گروه ایران
علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی که هفته گذشته برای شرکت در شصتمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اتریش سفر کرده بود در گفت‌وگو با روزنامه «وینر سایتونگ» این کشور اعلام کرد که اقتصاد ایران در طول سال‌های گذشته به واسطه جنگ تحمیلی و تحریم‌های ظالمانه درون‌زا شده و در دوران کنونی به سمت برون‌نگری و در سکوی پرتاب قرار گرفته و به همین سبب است که ایران مناسب‌ترین کشور برای سرمایه‌گذاری خارجی است.
رییس سازمان انرژی اتمی همچنین پس از بازگشت از وین، پنج‌شنبه شب با حضور در برنامه دست خط شبکه پنجم سیما به تشریح مسائل مرتبط با برجام پرداخت. وی در این برنامه با اشاره به شروط چهارگانه رهبر معظم انقلاب در مورد مذاکرات هسته‌یی اظهار داشت: آقا اجازه داده بودند که وزارت خارجه مذاکرات با امریکا را محرمانه پیش ببرد. رهبری فرموده بودند: مذاکره‌کننده در حد وزیر خارجه نباشد. غیر از مسائل سیاسی یا غیرهسته‌یی مذاکره نشود. مذاکره برای مذاکره نباشد، یعنی همانند 1+5 نباشد که چند سال مذاکره کنید. شرط چهارم نیز این بود که رییس‌جمهوری باید هماهنگ‌کننده میان وزارت خارجه و آقای جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی آن زمان باشد. آقای رییس‌جمهور آن زمان اعتقادی به مذاکرات به این صورت با امریکا نداشت. به من هم می‌گفت اشتباه می‌کنید و جلو ما را هم نگرفت و تشویق هم نکرد.
وی در پاسخ به این سوال که «اگر این انجام می‌شد جلو می‌افتادیم؟» گفت: بله، الان هم گفتن این مسائل فایده ندارد. اوباما در آن زمان در آستانه انتخابات دور دوم خود بود و گزارش‌های آن زمان مشخص است و ببینید تقاضای امریکایی‌ها در آن زمان چه بود. در آن زمان این آمادگی وجود داشت و به این شرایط نمی‌افتاد. اصلا جور دیگر شد و ابعادش بسیار وسیع شد. دکتر احمدی‌نژاد جلو ما را نگرفت ولی چون ورود پیدا نکرد، هماهنگی بین وزارت خارجه و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی خیلی سخت شده بود.
هیچ سند محرمانه‌ای امضا نکرده‌ایم
به گزارش ایرنا، صالحی در بخش دیگری از این برنامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شما یک سند محرمانه شما با آقای مونیز وزیر انرژی امریکا امضا کردید که هیچ چیز هم از آن درنیامده است و گفته می‌شود؛ سند محرمانه در مورد موضوع آینده هسته‌یی‌مان است و یکی، دو خبرگزاری خبری در موردش دادند. چیزی در این باره نمی‌توانید، بگویید؟ گفت: ما سند محرمانه امضا نکردیم. وقتی کشوری پروتکل الحاقی را امضا می‌کند، برنامه بلندمدتش را به آژانس بدهد. ما برنامه بلندمدت خود را به آژانس برای 15سال آینده اعلام کردیم. هر کشوری که برنامه بلندمدت خود را به آژانس می‌دهد، اعلام می‌کند که این برنامه من اعلام عمومی نشود. ما هم مطابق همین رویه به آژانس اعلام کردیم این برنامه را به کسی اعلام نکند.
وی همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص دست‌خطی که در حین مذاکرات نوشته توضیح داد: این آخرین جلسه بود؛ وقتی که مذاکرات به سرانجام رسید و آخرین جلسه‌یی بود که مذاکره‌کننده‌ها و وزرای خارجه و نماینده اتحادیه اروپا، خانم موگرینی، در آن جلسه حضور داشت، هر شخصیتی دو تا سه دقیقه‌یی صحبت می‌کرد و من در طول زمانی که آنجا نشسته بودم از اینکه شاهد موفقیت به سرانجام رسیدن برجام بودم، در پوست خود نمی‌گنجیدم، زیرا این بحث مسیر طولانی را طی کرده بود و از سال 1382 این پرونده تصنعی کلید خورده بود و تا سال 1394 ادامه داشت.
