فشار بر بورس کالا برای دور زدن قانون در محصولات پتروشیمی
گروه بورس|
صبح روز گذشته مدیرعامل بورس کالای ایران در نخستین نشست خبری امسال عملکرد 6 ماهه اول 95 این نهاد بازار سرمایه را تشریح کرد.
به گزارش «تعادل» حامد سلطانینژاد مدیرعامل بورس کالا در تشریح عملکرد 6 ماهه بورس کالا به ارتقای وضعیت معاملات محصولات کشاورزی در 6 ماهه ابتدای سال 95 اشاره کرده و متذکر شد که در حوزه محصولات کشاورزی اقدامات بسیار خوبی انجام شده و هدفگذاری بورس کالا در این حوزه افزایش سهم معاملات کشاورزی به 30درصد نسبت به کل معاملات بورس کالاست. این سخنان مدیرعامل بورس کالا درحالی مطرح میشود که درخصوص عملکرد بورس کالا در فروش محصولات کشاورزی انتقاداتی وجود دارد. در این رابطه برخی فعالان حوزه کشاورزی از عدم انعطافپذیری مدیران بورس کالا در تعامل با کشاورزان و نهادهای ذیربط سخن گفتهاند. بر این اساس مدیرعامل بورس کالا با رد این مساله اظهار کرد: عدهیی از فعالان بازار انتظار دارند که بورس کالا از قوانین و مقررات عدول کرده و با وجود انبارهای خارج از استاندارد و عدم تضمین کافی در عرضه محصولات کشاورزی، کالاهای آنها را پذیرش کند. واضح است که بورس کالا به این درخواستها پاسخ مثبت نمیدهد و با توجه به تمام فشارها نقض قانون نمیکند.
همچنین حامد سلطانینژاد درخصوص تسویه مابهالتفاوت خرید تضمینی و قیمت تضمینی محصولات کشاورزی با تایید تاخیر در پرداخت طلب کشاورزان گفت: در صورت ادامهدار بودن تاخیر در پرداخت مطالبات، بیاعتمادی بر فضای بازار حاکم خواهد شد و امیدواریم که در آینده نزدیک این مشکلات رفع شود. در ادامه مدیرعامل بورس کالا از نهادهایی سخن گفت که برای انحصارشکنی در محصولات کشاورزی مقاومت کرده و موانع جدی برای عرضه انواع محصولات کشاورزی در بورس کالا ایجاد کردهاند.
سبقت بورس کالا بر دیگر ارکان بازار سرمایه
مدیرعامل بورس کالا همچنین با مقایسه عملکرد بورس کالا با سه بورس دیگر اظهار کرد: ارزش معاملات بورس کالا در نیمه نخست سال بیش از 35هزار میلیارد تومان بوده که 40درصد کل ارزش معاملات بازار سرمایه را به خود اختصاص داده و در نیمه نخست سال رتبه اول را در میان 4 بورس از آن خود کرده است.
حامد سلطانینژاد با اشاره به شاخصهای بازار گفت: در حوزه محصولات صنعتی و معدنی در نیمه نخست سال بالغ بر 4میلیون تن محصول به ارزش 7هزار میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفته که در این مدت هر چند کاهش 9درصدی در حجم معاملات نسبت به دوره مشابه سال قبل مشاهده میشود اما با افزایش قیمتها این کاهش حجم معاملات جبران شده است.
وی در ادامه افزود: در بازار محصولات پتروشیمی بیش از یک میلیون و 724هزار تن محصول مورد معامله قرار گرفته که در این حوزه حجم معاملات 32درصد و ارزش معاملات 23درصد افزایش یافته است. مدیرعامل بورس کالا این رشد حجم و ارزش معاملات در بازار پتروشیمی را نتیجه رایزنیها با شرکتهای پتروشیمی برای رفع دغدغه این شرکتها و برآورده کردن مطالبات و خواستههای آنان دانست و گفت: در حوزه فرآوردههای نفتی در حجم معاملات کاهش 2درصدی ثبت شده و به دلیل کاهش قیمت نفت در مدت مورد بررسی، ارزش معاملات این کالا 33درصد کاهش
یافته است.
