گروه تجارت در10سال گذشته میزان قاچاق اعلام شده توسط سازمان‌های مربوطه سیر صعودی شدیدی داشت؛ چنانچه در سال گذشته نزدیک به 15میلیارد دلار کالا به صورت قاچاق به کشور وارد شد. به گفته فاضلی، رییس اتاق ایران حجم قاچاق در سال ۸۴ حدود ۷میلیارد دلار بوده اما در سال‌های ۹۰ و ۹۱ به ۲۲.5میلیارد و امسال به 5/۱۵میلیارد دلار رسیده است. به زبان ساده هر آنچه به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود، باعث می‌شود تعادل تراز تجاری ایران به هم بخورد و منفی شود. دولت هم نه تنها نمی‌خواهد از این حوزه چشم‌پوشی کند بلکه به هر تدبیری می‌خواهد جلو قاچاق را بگیرد. حال این سوال پیش می‌آید که در پروسه قاچاق فقط کسی که به صورت غیرقانونی کالا را وارد می‌کند، متهم است یا با کسانی که این اجناس را می‌فروشند هم باید برخورد شود؟ آیا جنس قاچاق به محض اینکه از مرز گذشت و وارد مراکز توزیع داخلی شد دیگر قاچاق نیست؟ جواب این سوال واضح است ولی آمارها نشان می‌دهد که میزان برخورد با واردکننده و توزیع‌کننده به میزان بسیار زیادی ناهمگون است.
تقاضای بالا برای کالاهای قاچاق
در این راستا قاسم خورشیدی، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به اینکه همه جنبه‌های قاچاق از مبادی ورودی تا انبارداری و عرضه جرم است، گفت: سهم همه اینها مشابه است زیرا اگر قاچاق‌فروش نباشد، قاچاقچی وجود ندارد و اگر عرضه‌کننده کالای قاچاق وجود نداشته باشد برای قاچاقچی وارد کردن کالای قاچاق مقرون به صرفه نیست. وی با بیان اینکه اولویت مبارزه با قاچاق با مبادی ورودی آن است، گفت: 99درصد توان را روی مبادی ورودی گذاشتیم و فقط یک درصد را به سطح عرضه معطوف کردیم. سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز افزود: کالاهای قاچاق کشف شده در نیمه اول امسال ۴۰درصد بیشتر از مجموع کالاهای مکشوفه سال ۹۴ بوده است، این در شرایطی است که تنها یک درصد توان مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سطح عرضه بوده است درحالی که تصور عمومی بر این است که بخش اعظمی از توان مبارزه با قاچاق در سطح عرضه معطوف شده است. به گفته خورشیدی، امروز توان کشف کالاهای قاچاق در کشور به شدت افزایش یافته است و در ۶ ماهه نخست امسال بالغ بر ۷هزار میلیارد تومان کالای مکشوفه قاچاق در کشور به ثبت رسیده است درحالی که در طول سال ۹۴ این رقم ۵
هزار میلیارد تومان بوده است. وی تصریح کرد: کشفیات مربوط به سطح عرضه در 6 ماهه نخست امسال حدود ۶۸ میلیارد تومان است که در مقایسه با ۷هزار میلیارد تومان کل کشفیات کالاهای قاچاق در این مدت که حدود ۷۰میلیارد تومان بوده است، چیزی معادل یک درصد را در برمی‌گیرد. وی افزود: پارسال حدود 10درصد کالای قاچاق کشف شد و این رقم در نیمه نخست امسال به 25درصد افزایش یافت. در همین زمینه مدیرکل مبارزه با قاچاق کالا و ارز سازمان تعزیرات حکومتی هم با اشاره به اینکه امسال کشفیات کالای قاچاق در مقایسه با پارسال افزایش یافته است، گفت: پرونده‌های سازمان تعزیرات حکومتی حدود 27درصد افزایش داشت. عبدالمجید اجتهادی افزود: براساس آمار ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق در سال 94 حدود 4درصد و خوشبینانه حدود 10درصد کالاهای قاچاق کشف می‌شد.
شبکه توزیع کالا در کشور سالم نیست
علی فاضلی، رییس اتاق اصناف ایران نیز با تاکید بر اینکه براساس قانون نظام صنفی، هیچ بنگاه سازمان یافته دارای پروانه کسب در حوزه اصناف حق ارائه و فروش و خدمات کالا را در حوزه قاچاق ندارد، گفت: باید از مبادی ورودی کالای قاچاق تا ترابری و انبارداری آن هم برخورد کرد؛ سهم قاچاق کالا در حوزه اصناف شاید به حدود 5 درصد برسد. رییس اتاق اصناف ایران با اشاره به اینکه شبکه توزیع کالا در کشور سالم نیست، گفت: در ساماندهی این بخش ناتوان بودیم و فضای مجازی، واحدهای بدون پروانه کسب و دست‌فروش‌ها ازجمله مبادی عرضه کالا هستند و اتاق اصناف در قبال آنان مسوول نیست. محمد‌حسن نعمت‌اللهی، معاون اسبق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز با تاکید بر لزوم کنترل کالای قاچاق از پیش از مرز تا مراکز توزیع گفت: همه به این موضوع اذعان داریم که اگر اصناف کالاهای قاچاق را نفروشند، امکان عرضه این کالاها از سوی واردکنندگان هم از بین می‌رود. باستانی تصریح کرد: یکی از مشکلات موجود این است که اختلاف زیادی بین آمارهای مربوط به صادرات کالای کشورهای دیگر به ایران و آمار واردات کالا به کشورمان وجود دارد به عنوان مثال رقمی که به عنوان صادرات کالا از ترکیه به ایران توسط ترکیه مطرح می‌شود بیشتر از آمار واردات کالا از این کشور به ایران است که توسط مسوولان ایرانی اعلام می‌شود.