صالحی در پاسخ به این سوال مجری که «آن زمان که این دست‌خط را می‌نوشتید، تصورتان از برجام چه بود والان که یک و سال و اندی گذشته است حس شما نسبت به این سند مهم چیست؟» گفت: چون از ابتدای تولد این پرونده ساختگی تا روز انتها حضور داشتم برای من خیلی پرمعنا بود. تمام سنگینی‌ها و مشکلات و پیچیدگی‌ها را شاهد بودم. به عنوان نماینده دایمی جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودم. زمانی که دکتر روحانی عهده‌دار این پرونده شدند- زیرا چند ماه بعد دکتر روحانی عهده‌دار این پرونده شد و ابتدا سازمان انرژی اتمی عهده‌دار این پرونده بود و بعد وزارت خارجه ورود پیدا کرد و چند ماه بعد به دکتر روحانی عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی آن زمان محول شد.
وی یادآوری کرد: من این مذاکرات را کاملا به یاد دارم که چطور آن سه کشور اروپایی می‌خواستند اراده خود را به ما تحمیل کنند. بعد هم همان زمان بود که با این پیشنهاد روبه‌رو شدیم که 6 ماه به دلیل فقدان اعتماد متقابل کار را متوقف و بعد از جلب اعتماد فعالیت‌های خود را مجدد آغاز کنیم. لذا 6 ماه فعالیت‌های هسته‌یی جمهوری اسلامی ایران متوقف شد ولی این 6ماه به یک‌سال و تا دوسال ادامه داشت.
اگر برجام نداشتیم چه می‌شد؟
صالحی در خصوص این سوال مجری که پرسید: بسیاری از مردم چشم داشتند، بعد از این قضیه گشایشی در مسائل اقتصادی ایجاد شود که الان به آن صورتی که گمان می‌رفت، نشده است و حداقل مردم این گشایش را در سفره‌هایشان نمی‌بینند. زمان بگذرد، شاید بیشتر خود را نشان دهد. این‌گونه به نظر می‌رسد که امریکایی‌ها فکر اینجاها را کرده بودند و ما نکرده بودیم. ممکن است اگر وزیر خارجه و رییس تیم بودید طراحی دیگری داشته باشید؟ پاسخ داد: خیر، مذاکره‌کنندگان ما همه اقدامات لازم را انجام داده بودند. این کار سنگین بود. بحث فنی چارچوبش مشخص است. محدوده مشخص است و تنها نیاز است، شما استدلال علمی کنید که امتیازی از دست ندهید. در بعد سیاسی هم آقای ظریف یک تنه همه آنها را حریف بود. در بعد تحریم بانکی و مسائلی از این دست خیلی سخت است. اینکه همه قوانین از جمله قوانین ایالت‌های مختلف امریکا را بدانید، سخت است.
عزیزانی که در مسائل بانکی و تحریم تلاش کردند با تمام قوا بود ولی شاید فکر نمی‌کردند، چنین اتفاقی رخ دهد. من مطلبی را عرض کنم واقعا باید سوال این باشد، اگر برجام را نداشتیم چطور می‌شد؟ این هم یک سوال است. بارها این سوال پرسیده شده است. منصفانه اگر ارزیابی کنیم. برجام خیلی گشایش ایجاد کرد. قابل مقایسه نیست. برای خرید نیاز نیست مسیرهای پیچیده را طی کنیم.
اگر بخواهیم تجهیزاتی را خریداری کنیم از طریق کانال خرید اقدام می‌کنیم. لذا برجام خیلی راه را باز کرده است. اعتماد کاملا سلب شده و طرفین نسبت به یکدیگر اعتماد ندارند. این یک واقعیت است.