این مقام مسوول در بورس کالای ایران در ادامه بازار محصولات کشاورزی را مورد توجه قرار داد و گفت: با توجه به رونق این رینگ در نیمه نخست سال 95 یک میلیون و 315هزار تن محصول کشاورزی مورد معامله قرار گرفته که از نظر حجم 96درصد و از نظر ارزش معاملات 113درصد افزایش را نسبت به دوره مشابه سال قبل ثبت کرده است.
پیشی گرفتن بازار مالی از بازار فیزیکی
مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به عملکرد بازار فرعی اشاره کرد و گفت: این بازار رشد 162درصدی را نسبت به 6 ماهه نخست 94 ثبت کرده و کالاهای مختلفی در این بازار به مزایده گذاشته شده است. وی با بیان اینکه در حوزه طلا، این بازار آینده روشنی را در بورس کالا خواهد داشت، گفت: در حوزه معاملات فیزیکی در نیمه نخست سال 94 ارزش معاملات این کالا بیش از 16هزار و 176میلیارد تومان بود که در نیمه نخست امسال به 16هزار و 772میلیارد تومان بالغ شد.
سلطانینژاد افزایش ارزش معاملات در حوزه طلا را در بخش قراردادهای آتی قابل توجه دانست و گفت: در 5 ماهه ابتدای سال، طلا تلاطمات زیادی در بازار جهانی داشت و تلاطمات قیمت در بازار پایه باعث افزایش حجم معاملات در بازار آتی شد و رشد 136درصدی حجم معاملات قراردادهای آتی سکه را رقم زد. وی در ادامه از تامین مالی 3هزار میلیارد تومانی در بخش سلف موازی استاندارد خبر داد و گفت: بخش قابل توجهی از این معاملات یعنی حدود 2650میلیارد تومان آن تامین مالی گندم بود.
به گفته سلطانینژاد در بورس کالا حجم معاملات بازار فیزیکی و مشتقه با رشد 31درصدی و ارزش معاملات با رشد 62 درصدی در 6 ماهه نخست سال جاری نسبت به دوره مشابه سال گذشته مواجه شده که بخش عمدهیی از آن ناشی از معاملات بازار مشتقه بوده است. به این ترتیب که 18هزار و 500 میلیارد تومان مربوط به ارزش معاملات بازار ابزارهای مالی و 16هزار و 800 میلیارد تومان مربوط به معاملات بازار فیزیکی است.
وی ادامه داد: نکته حایز اهمیت معاملات بورس کالا در نیمه نخست سال این است که ارزش بازار مبتنی بر اوراق بهادار از بازار فیزیکی پیشی گرفته که این موضوع مهمترین سیاست بورس کالا بوده است.
مدیرعامل بورس کالا با مقایسه عملکرد بورس کالا با 3بورس دیگر اظهار کرد: ارزش معاملات بورس کالا در نیمه نخست سال بیش از 35هزار میلیارد تومان بوده که 40درصد کل ارزش معاملات بازار سرمایه را به خود اختصاص داده و در نیمه نخست سال رتبه اول را در میان 4 بورس از آن خود کرده است.
وی با اشاره به آمار مقایسهیی ارزش و حجم معاملات بازار فیزیکی گفت: روند رو به رشد معاملات در دورههای سه ماهه در این بازار کاملا مشهود است که از کل معاملات 54 درصد به صورت نقد و 46درصد به صورت معاملات سلف بوده است.
سلطانینژاد تاکید کرد: تنوعی که عرضهکنندگان بورس کالا نیاز دارند در معاملات سلف محقق شده و بورس کالا در 46درصد معاملات برای تولیدکنندگان تامین مالی کرده است. به این ترتیب که تولیدکننده قبل از تولید محصول آن را فروخته و پول را دریافت کرده است.
افزایش 100 درصدی معاملات برخط در بورس کالا
وی با اشاره به روند صعودی در قراردادهای آتی گفت: معاملات آنلاین قراردادهای آتی توسعه بسیار مناسبی داشته است به طوری که نسبت به معاملات برخط در 6 ماهه سال 94 درحالی 24درصد بوده که این رقم در 6 ماهه نخست امسال به 51 درصد رسیده است.
