار به این پروژه، هنوز کار خاصی در بندر چابهار صورت نگرفته و این در حالی است که چینیها در بندر گوادر پاکستان در 100کیلومتری چابهار، تاسیسات بندری را توسعه دادهاند.
سمیر پاتیل، تحلیلگر موسسه گیتوی هاوس هند در این باره گفت: «آنچه ما میبینیم، مشکلی است که در زمینه بسیاری از تعهدات خارجی هند دیده میشود... زمانی که نخستوزیر تعهدی میدهد، طرفها پیشبرد این فرآیند را مشکل مییابند. بروکراسی اداری در هند زمانبر است.»
چابهار قرار بود به معبری برای صادرات کالاهای هندی و رقیبی برای شراکت چین و پاکستان در بندر گوادر تبدیل شود. افغانستان هم قرار بود از طریق خطوط ریلی و جادهیی به این بندر متصل شود و از این طریق بتواند اقتصاد پس از جنگ خود را بازسازی کند. اما با گذشت بیش از یک دهه، این دارایی استراتژیک همچنان بلااستفاده مانده و این در حالی است که چین سرمایهگذاریای 45میلیارد دلاری در کریدور اقتصادی چین و پاکستان با محوریت بندر گوادر انجام داده است.
ژنگ که، تاجر چینی که در سوپرمارکت خود در منطقه آزاد تجاری چابهار به زبان فارسی صحبت میکند، در این باره گفت: «آنها باید این قرارداد را به چینیها میدادند... آنها بندر را در موعد مقرر آماده میکردند.»
به گفته حمید مصدقی، دیپلمات ایرانی، با وجود اهمیت فراوان این پروژه، ایرانیها و هندیها 2سال است هنوز بر سر اینکه چه کسی 30میلیون دلار تعرفه غیرمستقیم تجهیزات بندری وارد شده به ایران را پرداخت خواهد کرد، به نتیجه نرسیدهاند.
مصدقی که ریاست بخش اقتصادی سفارت ایران در دهلینو را بر عهده دارد، گفت: «کندی کار پروژه ناشی از مسائل کوچک است... هر دوطرف میخواهند این روند تسریع پیدا کند.» برای نارندرا مودی، نخستوزیر هند چابهار میتواند کمکی برای دستیابی به هدفش در متحد کردن اقتصادهای جنوب آسیا و ارتقای جایگاه هند در منطقه باشد. اما روند کند توسعه این بندر انتقاداتی را برانگیخته است.
شاشی تارور، نماینده پارلمان هند و عضو حزب مخالف دولت و رییس کمیته روابط خارجی پارلمان در این باره گفت: «در حالی که چین و پاکستان در حال توسعه گوادر در چند کیلومتری بندر چابهار هستند، هند نمیتواند به تاخیر و بیتوجهی به این بندر حیاتی پایان دهد.»
بندر چابهار میتواند به محوری برای اقتصاد منطقه تبدیل شود. نزدیکی این بندر به بنادر غربی هند یعنی کاندلا، موندرا و بمبئی میتواند به کشاورزان این کشور کمک کند تا با هزینهیی پایین کود شیمیایی و دیگر کالاهای مورد نیاز خود را از آسیای میانه و کشورهای دیگر تامین کنند.
چابهار برای کشور محصور در خشکی افغانستان هم از اهمیت بالایی برخوردار است. این توافق شامل یک مسیر ریلی شمال به جنوب است که میتواند به بهرهبرداری از ثروت معدنی دست نخورده یک تریلیون دلاری افغانستان کمک کند و وابستگی این کشور را به کمکهای خارجی کاهش دهد.