مدیرعامل بورس کالا به عملکرد معاملات سلف و سلف موازی در مدت مورد بررسی اشاره کرد و گفت: در این مدت بیش از 10هزار و 600 میلیارد تومان معاملات سلف برای تامین مالی انجام شده که 49درصد در محصولات صنعتی و معدنی، 31درصد در محصولات کشاورزی، 17درصد در محصولات پتروشیمی و 2درصد در حوزه فرآوردههای نفتی بوده است. وی در ادامه به عملکرد طلا در دو حوزه بازار فیزیکی و گواهی سپرده کالایی اشاره کرد و گفت: در اسفند 94 گواهی سپرده سکه راهاندازی شد در حوزه بازار فیزیکی در نیمه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد 213درصدی معاملات ثبت شده است.
سلطانینژاد با تاکید بر رشد قابل توجه معاملات گواهی سپرده کالایی ادامه داد: درحال حاضر 3محصول جو دامی، ذرت دانهیی و سکه طلا معامله میشوند که درصدد هستیم برای توسعه این بازار محصولات جدیدی را پذیرش کنیم چراکه معامله گواهی سپرده میانبری برای حضور محصولات در بورس کالاست.
وی ادامه داد: عرضهکنندگان نیز از گواهی سپرده کالایی استقبال میکنند چون وجود انبارهای مرزی و مناطق آزاد موقعیت مناسبی برای صادرات و واردات کالا فراهم آورده است.
سلطانینژاد سیاستگذاری بورس کالا در این حوزه را احیای سند گواهی سپرده دانست و گفت: با توسعه این بازار امکان تامین مالی برای عرضهکننده نیز فراهم میشود.
وی خبر داد: کالاهای جدیدی قرار است در این بازار پذیرش شوند که ازجمله آنها پی وی سی، محصولات آهنی ذوبآهن و باقی تولیدکنندگان محصولات آهنی و محصولاتی که لازم است به بازار مصرف نزدیک شود به این بازار وارد میشوند.
بازیگری در سپرده کالایی لازم است
مدیرعامل بورس کالا با تاکید بر اینکه بازار گواهی سپرده کالایی نیازمند بازیگر است، گفت: ما با اتحادیه آهن توافق کردیم که تجار آهن و بنکداران آهن بتوانند از بورس کالا خرید کنند. ممکن است این انتقاد به این موضوع وارد شود که در بورس کالا بنگاهها معامله میکنند پس چرا تجار و بنکداران وارد این بازار شدند که دلیل آن روشن است. باید در بورس کالا علاوه بر تامین درخواست تولیدکننده پایه شرایط حضور مصرفکنندگان کوچک هم فراهم شود و شرایط زمانی فراهم میشود که ساختارسازی لازم در این خصوص انجام شود.
وی در ادامه به حمایت دولت از بورس کالا اشاره کرد و ماده 33 را مورد توجه قرار داد و گفت: محصولات ذرت و جو با مصوبه هیات وزیران در بورس کالا عرضه شد و سیاست قیمت تضمینی جایگزین خرید تضمینی شد تا بار مالی دولت را کاهش دهد.
به گفته وی تاکنون 65 هزار و 769کشاورز محصولات جو دامی و ذرت دامی خود را به انبار بورس کالا تحویل داده که حجم این کالاها یک میلیون و 144هزار تن است که تاکنون بیش از 932هزار تن در بورس کالا با موفقیت مورد معامله قرار گرفته و حدود 51 هزار کشاورز تسویه کردهاند و در این راستا هدف دولت که پرداخت مستقیم پول به حساب کشاورز بوده است، محقق شد و با فروش باقی محصولات با همه کشاورزان تسویه میشود. وی در ادامه به اقدامات و نتایج راهبردی بورس کالا در نیمه نخست سال 95 اشاره کرد و گفت: صدور رای نهایی شورای رقابت مبنی بر ادامه یافتن معامله محصولات پتروشیمی در بورس کالا به عنوان نهادی که در جایگاه انحصارشکنی وارد میشود، اتفاق مهمی بود به این ترتیب حتی شرکتهای پتروشیمی که تاکنون اقدام به پذیرش محصولات نکردهاند برای ورود به بازار یک ماه فرصت دارند.
سلطانینژاد ادامه داد: در راستای ایجاد بازار مستمر برای کالاها دستورالعمل بازارگردانی در سازمان بورس مورد تصویب قرار گرفت. همچنین مصوبه دستورالعمل پذیرش صندوقهای کالایی از سازمان بورس دریافت شد.
وی از ارائه پیشنویس دستورالعمل تابلو مناقصه جهت تصویب در سازمان بورس خبر داد و گفت: امید است این مصوبه تا پایان سال برای اجرایی شدن دریافت شود. با راهاندازی این تابلو معاملاتی که از سمت مصرفکننده آغاز میشود نیز با موافقت نهاد ناظر در بورس کالا انجام میشود و بسیاری از مناقصهها در بورس کالا انجام خواهند شد.
سلطانینژاد از جهش میزان تامین مالی در اوراق سلف موازی استاندارد خبر داد و گفت: تامین مالی از این محل نسبت به مدت مشابه سال قبل 39برابر شده است.
وی از تعامل با سازمان امور مالیاتی برای رفع ابهامات مالیاتی گواهی سپرده کالایی خبر داد و گفت: همچنین صدور کد مشتری در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 156درصدی داشته است.
سلطانینژاد ادامه داد: صدور 139مجوز جدید فعالیت به کارگزاریها، پذیرش 14 انبار جدید و افزایش انبارهای پذیرش شده بورس به 50 انبار در راهاندازی معاملات آنلاین گواهی سپرده کالایی از دیگر اقدامات مهم نیمه نخست سال بوده است.
مدیرعامل بورس کالا از برنامهریزی و زمینهسازی برای استفاده از ظرفیتسازی مناطق آزاد برای تسهیل صادرات خبر داد و گفت: نخستین انبار نیز متعلق به منطقه آزاد اروند است.
عضویت در فدراسیون جهانی بورسها
از دیگر اقدامات مهم ابتدای سال عضویت بورس کالا در فدراسیون بورسهای جهانی WFE است که سلطانینژاد به آن اشاره کرد و گفت: مذاکرات با کشورهای همسایه ازجمله عرضه بدون واسطه محصولات صادراتی توسط تولیدکنندگان ایرانی از طریق بورس کالا از دیگر اقدامات مهم بورس کالا در نیمه نخست سال جاری است.
وی به افزایش سرمایه شرکت بورس کالا به مبلغ 900میلیارد ریال اشاره کرد و گفت: این افزایش سرمایه با حمایت سهامداران انجام شده اما همچنان این بورس زمینه بزرگ شدن را دارد.
مدیرعامل بورس کالای ایران کمک به ایجاد تعادل در بازار پتروشیمی را مورد توجه قرار داد و گفت: این اتفاق نتیجه همکاری عرضهکنندگان در بورس کالاست که باعث تدوین برنامه عرضه و افزایش عرضه شده است.
وی همچنین به فراهم شدن زیرساخت قراردادهای بلندمدت اشاره کرد و گفت: پتروشیمیها میتوانند با مشتریان پایین دست قرارداد بلندمدت داشته باشند همچنین خریداران محصولات پتروشیمی پالایش شده و واسطههای مخرب از گردانه رقابت حذف شدند.
سلطانینژاد با اشاره به کمک برای ایجاد تعادل در بازار شکر از طریق تسهیل معاملات آن در بورس کالا گفت: در این حوزه کدهای معاملاتی برای مشتریان سریع صادر شد و زمینه حضور بنکداران و همکاری نزدیک با عرضهکنندگان و پیگیری افزایش عرضه از طریق وزارت جهاد کشاورزی انجام شد.
مدیرعامل بورس کالای ایران از عرضه 585 هزار تنی شکر و معاملات 380هزار تنی آن در نیمه نخست سال مالی خبر داد و گفت: برای جلوگیری از التهاب بازار نیازمند عرضه در بازار بودیم که به خوبی اتفاق نیفتاد و فقط یک عرضه شفاف 585 هزار تنی شکر را داشتیم.